Flash Gezondheid^Rutte IV wilde geen frisdranktaks maar de schatkist vullen

Van de slimme frisdranktaks, suikertaks en afschaffing van het btw-tarief op verse groente en fruit die ons beloofd waren door het vierde kabinet Rutte is niet veel terechtgekomen. Hoe kan dat? Politicoloog Herman Lelieveld oppert een verklaring in de Volkskrant. Het ministerie van Financiën had onder Rutte IV te veel in de melk te brokkelen bij de onderzoeken naar de uitvoering van deze maatregelen.

Neem de frisdranken. Het ministerie van Financiën eist dat een frisdranktaks net zoveel geld oplevert als de generieke verbruiksbelasting die al op frisdranken zit, inclusief mineraalwater. Het kabinet houdt ondertussen vast aan de generieke verbruiksbelasting. Dat levert de gewenste hoeveelheid extra belastinginkomsten op, maar is geen stimulans voor fabrikanten om suikergehaltes te verlagen.

Volgens Lelieveld domineerden fiscalisten en economen - van onder andere het ministerie van Financiën - het denkproces over de afschaffing van het btw-tarief op verse groente en fruit. Dat leidt volgens hem tot een sterke focus op economische kosten en uitvoeringsvraagstukken en een onderschatting van de gezondheidsbaten.

Lelieveld hoopt dat een nieuw kabinet ziet dat de rol van het ministerie van Financiën te dominant was. En kom dan maar door met de maatregelen die Nederland gezonder gaan maken.

De mineraalwaterbottelaars wisten inmiddels te ontsnappen aan de verbruiksbelasting. Een amendement van Kamerlid Inge van Dijk (CDA) om gebotteld water uit te zonderen vond gehoor bij een meerderheid van de Tweede Kamer. Water is tenslotte geen frisdrank en kon moeilijk zwaarder belast worden omdat het een product is waarvan we willen dat het frisdrank vervangt. Ook de ambachtelijke sapmakers van Nederland proberen onder de als een frisdranktaks aan het publiek verkochte verhoging van de verbruiksbelasting uit te komen. Hen zal dat niet gemakkelijk lukken omdat er naast gezonde stofjes net zo veel suiker in sap zit als in frisdrank. Niettemin zeggen ze te beschikken over wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat sapdrinkers niet dik worden en ook nog eens baat hebben bij die gezonde stofjes.

de Volkskrant - Opinie: Iedereen is voor een slimme frisdranktaks, behalve de ambtenaren van Financiën, 17 okt 2023