Geen illegaal drugsafval, maar een normaal biochemisch proces. Dat ligt ten grondslag aan de amfetaminesporen die vorig jaar werden aangetroffen in het digestaat van 23 mestverwerkingsfabrieken in het noorden van ons land. De provincies legden de mestverwerkers stil, tot grote onrust van boeren zoals akkerbouwer Jarno Rietema. Onderzoek toont aan dat het vals alarm is.
Na vier maanden onzekerheid én schade kunnen de 23 mestverwerkers weer van het slot. De mestverwerkingsfabrieken dienen "een schadeclaim van miljoenen euro’s in bij de desbetreffende provincies of het Rijk".

Er was geen sprake van dumping van drugsafval, schrijft Platform Groen Gas in een persbericht. Nadat vorig jaar In het digestaat - het restproduct dat overblijft na de vergisting en winning van biogas en dat als meststof op het land gebracht mag worden - amfetamineresten waren aangetroffen, vermoedden het ministerie van LNV en de provincies dat er sprake was van linke soep. Er zouden illegale stoffen bijgemengd zijn in de te verwerken mest.

Maar een tweede onderzoek leverde vrijwel dezelfde - minimale - waarden op. Eigen onderzoek van de provinciale omgevingsdiensten en de branche zelf trof ook geen enkel ander spoor van drugsgerelateerd afval aan. "Op basis van de huidige inzichten kunnen we nu stellen dat de omgevingsdiensten de uitkomsten verkeerd hebben geïnterpreteerd. Daarnaast blijkt uit een onderzoek van twee onafhankelijke advocatenkantoren dat de Opiumwet niet van toepassing is en dat er geen sprake is van overtreding van de meststoffenwet," aldus Groen Gas. Bovendien, merkt RTV Drenthe pijnlijk ironisch op, "amfetamine is wat drugsmaffia verkopen, niet weg gooien".

Waar komen de amfetaminesporen dan wel vandaan? Naar alle waarschijnlijkheid moet de conclusie zijn dat de vorming van amfetamine het resultaat is van een biochemisch proces, schrijft Boerenbusiness. Er werden namelijk ook bij andere vergisters, buiten de 23 stilgelegde installaties in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe, amfetaminesporen in het digestaat gevonden. Ze werden bovendien gevonden in co-vergisters die géén dierlijke mest gebruiken én bij monovergisters (zonder co-producten, bijvoegingen van andere restmaterialen dus).

"Nu is het zaak dat de productie bij de betrokken bedrijven weer op gang komt," zegt Robert Goevaers, directeur van het Platform Groen Gas. "Als sector zullen we met de overheid in overleg gaan wat er nu nog gedaan kan worden aan de inbreuk op het imago dat is ontstaan. Als sector zullen we keihard doorwerken om Nederland elke dag een stukje groener te maken."

De schade bij de mestverwerkingsfabrieken is opgelopen tot tientallen miljoenen euro's. Het voortbestaan van deze ondernemingen, cruciaal voor de productie van biogas en het verrijken van landbouwgronden, hangt aan een zijden draadje. De bedrijven dienen een schadeclaim in, schrijft de NRC. Die moet niet alleen hun verliezen compenseren, maar ook een erkenning zijn van de complexiteit van hun bedrijfsvoering en de noodzaak het vertrouwen van de samenleving terug te winnen.

Uiteraard moet er ook nog verder onderzoek gedaan worden naar de schadelijkheid van de amfetamine in het digestaat voor mens en milieu. Volgens Groen Gas is uit onderzoek gebleken dat amfetamine door water en daglicht snel biologisch wordt afgebroken. Ook zijn er bij bodemonderzoek op akkers waar digestaat is uitgereden in 2023 en de jaren daarvoor, geen sporen van amfetamine in de bodem aangetroffen.

In co-vergisters wordt minimaal 50% mest vergist met maximaal 50% co-producten, zoals gras, mais en perspulp. Co-vergisters zijn belangrijke schakels in de productie van bio-energie, zoals biogas en bio-elektra. Bij het vergistingsproces blijft een restproduct over: digestaat. Als er organische co-producten zijn gebruikt, zoals plantenresten of restanten uit de voedselindustrie, mag het digestaat als meststof toegepast worden.