De zomer van 2022 brak alle hitterecords in Europa. Met bosbranden, droogte, verschrompelende gewassen en opdrogende rivieren tot gevolg. Op termijn moeten we rekening houden met meer van dit soort hittegolven door klimaatverandering. Dat kan tegen 2045 de landbouwsector in 'extreem gevaar' brengen. Maar vooral ook de wereldwijde handelsstromen.
In 20 landen bereikte de 'hittestress', een combinatie van temperatuurniveau en de moeilijkheid om in bepaalde klimatologische omstandigheden buiten te werken, deze zomer al het 'extreem risico'-niveau. Onder die 20 landen zijn ook het grote landbouwland India en de belangrijke Aziatische rijstproducenten Cambodja, Thailand en Vietnam. In dat laatste land werken boeren nu al 's nachts in de rijstvelden om overmatige hitte te vermijden.

71% van de wereldvoedselproductie
Het Britse risicoanalysebureau Verisk Maplecroft projecteerde, op basis van een opwarming met 2 graden, welke gebieden nog meer door dit extreme risiconiveau getroffen gaan worden. In 2045 zullen 64 landen, die vandaag de dag 71% van de wereldvoedselproductie voor hun rekening nemen, met dit 'extreme risico' te maken kunnen krijgen. Negen van de 10 landen die het grootste risico lopen, liggen in Afrika.

Ook grote landbouwproducenten als China, Brazilië en de Verenigde Staten lopen gevaar, al zijn de risico's per regio verschillend. "Met de wereldwijde stijging van de temperaturen en hittestress zullen we zien dat de productie in meer gematigde streken wordt getroffen", zegt Will Nichols, directeur klimaat en veerkracht bij Verisk Maplecroft.

Toeleveringsketen
Omdat de wereld een wirwar van handelsstromen is, worden verwerkende bedrijven en hun klanten getroffen. Wie soja dacht te kopen om daar in het Nederlandse Ochten een vegan hamburger van te maken, kan misgrijpen en vervolgens ook de klant. De fabriek moet dan sluiten. "Klimaatverandering kan onrust in de toeleveringsketen verergeren", kopt de New York Times vandaag. Afgelopen maand sloten talloze fabrieken in China de deuren. Niet als gevolg van de coronapandemie, maar door de extreme droogte die heel zuidwest-China lam legde en de internationale supply chains voor onder meer auto's en elektronica tot stilstand bracht.

Door de droogte in het zuidwesten van China daalde het peil in de rivieren. Dat had tot gevolg dat de waterkrachtproductie drastisch is gedaald. Daardoor hadden fabrieken te weinig stroom en moesten ze worden stilgelegd. Maar ook konden (zee)schepen de Yangtze rivier niet meer bevaren.

Bedrijven moesten halsoverkop op zoek naar vrachtwagens om hun goederen naar de havens te vervoeren. China's voedselimporteurs moesten alternatieven vinden om vrachten naar het binnenland te vervoeren. De oogsten vielen terug, waardoor de voedselprijzen verdubbelden en er te weinig voer was voor varkens en pluimvee die versneld geslacht moesten worden.

De Chinese overheid zette zelfs drones in om wolken met zilveriodide te bestrooien in een poging regen op te wekken. Tevergeefs, de waterreservoirs zijn nog altijd op een derde van hun normale peil en fabrieken draaien nog steeds niet op volle toeren.

Handel
Na de pandemie, de Oekraïne-oorlog laat nu ook het klimaat zien hoe kwetsbaar de wereldproductie én logistiek zijn voor verstoringen. Sommige landen kiezen ervoor om met het oog op de toenemende concurrentie om voedsel een protectionistisch beleid te voeren om de eigen bevolking te kunnen voeden. Reden voor de Wereldhandelsorganisatie er bij landen "op aan te dringen de handel vooral open te houden om de negatieve gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan."