Zeven jongeren van over de hele wereld vertelden in de Volkskrant over hun klimaatzorgen in de aanloop naar de klimaattop in Sharm-el-Sheikh. De krant liet hen ieder ook een directe en vaak heel concrete vraag stellen aan de wereldleiders die zich daar verzamelden. Vandaag geeft Frans Timmermans, Eurocommissaris voor de Green Deal, in heel algemene woorden antwoord.
En als al die jonge mensen moeten kiezen tussen door de droogte omkomen of vertrekken, gaan ze natuurlijk aan de wandel en komen naar ons toe. En dat kan Europa niet hebben. Er is dus ook een plat eigenbelang om te zorgen dat de ontwikkeling in Afrika positief is en mensen er weer toekomst zien. Zeker jonge Afrikanen, die hebben veel talent en vaak een enorm optimisme, maar ze hebben een steuntje nodig, en dat moet ook van ons komen.
Het is een diverse groep Klimaatjongeren: Marisa Idlout (18), een Inuit uit Pond Inlet in het Arctische noorden van Canada, Iris Willems (18) uit het Limburgse Partij (gemeente Gulpen-Wittem), Allen Abesia (18) van het Filipijnse eilandje Batasan, dat eind 2021 zwaar getroffen werd door de tyfoon Odette, Faith Day (15) uit Ulrome, Groot-Brittannië, Mary Ekwar (17) die met man en kind in de buurt van Lokitaung in de Keniaanse provincie Turkana woont, Emhil Chinchey (15) uit Collón in de Peruaanse Andes en de Amerikaanse Charlie Castillo (14) uit Angel Fire, New Mexico.

Ze stellen indringende vragen, over de manier waarop de wereldleiders met de aarde - 'ons enige huis' - omgaan. Over de klimaatrampen die al plaatsvinden zonder dat er geld is voor wederopbouw. Waarom regelen de wereldleiders niet dat iedereen te eten heeft? Hoe redden ze het snel wegsmeltende gletsjerwater? En waarom maken ze van recycling geen wereldwijd plan?

Timmermans toont betrokkenheid en gedeelde zorgen in zijn antwoorden. Tegelijkertijd plaatst hij zich ver bóven de jongeren.

Hij begint veelbelovend: "Het raakt me heel erg wat Marisa zegt, want ik loop er ook voortdurend tegenaan dat we onszelf te vaak buiten de natuur plaatsen, alsof er een natuur is, en daarnaast de mensheid die de natuur als een soort gebruiksartikel ziet." Eén van de 9 keer 'ik' in het 2100 woorden tellende artikel. De 'ik' blijft ver achter bij de aantallen 'wij' en 'onze' in de rest van het artikel, 54.

De ene keer is het 'wij' als mensheid, maar de wij als wereldleiders, wij als organisatoren van de COP en internationale conferenties, wij als internationale gemeenschap, wij als rijke landen, wij als Europa, wij als Europeanen of wij als Nederlanders (met kennis van watermanagement). En al die 'wij's' veronderstellen een 'zij' of 'jullie'. En dan blijven de 25 algemene 'je's' nog buiten beschouwing.

Dat telt op tot 79 gratuite wij's en je's.

Genoeg te eten
Wat te denken van Timmermans' antwoord aan de Keniaanse Mary Ekwar die vraagt waarom niet iedereen te eten heeft: "De droogte in Kenia en andere delen van de wereld heeft rechtstreekse gevolgen voor de voedselvoorziening, dat is waar. Maar aan die droogte kun je wel wat doen. Je kunt met klimaatbeleid zorgen dat het niet nog erger wordt. En je kunt ontwikkeling inzetten. Afrika is een prachtig voorbeeld. Meer dan 600 miljoen mensen hebben er nog geen toegang tot energie. Stel nu dat we versneld zonnepanelen en windturbines naar Afrika brengen en daar gaan produceren, met kennis uit Europa en kapitaal uit de hele wereld. Dan kunnen we Afrikanen niet alleen toegang tot elektriciteit geven, maar die stroom ook inzetten voor irrigatie- en ontziltingsprojecten. Dan kun je waar nu droogte heerst weer water brengen zodat er iets kan groeien. Tegelijkertijd geef je die gemiddeld jonge bevolking ontwikkelingskansen waardoor ze betere banen kunnen krijgen en straks beter in hun eigen onderhoud kunnen voorzien."

