Van oudsher kijkt Nederland met wantrouwen naar water. We houden het buiten de deur en voeren het zo snel mogelijk af. Door de klimaatverandering verschuift dat beeld. Ook waterrijk Nederland krijgt met tekorten te maken. Over manieren om die voor te blijven, organiseerde Change Inc een rondetafelgesprek. Met hoogleraren, natuurorganisaties, de overheid én Coca-Cola. De frisdrankproducent is namelijk een grootwaterverbruiker, maar moet ook waterproducent worden. Net als de rioolwaterzuiveringen.
"Alle 350 afvalwaterzuiveringen (AWZI’s) moeten gaan fungeren als waterbron. Het rioolwater moet daarvoor beter gezuiverd worden, zodat het opnieuw gebruikt kan worden in natuurgebieden, landbouwgronden of in drinkwaterinfiltratiegebieden." Dat verkondigde hoogleraar milieu en watertechnologie Huub Rijnaarts (WUR) tijdens het rondetafelgesprek 'De Waarde van Water: Elke druppel telt'.

Rijnaarts is de trekker van het onderzoeksprogramma AquaConnect, dat 40 partijen verenigt die zoeken naar manieren om Nederland van voldoende water te voorzien in droge periodes. Dat is nodig, omdat het door de klimaatverandering niet langer vanzelfsprekend is dat Nederland altijd over voldoende drinkwater en voldoende water voor natuur en landbouw zal beschikken. Van de afgelopen 5 zomers waren er 4 te droog. De combinatie van groeiende economie, groeiend aantal inwoners en warmere en drogere zomers zal al op korte termijn tot tekorten gaan leiden.

Dit voorjaar waarschuwde het RIVM dat drinkwaterbedrijven in 2030 al 100 miljoen kubieke meter water tekort zullen komen. Het is de hoogste tijd voor maatregelen dus.

'Circulair watersysteem'
"In plaats van water afvoeren als er te veel is, moeten we gaan leren om het water in ons land vast te houden en langer beschikbaar te houden," zegt Rijnaarts. "Tot nu toe gebruiken we ons water één keer. Dan lozen we het in de rivier en een dag later bereikt het de Noordzee. Dat willen we niet meer.” Het is tijd voor een 'circulair watersysteem dat water hergebruikt. Zo'n systeem vereist nieuwe zuiveringstechnologie en die is toch al nodig om de kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater in 2027 te laten voldoen aan de normen uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).

Van zuiveraar tot bron
Afvalwaterzuivingen moeten van zuiveraars waterbronnen worden. Bedrijven met veel afvalwater moeten dat beter gaan hergebruiken. Een voorbeeld van zo'n bedrijf is Coca-Cola. Jaarlijks gebruikt de frisdrankfabriek in Dongen 650 miljoen liter grondwater en nog eens 200 miljoen liter drinkwater, aldus Change.Inc. "Coca-Cola wordt ineens een waterproducent als het zijn afvalwater opwaardeert, zodat het opnieuw gebruikt kan worden voor natuurgebieden of een ander bedrijf in de buurt," zegt Rijnaarts.

Nu al compenseert Coca-Cola zijn watergebruik: wereldwijd geeft het frisdrankconcern net zoveel water terug aan de omgeving of natuur als het gebruikt. De ambitie is om dat in 2030 ook lokaal te realiseren. In Dongen compenseert Coca-Cola nu 25% door te investeren in "waterherstellende projecten van Natuurmonumenten in diverse Brabantse natuurgebieden." Dat percentage moet door nieuwe projecten verdubbelen. Zo zouden alle watergebruikers en leveranciers moeten samenwerken om regionale waterplannen te maken.

Besparen
Besparen blijft natuurlijk ook een belangrijke optie. Voor het Rijk, dat in samenwerking met de Vereniging van drinkwaterbedrijven (Vewin) en de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW) een plan voor waterbesparing opstelt. “Niet alles kan meer overal," zegt Jaap Slootmaker, directeur-generaal Water en Bodem bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. "We waren altijd gewend om onze omgeving aan te passen aan onze wensen, maar we zullen steeds meer onze wensen een beetje moeten aanpassen aan wat het water- en bodemsysteem aankan. Daarom moet in 2035 elk bedrijf en elke consument 20 procent van zijn drinkwater besparen."

'Afvalwater over'
Ook Coca-Cola richt zich - al jaren - op waterbesparing, waarbij alle kleine beetjes helpen. Het waterverbruik in Dongen halveerde van 3 naar 1,5 liter water per liter frisdrank en moet in 2030 op 1,3 liter uitkomen. Afvalwater van de flesjes omspoelen wordt hergebruikt om kratten schoon te spuiten. "We houden aan het eind van de productieketen afvalwater over”, zegt directeur Karlijn in ‘t Veld van Coca-Cola Nederland. "We hebben een gezamenlijke afvalwaterzuivering met andere bedrijven en dit water wordt dan hergebruikt als koelwater voor andere bedrijven."