De stoppersregeling, fosfaatbeperking via voer en het terugdringen van het aantal koeien, biedt volgens de organisaties geen enkele zekerheid dat de Nederlandse zuivelsector aan de milieuregels van de Europese Unie tegemoet zal komen. Daarnaast zeggen ze dat de grondgebonden boer 'de dupe' wordt. Het plan zorgt voor een maximaal aantal dieren en het maximaal uitmelken van de dieren binnen de randvoorwaarden die de milieueisen stellen, maar zorgt de facto voor een verdere intensivering van de Nederlandse melkveehouderij.
Grondgebonden boeren zoeken naar een balans tussen de beschikbare grond en het aantal dieren en willen een extensievere vorm van landbouw in Nederland kunnen bedrijven. Die valt ook binnen de milieuregels, maar de extra ruimte die de maximalisering van de melkgift van het plan beoogt, neemt hun ruimte om dat in Nederland te kunnen doen weg.
Het gezamenlijke persbericht van de organisaties schrijft: “Dit plan biedt geen garantie op 200.000 minder koeien en dus ook niet minder mest in Nederland. De afspraken bieden geen enkele zekerheid dat we aan de milieuregels van de Europese Unie tegemoet komen. Die regels beschermen tegen milieuvervuiling en schade aan de natuur”, aldus Tjerk Wagenaar, directeur van Natuur & Milieu namens de natuur- en milieuorganisaties. “We hebben geen zekerheid of borging dat met deze maatregelen daadwerkelijk het probleem wordt opgelost. Wat nodig is dat de sector zich ook financieel durft te verbinden aan het behalen van de resultaten. Het is nu te vrijblijvend en blijft slechts bij beloftes.”
In het Algemeen Dagblad laten vanmorgen ook de biologische boeren zich nadrukkelijk horen. Ook zij verklaren zich het slachtoffer van het fosfaatplan omdat de maximaliseringsgedachte hun andere landbouwgedachte uit de markt drukt.
Bioboeren worden onterecht de dupe van fosfaatdeal. Zij hebben de mestproblemen niet veroorzaakt. ED: pic.twitter.com/U3VjfGcDtR
— Burgerplatform (@Minder_Beesten) November 19, 2016
Voor het publiek is het vermoedelijk allemaal verwarrend. Er gaan immers 200.000 koeien uit, leest het in de krant. En minder dieren, dat was toch de bedoeling?
Zij weten namelijk dat ze aan die liters van een minder maximaal uitgemolken koe meer kunnen verdienen dan die boer met z'n 10.000 literkoeVoor wie het niet meer snapt: het maakt heel veel uit of je 5.000 of 6.000 liter melk per jaar uit een koe trekt of 10.000. Je moet het dus niet zozeer over het aantal beesten hebben, maar over wat je er mee uithaalt. De natuurorganisaties en -boeren zeggen eigenlijk, mogen wij misschien ook onze minder productieve koeien in Nederland houden? Zij weten namelijk dat ze aan die liters van een minder maximaal uitgemolken koe meer kunnen verdienen dan die boer met z'n 10.000 literkoe. Om het heel simpel te zeggen: het fosfaatplan heeft op geen enkele manier rekening gehouden met het zogeheten 'verdienmodel' voor de boer. Dat is nogal wat, want staatssecretaris Van Dam heeft altijd aangegeven dat in Nederland ruimte moet worden gemaakt voor rendabele boeren.
Van Dam mag het zich aantrekken, want het fosfaatplan stoomt de Nederlandse melkveehouderij verder klaar voor de wereldmarkt. Daar is het kwaad toeven voor onze boeren. Hun kostprijs is namelijk 45 cent. Op de wereldmarkt overleef je alleen met een kostprijs van circa 25 cent. Dat gaat in Nederland niet lukken voor de gemiddelde 10.000 literboer.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Het is dom (ik wilde eerst achterlijk schrijven) dat geprobeerd wordt het fosfaatprobleem end of pipe op te lossen. Voorbeeld waarom het veel effectiever kan:
Stel, je hebt een gootsteen met een afvoer die maximaal 5 liter water per minuut kan verwerken. Elk jaar draai de waterkraan verder open, net zo lang tot de gootsteen overstroomt. Je oplossing: meer dweilen kopen.
Veel beter is om de waterkraaan (de aanvoer) af te stemmen op de maximale capaciteit van de afvoer.
Wie kan mij vertellen waarom deze voor de hand liggende oplossing niet gebruikt kan worden om ons fosfaatprobleem uit de wereld* te helpen?
*als wij teveel fosfaat importeren, moeten er landen zijn met tekorten.
Aalt Dijkhuizen, oud-bestuursvoorzitter WUR en thans verduurzamer bij de Alliantie Verduurzaming Voedsel en voorzitter van de Topsector AgriFood, mailde me over deze tekst. Hij schrijft: Dick, met alle respect maar in met dit stuk sla je echt de plank mis. Het milieu is juist meer gebaat met minder koeien die meer liters per koe produceren, dan met meer koeien die minder per koe produceren. Heb je echt mis. Reken maar na, of nog beter, sla de literatuur er maar op na die eraan gerekend heeft. En verder kan een 10 dzd kg boer in NL echt voor een lagere kostprijs produceren dan de 45 cent die je noemt. Zitten dichter bij de 25 cent dan bij de 45 cent. Sla de cijfers er maar op na. Kortom, heb wel eens betere stukken van je gezien. Discussie heel goed, maar wel op basis van de juiste feiten!
Omdat het inderdaad een belangrijke discussie is en de feiten moeten kloppen, haal ik onze privé-mail naar voren.
