Zij is Louise Fresco. Na 8 jaar verlaat ze het bestuursgebouw, de kenmerkende vierkante witte kubus met de ramen in diagonale kruisen op de campus van Wageningen UR.
Ze doet een aantal haar kenmerkende uitspraken, maar ook verrassende. Dat ze geen voorstander van biologische landbouw is, was bekend.
Ze vindt het niet verkeerd dat voedsel nu duur is, opdat mensen leren dat het geen wegwerpproduct is. Leer maar weer oud brood eten om op de kosten van je levensonderhoud te besparen.
Ze is en blijft een wereldburger en wil niet toegeven aan het opkomende nationalisme.
"Je krijgt in de wetenschap niks voor elkaar als je niet de hele samenleving meeneemt, óók het bedrijfsleven. Bedrijven doen veel en goed innovatief onderzoek."
Over haar rol als commissaris bij Syngenta (waar juist het FD ooit heel kritisch op was): "Het is een misverstand bij mensen dat ik daar een medewerker zou zijn: ik ben toezichthouder. Ik heb de rol om juist kritisch te zijn over het bedrijf. Ik krijg mensen daar richting biologicals, alternatieven voor chemicaliën. Als je verschil wil maken in hoe miljoenen boeren werken, moet je juist bij een bedrijf als Syngenta beginnen."
Over het lokaler worden van de voedselproductie door de bedreigingen waar we ons door de oorlog in Oekraïne van bewust worden: "Internationale import en export zijn noodzakelijk omdat je niet overal alles in voldoende mate kunt verbouwen. Een land als Egypte kán al dat graan nou eenmaal niet zelf produceren. Ik denk dat de productie door de oorlog wel verschuift naar andere landen, of over meer landen wordt verdeeld."
Een mondiale voedselstrategie vindt ze verstandig, "maar we hebben niet eens een nationale voedselstrategie".
Dieren helemaal uit de voedselketen halen vindt ze geen goed idee, maar wel als dat komt van stukken land die geschikt zijn voor akkerbouw.
Minstens zo belangrijk als minder vlees eten, is het uitbannen van voedselverspilling want "een derde van wat op het land staat, komt niet in de maag van de consument". Dat kost, land meststoffen, biodiversiteit en klimaatimpact. Eet daarom nou echt ook dat oude brood maar eens op en gooi het niet weg.
Over het stikstofbeleid is ze voorzichtig kritisch. "We hebben de natte stukken van Nederland, die uniek zijn, zoals de Wadden of de Biesbosch." En "we hebben ook de hoge zandgronden" op de Veluwe. "Die zijn niet uniek voor Nederland". Ze zijn eigenlijk niet eens natuur. Moet je daar zoveel voor willen opgeven, want ze moeten enorm schraal worden gehouden omdat er anders bos gaat groeien. Fresco plaatst haar vraagtekens bij de nadruk op natuur ten nadele van boeren, omdat voedsel van levensbelang is voor mensen.
Ik ben het ongeveer met alles eens wat mevrouw Fresco heeft gezegd en geschreven. Ik vond en vind haar een fantastische vrouw, een echte natural. Met een verrassend Boerenverstand 2.0. Of 3.0, want het reikte vaak verder. Maar ik heb geen enkele zicht op haar legacy. Wat heeft ze voor elkaar gekregen? Wetenschappelijk, agrarisch, politiek, maatschappelijk, emancipatoir? Is WUR een grotere player geworden op alle genoemde gebieden? Waarom luistert niet elke tractorbezitter na 8 jaar naar haar?
Ik ben het helemaal met Louise Fresco eens, behalve met de laatste zin (waarvan overigens niet duidelijk is of het een letterlijk citaat is). Als ze eerst pleit voor minder vlees en minder voedselverspilling, wat blijft er dan over van de tegenstelling boeren/natuur?
In de voorlaatste zin over de Veluwe: '....ze moeten enorm schraal worden gehouden omdat er anders bos gaat groeien". De heidevelden zijn inderdaad geen natuur, maar een "half natuurlijk" cultuurlandschap. Ook de bossen zijn grotendeels aangeplant, maar er is al decennialang een trend naar meer natuurlijk bos. En ook dat bos heeft last van bodemverzuring door stikstof (en ook nog steeds door zwavel). Bovendien wil Nederland meer bos aanleggen terwille van het klimaat. Dan kan uiteraard ook elders in het land, maar gaat dan ten koste van landbouwgrond, en dan heb je pas echt spanning tussen boeren en natuur.
Ze deed een keer schamperig over het zinkviooltje, waarom daar nu zoveel moeite voor gedaan werd. Sindsdien geef ik niet veel meer in haar inzicht over wat natuur is.
In haar boek 'Hamburgers in het paradijs' fantaseerde ze erover hoe de mens 'ecomodernistisch' verder gaat, en dat veel landbouwgewassen wel zonder bestuivers kunnen (granen), en dat we wel wat zullen vinden voor die andere gewassen (zo wordt er al geëxperimenteerd met drone-bestuiving').
Ook haar standpunt over klimaat (niet hierboven genoemd) is niet verhelderend, en komt er meestal op neer dat we niks aan paniek hebben en dergelijke.
Wel ben ik het eens met haar standpunt over nationalisme.......maar ben ik bang dat dat voortkomt uit een elite-denkwijze.
#2, ze pleit natuurlijk als ieder rationeel mens voor een zo klein mogelijk Land Use door landbouw en is daarom genuanceerd over wat in de media en politiek inmiddels 'goed' - biologisch (niet verkeerd, maar te kwistig met land) - en 'slecht' - GMO's (efficiënt en dus beperkter landgebruik) - heet en altijd weer controverse veroorzaakt als je de andere kant van de zaak laat zien.
De opmerking over natuur/boeren slaat op een passage waarin Fresco zegt dat ze niet wil beweren dat we te veel aandacht aan natuur moeten besteden. Maar wel: "Ook bij natuur mag je vraagtekens plaatsen. Welke natuur is voor ons het belangrijkst, wat heb je ervoor over, en waar?"
En: "Ik vind ook dat burgers, inclusief de natuur- en milieuorganisaties, te weinig erkenning hebben voor dat moeilijke, risicovolle werk van boeren. Wij vinden het vanzelfsprekend dat wij elke dag alles kunnen kopen. Boeren zorgen daarvoor."
Zoals mensen weten die haar uit persoonlijke contacten kennen: ze laat je zelf je conclusies trekken en reikt zoveel mogelijk andere feiten aan als je een stellige visie hebt waaraan er nog een paar ontbreken. En dat bedoel ik als een compliment! Dank daarvoor Louise O. Fresco!
Dank, Dick, voor deze aanvullende citaten, waarmee ik het eens ben.
Wat het zinkviooltje #3 betreft, dat is een paradoxaal plantje. Het is een relict van een vervuilende activiteit (zinkmijnbouw) in het verleden. Foute boel dus, maar daarmee is het gelijk van cultuurhistorisch belang. En het zet aan het denken over het feit dat Europa zijn minerale grondstoffen grotendeels heeft uitgeput en afhankelijker is geworden van andere regio's. Zo bezien is het een mini-lesje duurzaamheid en geopolitiek.
Toch maar zuinig op zijn, zou ik zeggen.