Vlaanderen sloot een stikstofakkoord. Eén van de consequenties daarvan is dat er een nieuwe 'rode lijst' gaat komen, zeg maar de lijst met 'piekbelasters'. Op de abdijboerderij van Averbode, die het afgelopen jaar uitgroeide tot 'hét symbooldossier' van de Vlaamse stikstofproblematiek, blijft de onzekerheid huizenhoog.
Met het aantal dieren dat ze nu hebben, is de abdij van Averbode een grondgebonden veehouderij die zijn kringlopen kan sluiten
Na 900 jaar zouden de paters van de abdij van Averbode hun melkveebedrijf moeten sluiten. De abdijboerderij bleek vorig jaar tot de Vlaamse 'piekbelasters' te behoren, schreef de Vlaamse Landmaatschappij plompverloren. En dus zou de abdijboerderij uiterlijk in 2025 de deuren moeten sluiten.
Visvijvers
Maar de paters Norbertijnen lieten het er niet bij zitten. Geholpen door de Boerenbond maakten ze bezwaar tegen de opgelegde sluiting. Met twee argumenten, namelijk dat juist hun manier van werken historisch gezien aan de basis ligt van het verzoenen van landbouw en natuur. "Het is belangrijk om te begrijpen dat de heide en de vennengebieden geen natuurlijke, maar cultuurhistorische landschappen zijn”, legde abt Fierens uit.
"De moerassen werden ontveend om het water in gebruik te nemen als visvijvers. Wij mochten vroeger maar een kwart van het jaar vlees eten om religieuze redenen, dus de kweek van zoetwatervissen was voor ons heel belangrijk. De heide werd overdag begraasd door schapen en de plaggen gingen als bedding naar de potstallen waar de dieren overnachtten om nadien op de akkers gebracht te worden.” Zonder veehouderij zijn de arme zandgronden in het zuiden van de Belgische Kempen niet geschikt voor akkerbouw.
Gesloten kringlopen
Bovendien heeft de abdij in 2008 bewust gekozen voor een houdbaar bedrijfsmodel. "Met veel inzet van grasklaver in plaats van volop stikstofkunstmest-gebruik, en dubbeldoelkoeien van het Fleckvieh-ras die goed met ruwvoeder overweg kunnen en heel robuust zijn. Ze telen nu ook veldbonen als lokale eiwitbron om soja-import te vermijden. Met het aantal dieren dat ze nu hebben, zijn ze een grondgebonden veehouderij die haar kringlopen kan sluiten," vindt melkvee-expert Wim Govaerts. Bij de aanvraag van de nieuwe milieuvergunning in 2015 investeerde de abdij ook nog eens in extra stikstofuitstoot-verminderende maatregelen zoals een ecovloer, meer weidegang, extra ventilatie en alpenkoeien.
Nu dat er dan toch een stikstofakkoord ligt, krijgt Averbode weer een beetje hoop. Het nieuwe akkoord bevat een nieuwe regeling. "De lijst met rode bedrijven, die gebaseerd was op de stikstofuitstoot van 2015, krijgt een update op basis van nieuwe gegevens," aldus het Nieuwsblad.
Of Averbode het gaat redden met het nieuwe stikstofakkoord redden? "Ik kan er niet veel op antwoorden. We leven nog steeds in onzekerheid," zegt abt Marc Fierens.
Rendabel
Een klein lichtpuntje is dat de sluiting hoe dan ook niet al in 2025 speelt. Rode bedrijven mogen tot 2030 open blijven, mits ze tussentijds de veestapel afbouwen. "En we weten niet of het dan nog wel rendabel is”, zegt Fierens. “We hebben op dit moment 125 melkkoeien. Daarmee maken we kaas en roomijs. Dat aantal is nodig om uit de kosten te komen. Minder koeien houden is niet echt een optie.”
Visvijvers
Maar de paters Norbertijnen lieten het er niet bij zitten. Geholpen door de Boerenbond maakten ze bezwaar tegen de opgelegde sluiting. Met twee argumenten, namelijk dat juist hun manier van werken historisch gezien aan de basis ligt van het verzoenen van landbouw en natuur. "Het is belangrijk om te begrijpen dat de heide en de vennengebieden geen natuurlijke, maar cultuurhistorische landschappen zijn”, legde abt Fierens uit.
"De moerassen werden ontveend om het water in gebruik te nemen als visvijvers. Wij mochten vroeger maar een kwart van het jaar vlees eten om religieuze redenen, dus de kweek van zoetwatervissen was voor ons heel belangrijk. De heide werd overdag begraasd door schapen en de plaggen gingen als bedding naar de potstallen waar de dieren overnachtten om nadien op de akkers gebracht te worden.” Zonder veehouderij zijn de arme zandgronden in het zuiden van de Belgische Kempen niet geschikt voor akkerbouw.
Gesloten kringlopen
Bovendien heeft de abdij in 2008 bewust gekozen voor een houdbaar bedrijfsmodel. "Met veel inzet van grasklaver in plaats van volop stikstofkunstmest-gebruik, en dubbeldoelkoeien van het Fleckvieh-ras die goed met ruwvoeder overweg kunnen en heel robuust zijn. Ze telen nu ook veldbonen als lokale eiwitbron om soja-import te vermijden. Met het aantal dieren dat ze nu hebben, zijn ze een grondgebonden veehouderij die haar kringlopen kan sluiten," vindt melkvee-expert Wim Govaerts. Bij de aanvraag van de nieuwe milieuvergunning in 2015 investeerde de abdij ook nog eens in extra stikstofuitstoot-verminderende maatregelen zoals een ecovloer, meer weidegang, extra ventilatie en alpenkoeien.
Nu dat er dan toch een stikstofakkoord ligt, krijgt Averbode weer een beetje hoop. Het nieuwe akkoord bevat een nieuwe regeling. "De lijst met rode bedrijven, die gebaseerd was op de stikstofuitstoot van 2015, krijgt een update op basis van nieuwe gegevens," aldus het Nieuwsblad.
Of Averbode het gaat redden met het nieuwe stikstofakkoord redden? "Ik kan er niet veel op antwoorden. We leven nog steeds in onzekerheid," zegt abt Marc Fierens.
Rendabel
Een klein lichtpuntje is dat de sluiting hoe dan ook niet al in 2025 speelt. Rode bedrijven mogen tot 2030 open blijven, mits ze tussentijds de veestapel afbouwen. "En we weten niet of het dan nog wel rendabel is”, zegt Fierens. “We hebben op dit moment 125 melkkoeien. Daarmee maken we kaas en roomijs. Dat aantal is nodig om uit de kosten te komen. Minder koeien houden is niet echt een optie.”