Angstremmers, antidepressiva en een middel tegen epilepsie en bipolaire stoornis maken dieren en planten in Nederlands oppervlaktewater mogelijk van slag. De concentraties van deze stoffen in sloten en plassen veranderen het gedrag van vissen en kreeftjes, laat laboratoriumonderzoek zien.
Een angstremmer kan bijvoorbeeld een vis moediger maken, wat tot ander gedrag leidt. Bij slakken kunnen psychofarmaca in het water ertoe leiden dat de dieren hun voeten los laten.
Dat pijnstillers, antibiotica en bloeddrukverlagers het waterleven verstoren, was al bekend uit eerder RIVM-onderzoek. Ook anticonceptiemiddelen kunnen kwalijke gevolgen hebben voor bijvoorbeeld vissen.
Onderzoekers van onder meer het RIVM en de Universiteit Maastricht hebben nu voor het eerst in kaart gebracht welke psychofarmaca voorkomen in Nederlands oppervlaktewater. Die zijn schadelijk, omdat ze aangrijpen op het zenuwstelsel van waterorganismen en zo hun gedrag veranderen.
Dat mensen die psychoactieve stoffen innemen ongewenste effecten kunnen hebben op het waterleven, bleek bijvoorbeeld tijdens het Britse muziekfestival Glastonbury Festival. Wildplassende drugsgebruikers maakten daar palingen in een nabijgelegen rivier hyperactief. Cocaïne en MDMA waren hier de verantwoordelijke stoffen.
In het Nederlandse oppervlaktewater troffen de onderzoekers veel carbamazepine aan, een middel tegen overprikkelde zenuwen. Ook oxazepam, vaak voorgeschreven tegen angst, spanning en slapeloosheid, is terug te vinden in oppervlaktewater, net als fluoxetine, een antidepressivum.
Uit laboratoriumproeven bleek dat kleine hoeveelheden psychofarmaca (vergelijkbaar met de concentraties 'in het wild') effect hebben op het gedrag van vissen en kreeftjes. Onderzoeker Caroline Moermond van het RIVM legt uit dat die effecten invloed hebben op “eten en gegeten worden” als ze ook in het wild zouden optreden. Een angstremmer kan bijvoorbeeld een vis moediger maken, wat tot ander gedrag leidt. Bij slakken kunnen psychofarmaca in het water ertoe leiden dat de dieren hun voeten los laten. Hierdoor verandert hun manier van leven.
De middelen komen voornamelijk in het water terecht als patiënten ze uitplassen. Rioolwaterzuiveringen kunnen maar een deel van de medicijnresten verwijderen, zegt Moermond, om daar meteen aan toe te voegen dat ons drinkwater uiteraard wel veilig is.
Dat medicijnen het oppervlaktewater kunnen vervuilen is al jaren bekend. Al sinds 2018 bestaat de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water. Onder leiding van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat denken farmaceuten, ziekenhuizen, apothekers en patiënten na over manieren om "de toxische druk van medicijnen op wateren te verminderen".
Onderzoekers van onder meer het RIVM en de Universiteit Maastricht hebben nu voor het eerst in kaart gebracht welke psychofarmaca voorkomen in Nederlands oppervlaktewater. Die zijn schadelijk, omdat ze aangrijpen op het zenuwstelsel van waterorganismen en zo hun gedrag veranderen.
Dat mensen die psychoactieve stoffen innemen ongewenste effecten kunnen hebben op het waterleven, bleek bijvoorbeeld tijdens het Britse muziekfestival Glastonbury Festival. Wildplassende drugsgebruikers maakten daar palingen in een nabijgelegen rivier hyperactief. Cocaïne en MDMA waren hier de verantwoordelijke stoffen.
In het Nederlandse oppervlaktewater troffen de onderzoekers veel carbamazepine aan, een middel tegen overprikkelde zenuwen. Ook oxazepam, vaak voorgeschreven tegen angst, spanning en slapeloosheid, is terug te vinden in oppervlaktewater, net als fluoxetine, een antidepressivum.
Uit laboratoriumproeven bleek dat kleine hoeveelheden psychofarmaca (vergelijkbaar met de concentraties 'in het wild') effect hebben op het gedrag van vissen en kreeftjes. Onderzoeker Caroline Moermond van het RIVM legt uit dat die effecten invloed hebben op “eten en gegeten worden” als ze ook in het wild zouden optreden. Een angstremmer kan bijvoorbeeld een vis moediger maken, wat tot ander gedrag leidt. Bij slakken kunnen psychofarmaca in het water ertoe leiden dat de dieren hun voeten los laten. Hierdoor verandert hun manier van leven.
De middelen komen voornamelijk in het water terecht als patiënten ze uitplassen. Rioolwaterzuiveringen kunnen maar een deel van de medicijnresten verwijderen, zegt Moermond, om daar meteen aan toe te voegen dat ons drinkwater uiteraard wel veilig is.
Dat medicijnen het oppervlaktewater kunnen vervuilen is al jaren bekend. Al sinds 2018 bestaat de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water. Onder leiding van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat denken farmaceuten, ziekenhuizen, apothekers en patiënten na over manieren om "de toxische druk van medicijnen op wateren te verminderen".
