3 min
Er kwam op foodlog.nl de nodige kritiek los op hun stuk dat niet zou getuigen van kennis van de landbouw. Toch zitten ze in het parlement en doen ze er uitspraken over. De redactie vroeg Monique Vos, een Nederlandse melkboerin in de Duitse Eiffel, hoe zij naar het rapport kijkt. Ze is niet mals.Ik neem haar tekst ongekuist over omdat je er een heel pure boeren manier van denken in ziet.
Monique - @meelmuisje - Vos:
Vooral hier in de omgeving zijn er mensen met een baan die ernaast 20 tot 40 stuks vleesvee aanhouden, enkel en alleen voor de subsidies/hectaretoeslag. Dat geld ook voor een aantal kleine melkveehouders Gevolg: schrikbarend hoge landprijzen (schaarste) en lage vlees- en melkprijzen.
Als subsidies verdwijnen, houden deze "semi"boeren ook op en komt er niet alleen land vrij (waardoor landprijzen dalen naar een normalere prijs) maar zal ook het aanbod van vlees en melk gaan verminderen. Tenminste, als de overblijvende boeren niet teveel (gedwongen worden tot) groeien.
Het probleem bij boeren is dat, zodra ze minder gaan verdienen, ze steeds meer gaan produceren. Voorbeelden zat, zeker in Nederland. Hier hebben veel boeren ver, heel ver, over hun (maand)quotum gemolken voor 23 cent de liter. Overproductie-> lage prijzen.
Ik ben het ermee eens dat subsidies moeten verdwijnen. Maar er moet wel wat voor in de plaats komen.
Gerbrandy schrijft: Vorig jaar ging er zo’n 53 miljard euro - ruim een derde van het hele Europese budget – naar de boeren in Europa.
Hij vergeet er even bij te schrijven wat, vooral door de Nederlandse boeren, (13,66 miljoen euro voor Nederland) aan superheffingen is betaald.
Een jaar daarvoor was dat voor Nederland een superheffing van 41 miljoen. Ook quotum voor rechtstreekse verkoop van melk aan de consument is afgelopen jaar overschreden, boete ruim zes ton. (Ik zou zeggen dat is heel wat "belasting"geld!)
Gerbrandy schrijft: "Naarmate de quota’s worden afgebouwd en verlieslijdende boerderijen sluiten, komt er ruimte voor jonge boeren die intussen onafhankelijk van de overheid een gezond boerenbedrijf op kunnen bouwen". Hij vergeet daarbij "even" dat je als beginnende boer òf een niet!!!-verliesgevend bedrijf overneemt van ouders en/of familie, òf naar het buitenland vertrekt. Jonge boeren, vers van de MAS of HAS, met een paar miljoen euro op zak? Ken jij ze?
"De glas- en tuinbouwsector in Nederland is een goed voorbeeld van hoe het ook kan. Geen enkele cent inkomenssteun, maar wel marktleider en innovatief". Ja natuurlijk, van lucht kan je leven. Deze meneer Gerbrandy zou eens moeten weten: de tuinbouw in Nederland staat nog altijd op het randje van de afgrond. Ook zou hij een praatje kunnen maken met ondernemers als Jan Robben. Oftewel: wie gelooft er nog in sprookjes???
Gerbrandy schrijft: "Zo hecht de burger aan dierenwelzijn, maar koopt de consument nog gewoon de kiloknaller. Ook genieten we van rust, ruimte en groen op het platteland, zonder daar ergens entree voor te betalen. Maar boeren maken er wel kosten voor. Daar kan de overheid wél bijspringen."
En dan: "Voor D66 staat voorop dat een boerenbedrijf ook een bedrijf is, en dat er niet zoiets is als ‘boerengeld’. Het is belastinggeld".
Sorry hoor, maar als ik dit lees.....
"Geef ondernemers de ruimte zelf te bepalen op welke basis zij hun bedrijf willen ontwikkelen, met alleen een steuntje in de rug waar de markt echt niet werkt".
Net ervoor schrijft hij "D66 ziet de boer het liefst als ondernemer in een volwassen en toekomstgerichte sector. En ja, dat betekent ook dat je bedrijf failliet kan gaan".
Wat wil Gerbrandy nu eigenlijk?? Hij heeft de klok horen luiden maar weet overduidelijk niet waar de klepel hangt. Laat hem eens een tijdje ècht meelopen met een boer. Misschien dat hij dan in het vervolg weet waarover hij schrijft.
Landbouw verdwijnt zonder subsidie
Kort nadat ze me bovenstaande tekst had gestuurd wees Monique me op het pleidooi van Volkskrant journalist Ariejan Korteweg voor de Franse boer die op de Unesco lijst van Werelderfgoederen zou moeten. Het ging haar om deze passage:
In Nederland wordt dat Gemeenschappelijke Landbouwbeleid maar een saai onderwerp gevonden. Kranten schrijven er zelden over. En als ze dat al doen, dan is het vooral om te zeggen dat het een schande is dat Europa z’n goede geld uitgeeft aan een paar Franse geitenboertjes die nog met de hand melken.