Timmermans gaat nog een stap verder in algemene vergezichten. "We moeten hier als Europeanen onze verantwoordelijkheid in nemen. Niet alleen uit solidariteit met de mensen daar, maar ook uit puur eigenbelang, want Afrika groeit qua bevolking razendsnel. En als al die jonge mensen moeten kiezen tussen door de droogte omkomen of vertrekken, gaan ze natuurlijk aan de wandel en komen naar ons toe. En dat kan Europa niet hebben. Er is dus ook een plat eigenbelang om te zorgen dat de ontwikkeling in Afrika positief is en mensen er weer toekomst zien. Zeker jonge Afrikanen, die hebben veel talent en vaak een enorm optimisme, maar ze hebben een steuntje nodig, en dat moet ook van ons komen. We moeten technologie overdragen en samen duurzame industrieën ontwikkelen daar. En we moeten ervoor zorgen dat die 600 miljoen Afrikanen toegang krijgen tot energie. Dat kan, dat kunnen we samen voor elkaar krijgen. En dan kun je ook de voedselsituatie verbeteren. Ik kan niet wachten tot we dat meer gaan doen."

Smeltende gletsjers
Ook over de ongerustheid van Emhil Chinchey over de smeltende gletsjers in de Andes en de uitdrogende landbouwgrond als de gletsjers weggesmolten zijn, walst Timmermans op hoog niveau heen. Hij blijkt met 'collega’s uit Bhutan' gediscussieerd te hebben. "Als we niet snel handelen zullen onze kinderen oorlogen voeren over water en over voedsel." Wat te doen dan? "De temperatuurstijging zo veel mogelijk zien te beperken, dus de grote uitstoters aansporen hun emissies nog sneller te verminderen." En natuurlijk moet Nederland, "met al zijn ervaring op het gebied van watermanagement, ook landen als Peru en Bhutan de hand reiken," zegt hij. "We moeten ze met onze kennis helpen nu aan watermanagement te gaan doen. Die gletsjers blijven voorlopig wel smelten. Het gaat er dus om hoe je dat smeltwater zo slim mogelijk gebruikt en hoe je regenwater vasthoudt als aanvulling. Want de opwarming gaat vaak met stortregens gepaard en dat water spoelt nu meteen weg. Watermanagement wordt dus een nog grotere uitdaging dan het al was. Nederland heeft er veel ervaring mee, en die ervaring moeten we nu delen met landen voor wie watermanagement ineens een issue wordt, zoals in de Andes en ook de Himalaya’s."

Recycling
De klap op de vuurpijl is het antwoord op de vraag van de Amerikaanse Charlie Castillo: "Waarom maken jullie van recycling geen wereldwijd plan?" Timmermans vindt het een perfecte vraag. Hij klopt zich op de borst dat 'we' in Europa al volop bezig zijn met "zo'n heel nieuw soort economie", dat 'ze' daar in de VS en delen van Azië nu ook mee beginnen. "En daar moeten we de wereld in meenemen." Maar ja, die wereld telt inmiddels ook "miljarden mensen die net zo willen leven als wij, en wie zijn wij om hen dat te ontzeggen? Maar als ze dat op dezelfde manier doen als wij hebben we drie of vier planeten nodig en die hebben we niet."

De serie is prachtig bottom up opgezet en raakt verstrikt in de politiek die graag dingen belooft. Wat de jeugd ervoor koopt, zullen jongeren zich na vandaag opnieuw afvragen.