Zeehonden, zeeleeuwen, ijsberen en dolfijnen in aquaria en dierentuinen leven tot 3 keer langer dan hun soortgenoten in het wild. Dat is te danken aan de vooruitgang van de verzorgingspraktijken en de verbeterde leefomstandigheden. Net als moderne mensen leven de dieren langer dankzij medische vooruitgang en zorg. Het is voor het eerst dat het welzijn van deze zeezoogdieren onderzocht is in relatie tot hun levensverwachting en levensduur.
Al van oudsher houden mensen dieren in gevangenschap voor hun eigen vermaak. Denk aan de 'menagerieën' van koningen van weleer en de dierentuinen en zoo's die iedere zichzelf respecterende stad er op nahouden. Vooral de laatste jaren speelt de discussie op of het wel ethisch verantwoord is om dieren in krappe behuizingen in gevangenschap te houden. Niet voor niets bootsen moderne dierentuinen de natuurlijke leefomgeving na (Burgers Bush, het nieuwe leeuwenverblijf in Artis).
Het probleem speelt in nog sterkere mate bij zeezoogdieren, die gedragsproblemen kunnen ontwikkelen in gevangenschap als gevolg van de kleine bassins en beperkte stimulatie. Attracties als het Dolfinarium liggen onder een vergrootglas.
“De discussies en ethische zorgen omtrent zeezoogdieren draaien om de verplichting om hen in geschikte omstandigheden te huisvesten die hun welzijn waarborgen,” zegt Morgane Tidière op Scientias. Met een internationaal team van 41 co-auteurs (van academische, overheids- en dierentuininstellingen) onderzocht Tidière het welzijn van zeezoogdieren in dierentuinen en aquaria. Hun conclusie voelt tegendraads: het welzijn van zeezoogdieren die in aquaria en dierentuinen leven is in de loop der tijd sterk verbeterd, waardoor ze 2 à 3 keer zo oud worden als hun wilde soortgenoten.
200 jaar dierentuindata
Het onderzoek richtte zich op 4 soorten zeezoogdieren, de gewone zeehond, de Californische zeeleeuw, de ijsbeer en de gewone tuimelaardolfijn. In totaal maken deze 4 soorten 63,4% uit van alle zeedieren die zijn geregistreerd in het wereldwijde Species360 Zoological Information Management System (ZIMS). Dat is 's werelds grootste database met informatie over wilde dieren in menselijke zorg met data die ruim 200 jaar teruggaan. De onderzoekers gebruikten dezelfde statistische methoden die worden gebruikt om verbeteringen in het welzijn van mensen te beoordelen - levensverwachting en levensduur - om vast te stellen of de leefomstandigheden verbeterd zijn. Concreet keken ze of er in de loop van de tijd meer dieren een hoge leeftijd bereikten.
Dat bleek heel duidelijk het geval. De levensverwachting van de onderzochte soorten is met meer dan drie keer toegenomen. Daarnaast blijkt het sterftecijfer in het eerste levensjaar in de afgelopen eeuw met 31% gedaald. In dierentuinen en aquaria worden zeehonden, zeeleeuwen, ijsberen en dolfijnen twee tot drie keer zo oud als hun soortgenoten in het wild.
Met name vanaf de jaren '90 is een significante verbetering zichtbaar, wat de onderzoekers toeschrijven aan vooruitgang in dierentuinpraktijken, "zoals de invoering van geavanceerde diergeneeskundige, milieu-, voedings- en verrijkingstechnieken, evenals de vrijwillige medewerking van dieren bij routinematige onderzoeken via positieve versterkingstraining," aldus de Syddansk Universitet in het persbericht.
Cruciale rol dierentuinen
Niet afschaffen of verbieden dus, die dierentuinen en aquaria. Ze kunnen bijvoorbeeld een tijdelijk thuis bieden aan geredde dieren en helpen bij het behouden van soorten en genetische diversiteit. “De International Union for Conservation of Nature (IUCN), die wereldwijd als een autoriteit op het gebied van natuurbescherming wordt erkend, heeft recentelijk de belangrijke bijdrage erkend die zoölogische instellingen leveren aan natuurbescherming, onderzoek en educatie,” zegt Tidière. Verschillende soorten zijn dankzij het bestaan van dierentuinen van de ondergang gered, zoals het przewalskipaard, de Europese bizon, de zwartvoetbunzing, het gouden leeuwaapje en de Arabische oryx.
Dierentuinen hebben daarnaast een belangrijke educatieve rol. Jaarlijks trekken ze meer dan 700 miljoen bezoekers. "Via interactieve educatieve programma’s en tentoonstellingen vergroten ze op effectieve wijze het bewustzijn van het publiek over de zorgwekkende toestand van de wereldwijde biodiversiteit en de rol van de mensheid bij het behoud ervan,” aldus Tidière. Ze spelen dus juist "een cruciale rol bij het kweken van een meer milieubewuste en verantwoordelijke mondiale gemeenschap.”
