Het omschakelen van wijnproducent naar alcohol- of handgelproducent of van matrassenfabrikant naar mondkapjesfabrikant is vele malen lastiger dan dat het klinkt. Dat komt deels door de ver doorgetrokken taakverdeling en specialisatie in de bedrijfskolom. Die maakt de productie weliswaar uiterst efficiënt en kosteneffectief en faciliteert onze toenemende welvaart enorm maar maakt ons ook uiterst kwetsbaar voor gebeurtenissen die een schakeltje in dit systeem beschadigen: pandemie -> bescherming burgers -> sluiten bars -> stillegging bierbrouwerij -> gerstakkers die door boeren worden omgeploegd etc.. Sommige schakels in de keten worden door bijvoorbeeld faillissementen, omschakeling naar alternatieve producten etc permanent beschadigd. De ketens die razendsnel met knarsende remmen tot stilstand zijn gekomen lopen grote schade op in hun schakels. Het opstarten van de productieketen kent allerlei grote knelpunten die alleen ten koste van heel veel energie met veel creativiteit mogelijk is en heel lang gaat duren. Dat moet niet worden onderschat.
Het bovenstaande is een belangrijke keerzijde van de globalisering. Het voorbeeld van deze flits staat niet op zich. ik denk dat in we in de toekomst agv de corona crisis structureel op de globalisering gaan terugkomen: met een herdefiniëring van wat nationale strategische sectoren zijn, krachtiger nationaal geopolitiek beleid, meer nationale self-sufficiency, minder efficiency, grote regionale reorganisatie van productie en consumptie, verkleining van de wereldhandel, -transport en -toerisme, hogere prijzen, kwaliteitsverbeteringen, toename werkgelegenheid in het westen, verlaging van het welvaartsniveau, minder globale focus op milieu en broeikasgassen, mercantilisme en nationalisaties, groter nationaal migratie beheer. Dit zie ik niet alleen voor Nederland gebeuren maar wereldwijd en voor sommige landen in versterkte mate. Denk bijvoorbeeld aan Italië met haar schat aan middelgrote en kleine bedrijven tussen de 50 en 500 man personeel. Die komen er voor misschien maar met 50% zwaar gehavend uit en gaan dan mogelijk een fantastische toekomst tegemoet met een aanwas aan jonge ondernemers die de plaats van de oude garde innemen... mogelijk buiten de EU.