Twee jaar geleden greep demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven hard in. Omdat de hoeveelheid zwerfafval niet voldoende afnam, voerde ze - na 20 jaar gesteggel - per 31 december 2022 statiegeld op blikjes in. Die datum ligt inmiddels achter ons, maar waar blijft het statiegeld?
Van het Nederlandse bier gaat bijna een derde in blik. Honderden miljoenen blikjes bier moeten voorzien zijn van een speciaal logo met barcode, willen ze recyclebaar zijn in het nieuwe statiegeldsysteem. Die systematiek komt er, na veel gedoe en zelfs gedreig met miljoenen aan dwangsommen, dan toch per 1 april. Op alle blikjes die in Nederland over de toonbank gaan, moet een barcode komen. Via de barcode krijgt de koper bij de inleversystemen €0,15 statiegeld terug.

Die barcode moet erop, want alleen dan krijg je je statiegeld terug. Blikjes van vóór de invoering van het statiegeld tellen niet mee omdat er nooit statiegeld voor betaald is. Daarom moet het en is er geen systeem zolang er geen barcode wordt meegeprint.

"Het is een hele operatie", zegt voorzitter Fred Teeven van de Nederlandse Brouwers. De tekst en opmaak van alle blikjes die in omloop zijn, moeten worden hertekend en aangepast. Maar Teeven heeft vertrouwen in dat het gaat lukken.

Het afgelopen jaar verkochten de Nederlandse bierbrouwers 12,2 miljoen hectoliter bier. Daarvan was 9,5 miljoen hectoliter pils, een krimpend segment door de opgekomen speciaalbieren. De biersector is wat betreft verkoopvolume weer bijna terug op het niveau van vóór de coronacrisis. Maar hoge kostprijzen door de energie-, grondstoffen- en arbeidsmarktcrisis veroorzaken zwaar weer. Daarom zitten de brouwers niet te wachten op extra kosten.

Met de statiegeldblikjes is het nog niet over voor de sector, zegt Teeven. "Na het statiegeld wil de overheid de verbruikersbelasting op alcoholvrij bier verhogen en het accijnssysteem aanpassen. We krijgen veel over ons uitgestort."

Niet alleen de bierbrouwers hebben het moeilijk met de statiegeldoperatie. Ook de supermarkten stonden - en staan - niet te springen, omdat zij een extra afvalstroom in goede banen moeten zien te leiden. Op 5 NS-stations staan inmiddels inlevermachines waar reizigers nu al kleine flesjes maar straks ook blikjes kunnen inleveren om statiegeld terug te krijgen.

In Nederland gaan jaarlijks 2 miljard blikjes over de toonbank. Is dat veel? Om het even in perspectief te plaatsen: energydrinkfabrikant Red Bull verkocht vorig jaar 11,6 miljard blikjes over de hele wereld. Red Bull is dus goed voor bijna zes Nederlanden gemeten in blikgebruik.