Europa geeft 55 miljard euro per jaar uit aan landbouw. Dat is 44 procent van alle uitgaven. Ongeveer een kwart daarvan gaat naar Frankrijk. Geen wonder dus dat het onderwerp daar heel anders wordt beleefd. Mét Europese steun hebben veel Franse boeren het al moeilijk – in geen beroepsgroep ligt het percentage zelfmoorden zo hoog. Valt die steun weg, dan houdt ook de Franse landbouw op te bestaan.
Twee vragen
- Verstaat u deze boeren manier van denken?
- Zit Monique te dicht op het boerenleven of slaat ze de spijker op z'n kop?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Subsidies en markt(in)stabiliteit. En "hoe wil je anders een sociaal beleid voeren met enorm fluctuerende voedselprijzen"
Een aantal jaren geleden stond ik aan de zijlijn van het voetbalveld te praten met de vader van een ander voetballend jongetje. De teamleider was gevraagd of één van de jongens naar een ander team wilden omdat ze daar te weinig hadden.
"Dat moeten ze helemaal niet willen" zei de vader (ook een boer), "dit team loopt nu net lekker dus daar moeten ze niks aan veranderen!" Klinkt heel logisch, nietwaar?
Maar onze plaatselijke vereniging heeft iets van 20 jeugdteams van F-jes tot A's. Voortdurend komen er spelers bij midden in het seizoen of gaan er weg. Wat als 15 van die teams weigeren spelers af te staan voor andere teams?? Dan zijn de overige op eens met zijn vijven of even later met zijn twintigen per team.
Leuke vraag zou zijn voor die vader: als je niet wilt dat jouw team meehelpt problemen van andere op te lossen, wat doe je dan als de keeper, reservekeeper én nog drie anderen geblesseerd raken?
Veel van de stabiliserende effecten van subsidies zijn voor "intern gebruik".
In Amerika zijn zgn countercyclical subsidies - deficiency payments. Als de marktprijzen laag zijn zijn die hoger en vice versa. Lijkt heel sociaal voor de boeren. Maar voor "andere teams" zijn die verwoestend. Immers als er op de wereldmarkt overaanbod is wordt er meer subsidie uitgekeerd. En als er voedseltekorten zijn juist minder.
Dergelijke subsidies zijn juist sterk destabiliserend. Als ze werkelijk countercyclical zouden zijn dan zouden ze net andersom moeten werken.
Zo'n subsidiesysteem hebben wij in Europa niet gehad. Hoewel, de optelling van een >wisselende wereldmarktprijs< en >countercyclical marktbeleid< is een vaste marktprijs en dat hebben we in Europa juist wel lang gehad.
Huib, zou het systeem niet veel instabieler worden dan je nu aangeeft? Wat ik ooit van Helmut Schmidt heb begrepen is dat juist de subsidies stabiliteit in het systeem van overproductie brengen. Hoe wil je anders een sociaal beleid voeren met enorm fluctuerende voedselprijzen wierp hij toen tegen. Nu wil men met de neoliberale mythe juist van quotering af en het is daarom ook zeer de vraag wat voor resultaten dat gaat krijgen. Het lijkt mij een vorm van deregulering waarbij wel eens zeer ongewenste effecten zouden kunnen optreden. Waar dan in het systeem rekening wordt gehouden met de ecologie, ik zie het niet. Dan zou het al het uitspuwen van perifere landbouwgronden moeten zijn die als "natuurgebied" zouden kunnen worden ingericht. Maar daarvoor schijnt ook geen geld meer beschikbaar te zijn. Mogelijk zit achter deze deregulering het idee dat voor biobrandstoffen grote oppervlaktes nodig zijn en dat juist wanneer wij de rem loslaten men zou kunnen leveren. Dat laatste lijkt mij een heilloze weg. (Zie de producties van Tad Patzek)
Trouwens het idee dat Mansholt zoveel richting aan dit proces van schaalvergroting gaf waag ik te betwijfelen. Hij zorgde in ieder geval voor een sociaal vangnet.
Hoe instabiel een landbouwsysteem kan worden kunnen we zien in Rusland waar men enkele weken geleden nog pleitte voor het concentreren van steden kleiner dan 100000 inwoners. Er is al 20 miljoen ha landbouwgrond uit productie en er zal waarschijnlijk nog 20 miljoen ha volgen.
Nogmaals leuk boek die Graanrepubliek, maar met geschiedschrijving heeft dat verhaal maar zeer zijdelings van doen.
Monique nodigt Paul en mij uit om een jaar lang, 7 dagen per week, 15 uur per dag te komen helpen. Die voorwaarden vind ik alledrie wel wat lang. Wellicht moet Paul dan toch alleen gaan. Maar één of twee dagen wil ik hem wel aflossen.
Waarom kunnen boeren niet genoeg verdienen met 38,5 uur per week? Als de prijzen zodanig zouden zijn dan zouden ze denken: als ik nu meer uren per week maak, dan loop ik helemaal binnen.
