Gisteren schetste het KNMI een aantal verontrustende scenario's. We kunnen ons sowieso opmaken voor drogere zomers, nattere winters en een hogere zeespiegel, maar hoe erg wordt het? In het ergste geval wordt het om het jaar 40 graden en in de stad zelfs 50 graden. Over wat dat betekent voor een mensenlichaam, verschenen deze week twee onderzoeken.
Aan het KNMI-rapport werkten 40 onderzoekers zes jaar lang. Als de wereld er niet in slaagt de mondiale emissies terug te brengen en de opwarming van de aarde zet onverminderd door, dan zal de gemiddelde zomer van 2100 net zo heet uitpakken als de extreem hete zomers van de laatste jaren. Vindt tijdens zo'n droge zomer een hittegolf plaats, dan komt de temperatuur op veel plekken in Nederland uit tussen 42,5°C en 45°C, schrijft het FD. Tot nu toe werd in ons land pas één keer 40°C gemeten, namelijk in de zomer van 2019.

Maar op andere plekken in de wereld werd het nu al zo heet, en nog heter. In juli bereikte de thermometer 47°C in Mexicali, in noord-Mexico, 52,2°C in het in noord-west China gelegen Xinjiang en een record van 53,3°C in Death Valley. Daar kunnen mensen niet tegen, ontdekten onderzoekers.

Bij hoge temperaturen krijgen organen als hersenen, hart, longen en nieren er moeite mee om hun essentiële taken uit te voeren. Dat leidt tot overbelasting van het hart en de nieren, hoofdpijn, slaapstoornissen en verminderde cognitieve functies. In extreme gevallen kan een levensbedreigende hitteberoerte optreden. Mogelijk is ook langdurige blootstelling aan extreme hitte de oorzaak van het hoge aantal onverklaarde chronische nieraandoeningen onder jonge landarbeiders in landen als El Salvador, India en Pakistan, zegt Ollie Jay, een fysioloog aan de Universiteit van Sydney, Australië, in Nature

Er is geen hard vastgestelde grens aan wat voor mensen nog leefbaar is. Dat hangt namelijk onder meer af van omstandigheden zoals vochtigheid. Daarom gebruiken onderzoekers behalve de temperatuur van de droge lucht, die je op de thermometer ziet, vaak de zogeheten 'natte-bol'-temperatuur, de humid bulb-temperatuur. Die houdt rekening met het feit dat zweet minder gemakkelijk verdampt als de lucht verzadigd is met water. Onderzoekers schatten dat een kritische natteboltemperatuur voor mensen 35°C is. Bij die drempelwaarde overleeft een gezond persoon ongeveer 6 uur, omdat er geen warmte uit het lichaam weg kan door zweten of straling. "Iedereen gaat op dat moment dood," zegt Jay.

In een maandag gepubliceerd onderzoek in PNAS, blijkt dat die drempelwaarde halverwege deze eeuw al twee of drie weken overschreden zou kunnen worden in Lahore, Pakistan. Dat is nu al een epicentrum van menselijke kwalen die verband houden met klimaatverandering. En in de havenstad Al Hudaydah aan de Rode Zee, Jemen, zullen zulke benauwde omstandigheden naar verwachting een maand of twee duren. Nu is het daar nog niet onleefbaar, maar bij zulke lange periodes wel, "Het is wanneer je deze opeenstapeling van weken of maanden ziet dat dingen 'te heet voor mensen' worden," zegt Daniel Vecellio, hoofdauteur van het onderzoek, in The Washington Post. Zeker in Europa, waar airconditioning betrekkelijk zeldzaam is en mensen weinig gewend zijn hitte, "zou dat kunnen leiden tot massale sterfgevallen of slachtoffers".

Behalve Lahore en Al Hudaydah zullen ook Delhi, Hanoi, Damman, Dubai en Bandar Abbas wekenlang de kritische drempelwaarde overschrijden - als de aarde op 4 graden opwarming afstevent. Het is dan ook urgent, zeggen de onderzoekers, om de broeikasgasemissies zo agressief mogelijk terug te dringen en de opwarming zoveel mogelijk af te remmen.

Eén lichtpuntje: in het meest agressieve scenario voor de opwarming van de aarde zouden in steden als New York en Chicago gemiddeld één dag per jaar de kritische grens doorbroken worden. Maar ja, daar zorgt airconditioning voor verkoeling.