En vergeet niet: "Moderne professionele dierentuinen en aquaria kunnen niet meer worden vergeleken met die van drie decennia geleden." Ze hoopt dat de bevindingen uit dit onderzoek andere instellingen, die (nog) niet genoeg aandacht besteden aan het welzijn van hun dieren, zullen inspireren om tijd en middelen te investeren in het verbeteren van hun dierenbeheerpraktijken. "We zouden graag zien dat dierentuinen en aquaria over de hele wereld een grotere bijdrage leveren aan het behoud van wilde dieren en tegelijkertijd een beter welzijn van dieren in gevangenschap blijven nastreven,” besluit Tidière.
Het probleem speelt in nog sterkere mate bij zeezoogdieren, die gedragsproblemen kunnen ontwikkelen in gevangenschap als gevolg van de kleine bassins en beperkte stimulatie. Attracties als het Dolfinarium liggen onder een vergrootglas.
“De discussies en ethische zorgen omtrent zeezoogdieren draaien om de verplichting om hen in geschikte omstandigheden te huisvesten die hun welzijn waarborgen,” zegt Morgane Tidière op Scientias. Met een internationaal team van 41 co-auteurs (van academische, overheids- en dierentuininstellingen) onderzocht Tidière het welzijn van zeezoogdieren in dierentuinen en aquaria. Hun conclusie voelt tegendraads: het welzijn van zeezoogdieren die in aquaria en dierentuinen leven is in de loop der tijd sterk verbeterd, waardoor ze 2 à 3 keer zo oud worden als hun wilde soortgenoten.
200 jaar dierentuindata
Het onderzoek richtte zich op 4 soorten zeezoogdieren, de gewone zeehond, de Californische zeeleeuw, de ijsbeer en de gewone tuimelaardolfijn. In totaal maken deze 4 soorten 63,4% uit van alle zeedieren die zijn geregistreerd in het wereldwijde Species360 Zoological Information Management System (ZIMS). Dat is 's werelds grootste database met informatie over wilde dieren in menselijke zorg met data die ruim 200 jaar teruggaan. De onderzoekers gebruikten dezelfde statistische methoden die worden gebruikt om verbeteringen in het welzijn van mensen te beoordelen - levensverwachting en levensduur - om vast te stellen of de leefomstandigheden verbeterd zijn. Concreet keken ze of er in de loop van de tijd meer dieren een hoge leeftijd bereikten.
Dat bleek heel duidelijk het geval. De levensverwachting van de onderzochte soorten is met meer dan drie keer toegenomen. Daarnaast blijkt het sterftecijfer in het eerste levensjaar in de afgelopen eeuw met 31% gedaald. In dierentuinen en aquaria worden zeehonden, zeeleeuwen, ijsberen en dolfijnen twee tot drie keer zo oud als hun soortgenoten in het wild.
Met name vanaf de jaren '90 is een significante verbetering zichtbaar, wat de onderzoekers toeschrijven aan vooruitgang in dierentuinpraktijken, "zoals de invoering van geavanceerde diergeneeskundige, milieu-, voedings- en verrijkingstechnieken, evenals de vrijwillige medewerking van dieren bij routinematige onderzoeken via positieve versterkingstraining," aldus de Syddansk Universitet in het persbericht.
Cruciale rol dierentuinen
Niet afschaffen of verbieden dus, die dierentuinen en aquaria. Ze kunnen bijvoorbeeld een tijdelijk thuis bieden aan geredde dieren en helpen bij het behouden van soorten en genetische diversiteit. “De International Union for Conservation of Nature (IUCN), die wereldwijd als een autoriteit op het gebied van natuurbescherming wordt erkend, heeft recentelijk de belangrijke bijdrage erkend die zoölogische instellingen leveren aan natuurbescherming, onderzoek en educatie,” zegt Tidière. Verschillende soorten zijn dankzij het bestaan van dierentuinen van de ondergang gered, zoals het przewalskipaard, de Europese bizon, de zwartvoetbunzing, het gouden leeuwaapje en de Arabische oryx.
Dierentuinen hebben daarnaast een belangrijke educatieve rol. Jaarlijks trekken ze meer dan 700 miljoen bezoekers. "Via interactieve educatieve programma’s en tentoonstellingen vergroten ze op effectieve wijze het bewustzijn van het publiek over de zorgwekkende toestand van de wereldwijde biodiversiteit en de rol van de mensheid bij het behoud ervan,” aldus Tidière. Ze spelen dus juist "een cruciale rol bij het kweken van een meer milieubewuste en verantwoordelijke mondiale gemeenschap.”
En vergeet niet: "Moderne professionele dierentuinen en aquaria kunnen niet meer worden vergeleken met die van drie decennia geleden." Ze hoopt dat de bevindingen uit dit onderzoek andere instellingen, die (nog) niet genoeg aandacht besteden aan het welzijn van hun dieren, zullen inspireren om tijd en middelen te investeren in het verbeteren van hun dierenbeheerpraktijken. "We zouden graag zien dat dierentuinen en aquaria over de hele wereld een grotere bijdrage leveren aan het behoud van wilde dieren en tegelijkertijd een beter welzijn van dieren in gevangenschap blijven nastreven,” besluit Tidière.