In Amsterdam struikel je erover, de koffietentjes in allerlei geuren en kleuren. De hoofdstad telt met 274 gespecialiseerde koffiezaken méér zaakjes waar je een speciaalkoffie kunt genieten dan de provincies Drenthe, Groningen, Flevoland, Friesland en Overijssel bij elkáár. Tien jaar geleden waren het er nog 'maar' 102. Waar komt die groei vandaan? En is die houdbaar?
De groei in koffietentjes is niet beperkt tot Amsterdam. De afgelopen 5 jaar nam het aantal zaken waar je een speciaal voor jou gemaakte koffiespecialiteit kunt bestellen landelijk toe met 90%. Er zijn nu zo'n 1.400 koffietentjes in Nederland.

Twee oorzaken hebben aan die groei bijgedragen, zegt Jos Klerx, sectormanager horeca en recreatie bij de Rabobank. Consumenten kiezen voor betere koffie (dan thuis of op kantoor) en geven daar meer geld aan uit. Ook de factoren gemak en beleving spelen een rol aan consumentenkant. Maar ook aan de ondernemerskant speelt een duidelijke factor: "De investeringen om een koffiebar te beginnen zijn substantieel kleiner dan bijvoorbeeld voor een snackbar, café of restaurant,” aldus Klerx.

Veel koffietentjes zijn eenmanszaken (laagdrempelig ondernemerschap) en de winstmarges zijn aantrekkelijk (op een kop koffie groter dan op een biertje), wat een deel van het animo om een koffietent te beginnen verklaart. Vooral in Amsterdam, waar ook de demografie ("Jongeren consumeren meer buitenshuis, ouderen consumeren doorgaans meer thuis") en het toerisme meespelen: "Koffiedrinken is een internationaal gebruik.”

Maar toch, zou met een toename van 169% in de laatste 10 jaar de Amsterdamse markt zo langzaamaan niet verzadigd zijn? Volgens Klerx is het einde van de groei in zicht. "Het aanbod overstijgt in sommige gebieden de vraag. Als je gaat uitrekenen hoeveel kopjes koffie je moet verkopen om een ondernemersloon te verdienen, gaat het om een substantieel aantal. Je moet er 10.000 verkopen om 30.000 euro te verdienen en dan heb ik nog niet eens de btw, de kosten van de investering en bijvoorbeeld de huur meegerekend." Volgens hem is de groei op termijn dan ook niet houdbaar.

In het rijtje kostenposten ontbreken nog twee belangrijke factoren die de teloorgang van al die koffietentjes extra kunnen versnellen: de inflatie en daling van de koopkracht. Als je moet bezuinigen, zet je gewoon weer zelf koffie. Ook al is die misschien minder lekker.