Nog nooit waren de temperatuur van het oceaanwater, de concentratie van broeikasgassen, de stijging van de zeespiegel en de verzuring van de oceanen zo hoog als in 2021. Alleen dankzij La Niña, een weerfenomeen dat warm water voor de kust van Latijns-Amerika verdringt met een koude stroom tot gevolg, was 2021 niet het warmste jaar aller tijden. Het zijn keiharde vaststellingen in het rapport 'State of the Global Climate 2021' van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de VN, de jaarlijkse evaluatie van recente klimaatontwikkelingen.
"Een litanie van het falen van de mensheid om klimaatverandering tegen te gaan”, zei VN-secretaris-generaal António Gutteres bij de presentatie van het rapport. Volgens hem is "ons energiesysteem stuk en dat brengt ons bij de grens van klimaatcatastrofe”.

Alleen dankzij La Niña, een weerfenomeen dat warm water voor de kust van Latijns-Amerika verdringt met een koude stroom tot gevolg, werd 2021 niet het warmste jaar aller tijden. Het record werd geboekt in 2016. Wel zijn de laatste zeven jaren de warmste sinds het begin van de metingen. In 2021 vielen lokale hitterecords. In Canada werd het in juli bijvoorbeeld bijna 50 graden. Ook landen rond de Middellandse Zee gingen die kant op.

Van de vier droeve klimaatrecords is de verzuring van de oceanen het meest zorgwekkend. Oceanen absorberen circa 23% van de door mensen veroorzaakte broeikasgasuitstoot in de atmosfeer. Koolstofdioxide, het belangrijkste broeikasgas, reageert met het zeewater en dat bedreigt organismen en ecosystemen. Dat heeft weer gevolgen voor voedselzekerheid, toerisme en kustbescherming. Hoe zuurder het water, hoe minder CO2 het zeewater kan opnemen, hoe meer CO2 er in de atmosfeer blijft en hoe sneller de opwarming doorzet.

Vorig jaar bereikte de gemiddelde wereldwijde temperatuur 1,11 graad boven het pre-industriële niveau. In het Klimaatakkoord van Parijs van 2015 is afgesproken dat de opwarming van de aarde in ieder geval onder de 2 graden moet blijven, eigenlijk zelfs onder de 1,5 graad. "Die 1,5 graden is geen willekeurig statistisch getal”, zei Petteri Taalas, de chef van de World Meteorological Organization. "Het markeert het punt waarop klimaateffecten steeds schadelijker zullen worden voor mensen en zelfs voor de hele planeet.”

Was in 2015 de kans op overschrijding van de 1,5 graad Celsius bijna nul, inmiddels is duidelijk dat de gestaag toenemende concentratie van broeikasgassen de kans op overschrijding drastisch verhoogt. Inmiddels is er volgens de WMO een kans van 50% dat in de komende 5 jaar mondiaal anderhalve graad opwarming wordt aangetikt. Om verdere temperatuurstijging, opwarming en verzuring van de oceanen, smelten van zeeijs en gletsjers, zeespiegelstijging en extreem weer te voorkomen, is maar één ding nodig: de uitstoot van broeikasgassen móet drastisch omlaag. Tot op heden slagen we daar nauwelijks in.