Nu zijn alleen de schappen in Britse supermarkten met tomaten, paprika's en sla nog leeg als gevolg van het slechte weer in Spanje en Marokko. Maar vanaf volgende maand dreigt voor Britse huishoudens zelfs een tekort aan lokaal geteelde groente als prei en wortelen. En volgend jaar zijn het appels en peren. De oorzaak? Landbouworganisaties verwijten de Britse regering dat deze de voedselproductie en voedselzekerheid in eigen land niet serieus neemt.
"Prei, bloemkool, wortelen, pastinaken. Er is dit jaar veel minder geteeld vanwege deze uitdagingen", zei Minette Batters, voorzitter van de National Farmers' Union (NFU), tegen de Financial Times. Britse boeren en tuinders hebben dit jaar veel minder aangeplant in hun kassen omdat ze het zich niet kunnen veroorloven in toekomstige productie te investeren. Ook hebben fruitproducenten maar een derde van de appel- en perenbomen geplant die nodig zijn om het productieoppervlak te handhaven. "We zijn dus afhankelijker geworden van import ... met weersomstandigheden, ziekteproblemen, er hoeven niet veel dingen mis te gaan waardoor je een tekort creëert," aldus Batters.

Volgens Batters leiden de stijgende energierekeningen en hogere arbeidstekorten (als gevolg van de brexit verliet mening Oost-Europeaan het eiland) tot een 'reëel gevaar' dat het Verenigd Koninkrijk zijn expertise op het gebied van tuinbouw verliest en 'steeds meer' afhankelijk wordt van de invoer van voedsel. Dat zou het Verenigd Koninkrijk kwetsbaarder maken voor verstoringen van de toeleveringsketen en de kans op lege schappen in de supermarkt vergroten.

Op dit moment hebben de grote Britse supermarkten tomaten en komkommers gerantsoeneerd omdat de toevoerstroom uit Spanje en Marokko opdroogt door te koud weer daar en koopkrachtiger vraag uit andere landen. Ook waarschuwden vorige week de Britse preitelers dat hun oogst door slecht weer met 15 à 30% verminderd is, zodat de voorraad prei van eigen bodem over een paar weken op is en het land afhankelijk wordt van ingevoerde prei.

Ontkenning werkelijkheid?
De NFU publiceerde deze week een nieuwe groeistrategie voor de Britse landbouw en riep de regering op Britse boeren meer steun te verlenen, bijvoorbeeld door de landbouw te erkennen als 'energie-intensieve' bedrijfstak. Een andere maatregel zou een meerjarige regeling voor seizoensarbeiders zijn, "zonder een 'onrealistisch' plafond voor het aantal". Sinds de brexit komen met name de Oost-Europese seizoensarbeiders in veel mindere aantallen naar het Verenigd Koninkrijk, waardoor bijvoorbeeld in de eerste helft van 2022 naar schatting van de NFU voor 60 miljoen pond aan voedsel in de velden verrotte door een tekort aan arbeidskrachten.

Het Britse ministerie van landbouw, Department for Environment, Food and Rural Affairs (Defra) onderschrijft het belang van de binnenlandse tuinbouwsector voor "de veerkracht van ons voedselsysteem." Maar volgens Defra beschikt het VK over "een zeer veerkrachtige voedselketen en is het land goed uitgerust om verstoringen op te vangen," dankzij de boeren en supermarktketens die hard werken om het land gevoed te houden. Een staaltje ontkenning van de werkelijkheid?

De Britse landbouworganisaties hebben in ieder geval hun twijfel. Volgens hen heeft het Britse voedselsysteem het breekpunt bereikt. Zo zei Liz Webster, woordvoerder van Save British Farming: "Geen enkele landbouwsector is immuun voor instorting. We hebben dringend een Cobra-aanpak [een landelijke crisisaanpak, nvdr] nodig om onze voedselzekerheid te redden."

Volgens Jack Ward, voorzitter van de British Growers Association, laten de huidige tekorten slechts 'het topje van de ijsberg' zien. Niet alleen zullen supermarkten binnen enkele weken te maken krijgen met tekorten aan Britse producten door de droogte van 2022, ook staat de toekomst van de Britse appel- en perenteelt op het spel. Telers worden door de stijgende kosten en de stagnerende prijzen - omdat consumenten hun consumptie staken als de prijzen te hoog worden - gedwongen om hun boomgaarden op te geven. "De huidige situatie heeft duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar onze aanvoer van verse producten kan zijn, vooral bij wisselvallig weer. Dit kan een domino-effect hebben op de zekerheid van toekomstige leveringen," aldus Ward in Farmers Weekly.