Ook koeien krijgen vogelgriep. Dat was flink schrikken deze week, want hoewel we al wisten dat de huidige vogelgriepuitbraak ook zoogdieren kan besmetten, is de oversprong naar een herkauwer onverwacht. In de media zoomden virologen in op het mogelijke risico voor mensen van de virussprong. Hoe groot is het risico op besmetting als je de melk, het vlees of de eieren van met vogelgriep besmette dieren eet?
Herkauwers stonden niet als ‘in de gaten te houden’ in de handboeken
Dat nu juist koeien besmet zijn geraakt met het al sinds 2020 rondwarende hoogpathogene vogelgriepvirus H5N1, hadden virologen niet verwacht. "We wisten dat het virus kon overslaan op zeezoogdieren, en daarnaast op katten, honden, vossen, ijsberen, coyotes, enzovoorts”, zegt viroloog Johan Neyts van de KU Leuven in De Standaard. Zijn collega Steven van Gucht, viroloog bij Sciensano (het Vlaamse RIVM), formuleert het zo: "Herkauwers stonden niet als ‘in de gaten te houden’ in de handboeken. Dat dat wel het geval is, is voor elke viroloog en dierenarts nieuwe en verbijsterende informatie, die tot enige nervositeit leidt.”
De Amerikaanse overheid is dan ook in eerste instantie op zoek naar hóe de koeien besmet zijn geraakt. Dat zou kunnen doordat wilde vogels het drinkwater met uitwerpselen hebben besmet, maar het kan inmiddels ook al van koe op koe zijn overgedragen. Aanwijzingen daarvoor zijn dat op melkveebedrijven in Kansas en Michigan koeien ziek werden nadat ze in contact waren gekomen met koeien die per vrachtwagen waren aangevoerd vanuit Texas. In totaal zijn er nu op zeker 12 Amerikaanse bedrijven koeien met vogelgriep besmet.
Ook is een melkveehouder besmet geraakt, en boerderijkatten. Daar zijn de virologen dan weer minder verwonderd over, want "er zit veel virus in de melk en de dieren worden twee keer per dag gemolken," zegt Neyts. De besmette persoon kreeg een oogontsteking, en dat klopt, zegt Neyts. Het H5N1-virus hecht moeizaam aan de receptoren op menselijke luchtwegcellen, maar wel aan receptoren op het oogbindvlies van mensen.
Over melk hoeft niemand zich zorgen te maken, benadrukken de Amerikaanse autoriteiten. Melk van zieke koeien komt niet op de markt. Is aan de melk, of de koe, (nog) niets bijzonders te zien, dan overleeft het virus sowieso het pasteuriseren van de melk niet.
Forbes stelt de vraag die iedereen op de tong ligt: Is het veilig melk, maar ook eieren en kippenvlees te consumeren tijdens een H5N1-uitbraak?
Ja, zegt Donald W. Schaffner gedecideerd. "Onderzoek heeft aangetoond dat het volgen van de huidige beste kookpraktijken zeer hoge niveaus van dit organisme zal inactiveren met een ruime veiligheidsmarge". Schaffner, Ph.D, is voorzitter van de afdeling Voedingswetenschappen en Distinguished Professor en Extension Specialist in Voedingswetenschappen aan de Rutgers University in New Brunswick, NJ.
Gaar vlees en hardgekookte eieren
"Gaar je vlees goed door, maar dat zou je sowieso moeten doen," zegt Schaffner. "Volg dezelfde regels voor het omgaan met rauw vlees en voor het koken als je normaal zou doen om ziekte door bacteriën zoals Salmonella te voorkomen". Want hoewel in het vlees van geïnfecteerde kippen levend virus voorkomt, wordt dat door verhitting gedood. Vanuit dat oogpunt is het consumeren van rauwe eieren ook af te raden. De Amerikaanse voedselveiligheidsautoriteiten adviseren je je eitje hardgekookt en je spiegelei doorbakken te eten. Gepocheerd ei of zo'n lekker uitlopende dooier kun je maar beter vergeten.
