Na twee jaar onderhandelen zijn de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het eindelijk eens geworden over de uitwerking van de brexit in Noord-Ierland. Dat meldden de Britse premier Rishi Sunak en de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen maandagmiddag in een gezamenlijke persconferentie in het Engelse Windsor.
"We hebben nu een beslissende doorbraak bereikt", zei Sunak op een persconferentie met Von der Leyen. "Dit is het begin van een nieuw hoofdstuk in onze relatie."

Het akkoord draagt de naam 'Windsor-raamwerk' en is een nieuwe uitwerking van de grensregeling voor Noord-Ierland die in 2019 op het nippertje werd getroffen door de Britse oud-premier Boris Johnson. Dat was een 'uiterst moeizaam bereikt compromis' waar Londen meteen van begon terug te krabbelen toen het getekend was, aldus de Volkskrant. De Britten wisten wat ze niet wilden, nl. het afgesproken Noord-Ierland Protocol, maar niet wat ze dan wél wilden. 'Incapabele onderhandelaars zonder mandaat' onder Johnson en Truss wisten geen voortgang te boeken.

Volgens Sunak heeft hij nu wel fundamentele hervormingen weten te bereiken in het Noord-Ierland protocol, dat een belangrijk punt van spanningen tussen beide partijen is. Het nieuwe Windsor-raamwerk heeft tot doel de last van de grenscontroles in de regio te verlichten en "tegemoet te komen aan het gevoel van een deel van de Noord-Ierse bevolking dat hun positie in het Verenigd Koninkrijk werd ondermijnd," schrijft het FD.

'Groene' en 'rode' stroken
De nieuwe afspraken voorzien in twee separate handelsstromen, een 'groene strook' voor Britse goederen met als eindbestemming Noord-Ierland zonder tijdrovende en administratief ingewikkelde controles, en een 'rode strook' voor Britse goederen die via Noord-Ierland naar Ierland of andere EU-landen gaan. Daarmee moet 'elk gevoel van een grens in de Ierse Zee' vermeden worden en ook de integriteit van de Europese interne markt niet aangetast worden. Het Europese Hof van Justitie blijft de finale arbiter bij geschillen.

Vanavond nog legt Sunak de afspraken voor aan het Britse parlement (live te volgen op de BBC). Hij moet zowel de eurosceptische Tory-parlementsleden als de Noord-Ierse DUP aan zijn kant krijgen. Volgens de Financial Times zijn er tekenen dat de tegenstand mee zal vallen. Zo noemde Steve Baker, de zelfbenoemde "harde man van Brexit" en minister van Noord-Ierland het akkoord "echt een geweldige deal voor alle betrokkenen".

De afspraken moeten ook nog worden goedgekeurd door de 27 EU-landen en het Europees Parlement. Daar zijn volgens Sunak ‘tijd en zorg’ voor nodig. En dat allemaal voor een Brexit dat voor jaren strijd en theater heeft gezorgd, maar nu niet meer zou kunnen plaatsvinden omdat het de Britten heeft verarmd.