Meino Smit promoveerde in 2018 op het proefschrift De duurzaamheid van de Nederlandse landbouw: 1950 – 2015 – 2040. Nu het komende kabinet een oplossing moet verzinnen hoe om te gaan met de Nederlandse boer en hun protesten tegen het overheidsbeleid, komen kranten met alle mogelijke verhalen. Ook dat van Smit. Hij berekende dat de moderne landbouw veel minder energie-efficiënt is dan de oude. Toch kan de landbouw vandaag met veel minder arbeid veel meer mensen heel betaalbaar voeden. Dat verlies aan efficiency schuilt in de sloot energie die nodig is om het zonder mensenhanden en lastdieren te doen. Zijn analyse is correct, daar hoeven we niet over te bekvechten. De vraag is of Smits visie vooruit of terug naar vroeger is. Hij wil meer handen aan de ploeg en het paard er weer voor.
De machines moeten weer van het boerenerf verdwijnen. Dat zorgt voor werkgelegenheid, want in plaats van die machines moeten mensen weer zwoegen. Dat is beter voor het klimaat en de bodem; het is ook nog eens extra goed voor de lijn. Eten wordt er weer lekker duur van zodat we er bovendien minder van gaan verspillen. Het leidt tot een heel andere samenleving, eentje waarin het bidden voor bruine bonen weer een teken van respect wordt. Bartje wilde daar graag vanaf, maar een aantal mensen klinkt het weer als een aanlokkelijk toekomstbeeld in de oren omdat ze begrijpen dat alles hebben en kunnen doen ook niet gelukkig maakt.
Totdat ze zelf met de schop moeten spitten of met de hand wieden in de brandende zon ....
Iedereen met een moestuin kan zien dat dit niet realistisch is. Het kan, maar is wensdenken.
Wie kan eraan rekenen hier?
Arbeid is de duurste component hier, dat maal 5 zal een forse verhoging van de voedselprijs moeten geven (mits we niets importeren van elders, anders is het direct over en uit). De arbeid importeren we nu ook al uit het voormalig Oostblok (en knijpen we ook al uit).
In de grondgebonden veehouderij is deze strategie succesvol toepasbaar en leidt zelfs tot een daling van de kostprijs.
Mooie gedachte en nu allemaal een rondje door het huis wandelen en kijken welke apparaten je kunt wegstrepen voor een andere manier van werken of handarbeid en eens een rondje door de winkels en kijken welke verpakking noodzakelijk is om iets te verpakken en wat bedoelt is om op te vallen of de verkoop te bevorderen.
Als het in de landbouw kan kan je het ook vertalen naar de hele samenleving en kijk meteen eens hoeveel energie en afval je dan bespaart.
Een twist hieraan kan je geven vanuit de belevingswaarde van het platteland. Ik heb in 1991 onderzoek gedaan naar het verschil tussen biologische landbouw en gangbare landbouw vanuit landschapskwaliteit. We bezochten 2 maal een week grote en oude boerderijen in NL, (Oost)Duitsland en Zweden. Resultaten zijn gepubliceerd in 'Landschap' van de WLO. (En mn toenmalige collega is er later op gepromoveerd.)
Onze conclusie was dat de aantrekkelijkheid van de biologische bedrijven eigenlijk voortkwam uit het aantal mensen dat er werkte. Het waren gemengde BD bedrijven waarbij iemand verantwoordelijk was voor de koeien, voor de tuin, voor de akkers en voor de winkel. Dit zag je terug in veelzijdigheid.
(dit schrijf ik zonder dat ik het stuk van Smit las).
Help de schrijver de juiste toon te vinden waarop je naar hem of haar wilt luisteren.
Klik op de naam van de schrijver en gebruik het "Stuur een mail" veld op zijn of haar profiel om je bericht te versturen.
Lees alles over reageren in de gespreksregels.
