Flash VoedselketenMysterie van het radioactieve wilde zwijn opgelost
Nog steeds blijken de wilde zwijnen in de Beierse Alpen radioactief. Hun radioactiviteit werd vastgesteld na het ongeluk in de kernreactor van Tsjernobyl in 1986. Het vlees van de dieren is ongeschikt voor consumptie.
De radioactieve wolk die als gevolg van de Tsjernobyl-ramp over Europa trok, sloeg neer op velden en bossen. Was het eten van groente en fruit al snel weer veilig, paddenstoelen, herten en zwijnen bleven jarenlang radioactief.
Maar waarom de zwijnen ook nu nog steeds radioactief zijn, was een raadsel. Het belangrijkste element van de radioactieve Tsjernobyl-besmetting is namelijk cesium-137. Dat heeft een halfwaardetijd van 30 jaar. Dat betekent dat de helft van alle radioactiviteit vanzelf al is afgebroken. Natuurkundig kón het dus niet dat de zwijnen nog steeds even radioactief bleven.
Een internationaal team van Duitse en Oostenrijkse onderzoekers heeft het raadsel opgelost. Zij onderzochten wat precies de bron is van de radioactieve besmetting van wilde zwijnen, aan de hand van de verhouding tussen de radioactieve isotopen cesium-137 en cesium-135. Dat laatstgenoemde radioactieve isotoop heeft een veel langere halveringstijd dan cesium-137 en is in de atmosfeer terecht gekomen bij de kernwapentests die de VS, de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië ten tijde van de Koude Oorlog uitvoerden.
Zo'n 68% van het cesium dat in wilde zwijnen is aangetroffen blijkt te herleiden naar deze kernwapentests, zegt onderzoeksleider Georg Steinhauser op Scientias.
En dan blijkt er nog een factor te zijn die aan het mysterie heeft bijgedragen. Radioactief cesium migreert zó langzaam in de grond, dat de truffels waar de wilde zwijnen dol op zijn nog altijd met 'oud' cesium-135 te maken hebben. Het Tsjernobyl-cesium-137 arriveert pas nu zo'n beetje op 'truffel-diepte' (zo'n 20 à 40 centimeter). De radioactiviteit van de Duitse wilde zwijnen zal dan ook nog jaren voortduren.
Scientias - Mysterie van radioactieve wilde zwijnen in Duitsland eindelijk opgelost,
8 sep 2023