Het gevolg is dat het gemiddelde uurloon van een boer niet hoog is. Vreemde arbeid kan veelal niet uit, althans niet structureel. Familiebedrijven zijn nog steeds overheersend.
Echte megabedrijven draaien veelal geen megawinsten. Voorbeelden:
Flevoland is ontgonnen door de Rijksdienst IJsselmeerpolders, ook wel genaamd hte Groot Landbouwbedrijf. Dat had een wisselende oppervlakte van bijv 10.000 ha. De werknemers hadden een normale werkweek. Bij overwerken werd het uurloon een stuk hoger. Bovendien was er een extra laag in de vorm van de bedrijfsleiding.
In Finsterwolde werd jaren '70 een groot landbouwbedrijf opgestart (waarbij ook betrokken Harm-Evert Waalkens). Na een aantal jaren is dat weer opgedeeld in kleinere delen.
In twee van mijn lijfboeken - De graanrepubliek en de Mansholtbiografie van J. Merriënboer - komt hetzelfde verhaal voor. Mansholt bracht een bezoek aan een melkveebedrijf waar boer en boerin 4 of 5 koeien hadden (jaren '60). "Wij moeten het hele jaar werken zonder op vakantie te kunnen en dan verdienen we nog bijna niks. Wij moeten meer ondersteuning hebben om door te kunnen gaan!" Maar Mansholt trok een andere conclusie: die mensen hebben wel ondersteuning nodig, maar niet om door te gaan, maar om zich om te laten scholen.
In de Graanrepubliek wordt het opgenomen voor de visie van de boer(in). Merriënboer verdedigt de visie van Mansholt.
Gevolg: Mansholt stelde zijn structuurvisie op met riante premies voor stoppende boeren incl omscholing. De landbouworganisaties zagen in hem "Der Bauernmörder". Er kwam geen regeling maar de uitloop is uiteindelijk veel hoger geweest dan Mansholt ooit had kunnen denken.
Wat is (was) het belang van genoemde boer en boerin? Ik weet het niet, maar ik ben voorstander van de keuzevrijheid van henzelf.
Wat was (is) het belang van gebieden met moeilijke productieomstandigheden? Dat het gebied niet helemaal ontvolkt en onleefbaar wordt, lijkt mij.
Wat is het belang voor de mensheid? Dat beleid voor een bepaald land, regio, etc niet ten koste gaat van die in andere landen/regio's.
De landbouw is een soort levende stoelendans. Ieder ronde valt er een stoel weg en kan niet iedereen een zitplaats bemachtigen.
Hoe dat komt. Met name door de techniek. In de jaren '70 was 500 koeien groter dan optimaal. Onderhand (bijv door melkrobots) wordt het de optimale grootte.
Interessant is dat iets wat als redding wordt gezien (techniek > kostenbesparing > hoger rendement) feitelijk een bedreiging is. En dat wat als bedreiging wordt gezien - omzetting van landbouwgrond in natuur - juist het gevolg kan zijn van ontwikkelingen.
Net als met het structuurplan van Mansholt: als we er niet (vrijwillig) voor kiezen om grond (gedwongen) om te zetten in natuur, kan het gevolg zijn dat boeren ("vrij"willig) hun grond verlaten, gedwongen omdat ze er niets meer op kunnen verdienen.
Waar deze hele lijn uiteindelijk over gaat, bij afschaffing van alle landbouwsubsidies zie ik het volgende gebeuren:
Een (kleine) verhoging van landbouwprijzen (gunstig voor boeren buiten de EU).
Daling van de grondprijzen. Gevolg hiervan is dat schaalvergroting goedkoper wordt, maar ook dat voor veel boeren hun pensioen in rook opgaat (is het een onroerendgoedzeepbel?) In sommige gebieden zakt de grondprijs tot nul, dwz niemend wil meer boer worden.
Even een pas op de plaats.
Het word hier gezien als gegeven dat boeren meer en meer gaan produceren ook als de markt daar niet om vraagt...
Als dit gebeurt zonder uitzondering ongeacht welke stroming wat zijn dan je mogelijkheden als individuele boer? Ik denk dat er een terechte angst is voor een boer om buiten de boot te vallen als je een klein bedrijf hebt. Zeker als je een bedrijfsopvolger hebt die je met een goed gezond bedrijf wil laten starten.
Want ik lees een aantal keren Rijk sterven/rijk pensioen. Lijkt me onwaarschijnlijk. De boeren die opgevolgd zijn laten zich vaak niet voor de volle mep uitkopen. Nee alle kapitaalgoederen worden tegen de fiscaal goedkoopste manier overgedaan. Wederom om de volgende generatie een goede start te geven.
Dat e.e.a. wat averechts kan werken is duidelijk. Maar waarom dan die run om meer massa? Omdat je de prijs niet kan beïnvloeden van zowel je kosten als je opbrengsten. Alleen je massa kan je regelen.
Daarom...... zijn de bananen krom.
Contradictions between being a food critic and someone who cares about poverty and nutrition http://twurl.nl/5eld1k