De Financial Times sprak met Minette Batters, de voorzitter van de Britse National Farmers Union (NFU) over het nieuwe landbouwsubsidiesysteem na de Brexit. Ze vindt dat boeren er flink op achteruit zijn gegaan. Dat zit vooral in de Environmental Land Management-regelingen (ELMs) waar het systeem op gebaseerd is. Batters' kritiek is opmerkelijk omdat een van de belangrijkste klachten over het oude EU-subsidiesysteem, onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, precies dezelfde was: grote landeigenaren worden oneerlijk bevoordeeld.
De Environmental Land Management-regelingen (ELMs) kwamen in de plaats van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in het post-Brexit Groot-Brittannië. Ze moesten onder meer verandering brengen in de onbalans van het GLB dat grote landeigenaren onevenredig bevoordeelt. Zo moest het grote eiland dat veel van zijn voedsel van het vasteland van Europa haalt, waaronder met name Nederland en Bretagne, zijn eigen productie weer op gang brengen. Het land is zelfvoorzienend in lamsvlees, koolraap en wortelen, maar moet verder voer importeren voor zijn rundvlees, zuivel en vleeskippen en is op het gebied van plantaardige teelten en fruit afhankelijk van import.

De Brexit werd gezien als een kans om zowel het landbouwsubsidiesysteem als de voedselonafhankelijkheid te verbeteren. In de praktijk is dat heel anders uitgepakt, bleek uit een onderzoek door het Centre for Economic Performance (CEP) van mei dit jaar.

Tussen januari 2022 en maart 2023 steeg de prijs van levensmiddelen die door de Brexit geraakt werden met 3,5% méér dan producten die van buiten de EU werden geïmporteerd. Reuters berekende dat zonder brexit zou de stijging van de Britse voedselprijzen - die tussen december 2019 en maart 2023 met 25 procentpunten omhoog gingen - 30% lager zou zijn uitgevallen.

De implementatie van de ELMs verloopt traag en krijgt bovendien kritiek omdat het systeem te veel nadruk legt op verduurzaming ten koste van voedselproductie. "De focus ligt momenteel op het verbouwen van gewassen voor het milieu en niet op het produceren van voedsel. Ik denk dat dat heel moeilijk gaat worden met de kosten van levensonderhoud-crisis," zegt Batters in de Financial Times. Consumenten hechten meer dan ooit belang aan voedselzekerheid en landbouw. Ook bekritiseert ze de regering voor het niet bouwen van een rechtvaardiger systeem; volgens Batters zullen "grote landeigenaren die feitelijk van de staat leven" in de toekomst niet geaccepteerd worden.

Onder het nieuwe systeem worden boeren beloond voor milieu-inspanningen, zoals het herstellen van de natuurlijke omgeving en het invoeren van duurzame landbouwpraktijken zoals bodembeheer. Maar het uitgangspunt is nog steeds landoppervlakte zodat , boeren of verpachters met het meeste land, de meeste steun opstrijken.

Het nieuwe systeem heeft geresulteerd in lagere betalingen voor veel boeren die afhankelijk waren van de EU-subsidies om het hoofd boven water te houden. De belangrijkste subsidieregeling van de ELMs, de Sustainable Farming Incentive, blijkt aantrekkelijk voor een smaldeel van de Britse 82.000 boeren die ervoor in aanmerking komen. De regeling is te ingewikkeld.

Volgens Batters wisten boeren met het oude EU-subsidiesysteem waar ze aan toe waren, ondanks de tekortkomingen daarvan. De NFU roept alle partijen op om zich voor de volgende algemene verkiezingen te verbinden aan binnenlandse productiedoelstellingen om zekerheid te bieden aan boeren die worstelen met hoge productiekosten. Volgens een in opdracht van de NFU uitgevoerde peiling vindt 84% van de consumenten in Engeland en Wales voedselproductiedoelen inmiddels net zo belangrijk of belangrijker dan milieudoelen. Batters denkt dat boeren zullen stemmen 'op wie dan ook', als die persoon of partij maar met een geloofwaardig plan voor voedselproductie komt.