Aalt heeft volkomen gelijk: grote en slimme boeren kunnen met techniek en importen (voer) op dit moment tegen de 25 cent halen. Maar waar het ik het over milieu? Ik had het over geld verdienen.
En had ik het over Nederland beschouwd als 1 boer? Nee, ik had het over het effect van zoveel mogelijk boeren die steeds met z'n allen de rand van het mogelijke opzoeken (zoals ze dat de afgelopen 2 jaar hebben gedaan)
Overigens er zijn ook kleine boeren met weinig techniek, veel grond, weinig importen van voer en dus lage kosten die tegen de 25 cent zitten. Zij moeten nu ook inleveren. Is dat niet maf? Zij gaan nl. hartstikke lekker economisch, terwijl ze ecologisch geen kwaad doen, behalve dan dat ze extra 25-cent/10.000 literproductie in de weg zitten.
Zie dat die 25-cent-jongens nog maar eens doen.
NB: ik heb de afgelopen twee maanden verschillende lezingen gehouden voor melkveehouders met deze portée:
- er is in Nederland ruimte voor 25-cent/10.000 literboeren. Sterker nog: Friesland-Campina heeft hen nodig en kan hun spul ook tegen een net wat betere marge verwerken dan Amerikaanse, Franse, Duitse en Nieuw-Zeelandse melkfabrieken. Maak van hun volume eens 65% van wat er nu door Nederland loopt (dat is nu zo'n 85%). Laten het zo'n duizend boeren worden (dat is nl. de consequentie van Aalts denken: alleen de echte profi's komen op die kostprijs)
- er is in Nederland nog wat ruimte voor wat zelfverwerkers (piepklein, wordt hooguit 3% van de melkstroom en hooguit een promille van het bestaande bestand zal er succesvol in zijn)
- er is volop ruimte in de wereldmarkt voor Cono- en Rouwveen-achtige verwerkers én de vernieuwers daarvan. Waarom zou ik in New York, Parijs, Beijing en Tokio immers alleen 'Old Amsterdam' kunnen kopen? Daar kunnen boeren in met een kostprijs van circa 30-33 cent of van die hele slimme die hun balansen niet verlengd hebben en die zo'n leuk landschap maken met een kostprijs van maar 25 cent
Ja, inderdaad: de productie van die laatste boeren staat de productie van FrieslandCampina wat in de weg. Maar dat bedrijf kan best wat melk bijkopen op de Europese en internationale markt en er stiekem het halo van zijn eigen merkkwaliteit overheen halen.
Kom Aalt, treedt eens binnen in het tijdperk van de commerciële economie. Of wil je echt dat boeren op hun tandvlees moeten blijven schuren met balansen vol vreemd vermogen en krediet en een winstje van drie keer niks. Als ex-bankier zeg ik: dat moet je niet willen want het is veel te riskant. Alleen in agri, is zoiets financieerbaar omdat de oude normen nog uitgaan van redelijk beschermde markten. Daarom is het steeds minder financierbaar, zelfs in agri.
Daar komt ook nog eens dit bij: in Ierland, Duitsland en Frankrijk ('echte Europese kwaliteit') en de VS, Nieuw-Zeeland, Australië en zeker China is het nl. veel makkelijker om zelfs naar de 20 cent te gaan. En dat zal uiteraard ook gebeuren.
Aalt Dijkhuizen en iedereen hier: ik wil inderdaad de discussie. Op basis van de juiste feiten, mogelijkheden en risico's.
De integrale kostprijs per kg melk zal zeker 45 cent zijn, daarin dan begrepen een behoorlijk uurloon en een reële rentevergoeding over het eigen vermogen (grotendeels verkregen door inflatie cq een goedkope overname).
Waar het natuurlijk om gaat is de kritieke melkprijs, de melkprijs die nodig is om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen maar dan wel rekening houdende met enerzijds uitgestelde (vervangings-) investeringen en onderhoud en anderzijds het opsouperen van buffers die zijn gevormd in voorgaande goede melkjaren.
Er zijn behoorlijk wat bedrijven die de afgelopen jaren met de lage melkprijs normaal zijn doorgekomen ofwel zitten op een kritieke melkprijs van rond 25 cent. Het zal ook duidelijk zijn dat met een dergelijke lage melkprijs er niet veel plezier kan worden verkregen uit het zelfstandig ondernemerschap, maar dat plezier was er duidelijk wel in de melkjaren 2013 en 2014 met een bovengemiddelde melkprijs.
Het meest fnuikende is de onzekerheid die de politiek en de overheid over de Melkveehouderij heeft uitgestort, de grootste belangenbehartiger LTO heeft daar niets aan gedaan vandaar op dit moment een groot aantal zeer ontevreden melkveehouders.
Bedrijfsovername door jonge en goed opgeleide mensen wordt op dit moment niet bevorderd, dat is voor de toekomst dus een zeer zwakke schakel.
Harm, dat is juist. Het gaat om de kostprijs waarin arbeid en rendement op eigen vermogen zijn verwerkt. Laat je die weg, dan kom je op 35 cent, maar zo kun je iedereen rendabel laten worden.
Laten we overigens vooral dit niet vergeten: een groot deel van de melkveehouders met vergelijkbare bedrijven presteert nadrukkelijk slechter dan de beste 20% in hun segment als het aankomt op financiële baten. Er zijn dus ook heel wat niet al te beste ondernemers.
Verwarrende discussie. Volgens mij is nog niet duidelijk wat de zuivel precies gaat doen via de melk, maar iedereen heeft zijn oordeel al klaar.
Kan iemand hier duidelijkheid over geven?