In Nederland zijn de zieke Amerikaanse koeien reden om bloedonderzoek bij herkauwers te gaan doen, aldus de NOS. Volgens demissionair minister Pia Dijkstra voor Medische Zorg is de kans klein dat een situatie zoals in de VS niet zou zijn opgemerkt. Om uit te sluiten dat er toch vogelgriepbesmettingen onder herkauwers zijn geweest, is een 'retrospectief' onderzoek aan de orde. Hoogleraar vergelijkende pathologie Thijs Kuiken van het Erasmus MC adviseerde het onderzoek. "De koe is een zoogdier, dus het virus kan zich in koeien aanpassen aan zoogdieren. Daarmee groeit de kans op een virus dat mensen makkelijker kan infecteren. Bovendien hebben mensen veel intensiever contact met melkvee dan met wilde vogels en is er meer kans op overdracht", zegt Kuiken.
De Amerikaanse overheid is dan ook in eerste instantie op zoek naar hóe de koeien besmet zijn geraakt. Dat zou kunnen doordat wilde vogels het drinkwater met uitwerpselen hebben besmet, maar het kan inmiddels ook al van koe op koe zijn overgedragen. Aanwijzingen daarvoor zijn dat op melkveebedrijven in Kansas en Michigan koeien ziek werden nadat ze in contact waren gekomen met koeien die per vrachtwagen waren aangevoerd vanuit Texas. In totaal zijn er nu op zeker 12 Amerikaanse bedrijven koeien met vogelgriep besmet.
Ook is een melkveehouder besmet geraakt, en boerderijkatten. Daar zijn de virologen dan weer minder verwonderd over, want "er zit veel virus in de melk en de dieren worden twee keer per dag gemolken," zegt Neyts. De besmette persoon kreeg een oogontsteking, en dat klopt, zegt Neyts. Het H5N1-virus hecht moeizaam aan de receptoren op menselijke luchtwegcellen, maar wel aan receptoren op het oogbindvlies van mensen.
Over melk hoeft niemand zich zorgen te maken, benadrukken de Amerikaanse autoriteiten. Melk van zieke koeien komt niet op de markt. Is aan de melk, of de koe, (nog) niets bijzonders te zien, dan overleeft het virus sowieso het pasteuriseren van de melk niet.
Forbes stelt de vraag die iedereen op de tong ligt: Is het veilig melk, maar ook eieren en kippenvlees te consumeren tijdens een H5N1-uitbraak?
Ja, zegt Donald W. Schaffner gedecideerd. "Onderzoek heeft aangetoond dat het volgen van de huidige beste kookpraktijken zeer hoge niveaus van dit organisme zal inactiveren met een ruime veiligheidsmarge". Schaffner, Ph.D, is voorzitter van de afdeling Voedingswetenschappen en Distinguished Professor en Extension Specialist in Voedingswetenschappen aan de Rutgers University in New Brunswick, NJ.
Gaar vlees en hardgekookte eieren
"Gaar je vlees goed door, maar dat zou je sowieso moeten doen," zegt Schaffner. "Volg dezelfde regels voor het omgaan met rauw vlees en voor het koken als je normaal zou doen om ziekte door bacteriën zoals Salmonella te voorkomen". Want hoewel in het vlees van geïnfecteerde kippen levend virus voorkomt, wordt dat door verhitting gedood. Vanuit dat oogpunt is het consumeren van rauwe eieren ook af te raden. De Amerikaanse voedselveiligheidsautoriteiten adviseren je je eitje hardgekookt en je spiegelei doorbakken te eten. Gepocheerd ei of zo'n lekker uitlopende dooier kun je maar beter vergeten.
In Nederland zijn de zieke Amerikaanse koeien reden om bloedonderzoek bij herkauwers te gaan doen, aldus de NOS. Volgens demissionair minister Pia Dijkstra voor Medische Zorg is de kans klein dat een situatie zoals in de VS niet zou zijn opgemerkt. Om uit te sluiten dat er toch vogelgriepbesmettingen onder herkauwers zijn geweest, is een 'retrospectief' onderzoek aan de orde. Hoogleraar vergelijkende pathologie Thijs Kuiken van het Erasmus MC adviseerde het onderzoek. "De koe is een zoogdier, dus het virus kan zich in koeien aanpassen aan zoogdieren. Daarmee groeit de kans op een virus dat mensen makkelijker kan infecteren. Bovendien hebben mensen veel intensiever contact met melkvee dan met wilde vogels en is er meer kans op overdracht", zegt Kuiken.
