Ja Harm ik had je grotendeels goed begrepen. Wat betreft die inkomenspositie. De keuze voor liberalisering onder Andriessen heeft een zware wissel getrokken op de akkerbouw. 70% inkomensverlies in de akkerbouw in pak hem beet 5-7 jaar tijd vanaf 1983. Daar ging het toen om. Geen pandemie, maar een politieke keuze bracht een hele sector aan de bedelstaf. Het heeft jaren geduurd, vooraleer bedrijven zich opnieuw hebben hervonden.
De spilfunctie van granen indertijd zorgde voor algehele malaise. Begin jaren '90 waren bar en boos. In de 'vrije gewassen' Poot- en consumptieaardappelen waren het ook in de jaren erna erg magere tijden en de gehele eiwitteelt is definitief de nek om gedraaid bij het BlairHouse akkoord.
Onderzoek naar bedrijfsstijlen en wat je moest doen als je in een hokje was geplaatst, de grote middengroep die moest kiezen en agrificatie. Ik geloof niet dat we er ooit aan uit zijn komen. Uiteindelijk heeft iedereen hier een weg in gevonden.
Kijk naar het platteland en de bouwplannen op akkerbouwbedrijven en je ziet wat er is gebeurd. De suiker heeft veel bedrijven gered denk ik. Nu ook deze tak geliberliseerd is, is de diversiteit in herkomst van omzet puur akkerbouwmatig bekeken zéér fragiel geworden. De spilfunctie van graan (door haar prijsondersteuning) hield veel extensievere teelten overeind, die een gezonde functie vervulden in de akkerbouw. Die spil werd gemarginaliseerd en de functie overgenomen door suiker en steeds meer aardappel (rooivruchten). Nog niet eens zozeer in areaal, maar wel in het aandeel in de omzet. Is de inkomenspositie verbeterd? Ik denk dat je beter kunt vragen, zal deze ooit verbeteren. Want die intensivering vergt ook wat.
Volgens sommigen begin jaren '90 dus economisch bezien ongewenst volk en nu ongewenst, omdat ze geen rekening houden met het milieu en de bodem verkrachten. Met als oplossing deze vervuilers te belasten. De boer hij ploegde voort, dat spreekwoord kan straks ook al bij het oud vuil, want ploegen is een doodzonde in de nieuwe landbouwvisie. Hij worstelt en komt boven, lijkt me als Zeeuw een betere.
De veranderingen houd je niet tegen, maar hoe vang je de klappen op dat die transitie met fatsoen verloopt voor de sector. Net zoals dat twee ruggen uit een varken snijden, wat volgens enkele fantasten mogelijk is, een moeizame excercitie is. Ik hoop dat ze daar bij stil staan als we wat willen leren van toen.