Nogal wat gevaarlijke ziekten worden overgedragen door insecten. Denk aan malaria, dengue (knokkelkoorts) en slaapziekte. Bestrijding met insecticiden is niet effectief gebleken. Nu richten onderzoekers zich op GMO-technieken. Dat lijkt te lukken.
In de jaren '60 van de vorige eeuw dacht men het wondermiddel tegen ziektenoverbrengende insecten gevonden te hebben: het insecticide DDT werd op grote schaal ingezet. Tot duidelijk werd DDT grote nadelige gevolgen had voor mens en milieu en insecten resistenties bleken te ontwikkelen. Daarom richtte men zich eerst op betere medicijnen, maar dat bleek erg kostbaar. The Scientist brengt een opwindend overzicht van de mogelijkheden die genetische manipulatie biedt om de overdracht van ziekten door insecten te beperken. De eerste veldtesten met GMO-muggen tegen knokkelkoorts zijn veelbelovend, en in laboratoria wereldwijd worden hoopgevende resultaten geboekt.
De insecten worden op twee manieren gemanipuleerd. Je kunt ingrijpen op het overdrachtsproces van de ziekte (dan mag de mug nog altijd steken, 'bite'), of de genetische manipulatie richt zich er op dat de insecten zich niet meer kunnen voortplanten en dus verdwijnen ('no-bite'). Met deze laatste strategie wordt op dit moment succes geboekt in verschillende landen. De mug Aedes aegytpi, de belangrijkste overbrenger van knokkelkoorts, heeft een gen ingeplant gekregen dat de muggenlarven een giftig toxine laat produceren als ze geen antibiotica krijgen. In het laboratorium krijgen ze die, zodat ze zich kunnen reproduceren. Eenmaal uitgezet in het wild kunnen de muggen zich gewoon reproduceren, maar omdat er geen antibiotica beschikbaar is gaan de larven dood aan het ingebouwde toxine. De muggenpopulatie op de Kaaiman Eilanden is op deze manier met 80 procent teruggedrongen. Uit Brazilië worden soortgelijke resultaten gemeld.
Ook kun je ervoor zorgen dat de mug geen ziekteverwekkers meer overdraagt als hij (of zij) toch steekt. Het duurt bijvoorbeeld twee weken voordat de malaria-parasiet in de Anopheles mug zich in de speekselklieren van de mug nestelt, vanwaar hij overgedragen kan worden op mensen. Dat is een prachtige gelegenheid om de mug zelf meer resistent te maken tegen de parasiet. Dat kan bijvoorbeeld door in de mug genen in te bouwen die anti-malaria enzymen produceren, of zelfs antistoffen (van muizen) in te bouwen waardoor de parasiet geen enkele kans meer krijgt de mug binnen te dringen. Weer een andere aanpak is het eigen immuunsysteem van de mug te versterken. Door een beter immuniteit worden juist de ziekte-overbrengende parasieten die het afweersysteem weten te omzeilen ondervangen. In het laboratorium zijn al goede resultaten geboekt met dit soort technieken. In de komende vijf jaren verwachten de wetenschappers hun GMO insecten in het wild te kunnen uitzetten.
Hoe succesvol de 'bite' en 'no-bite' strategieën zijn, hangt met name af van hoe de dragers van de gemanipuleerde genen zich in het wild verspreiden. Niet al het nageslacht uit een paring van een GM en een wilde mug zal de transgene eigenschappen overnemen. Daarom richten wetenschappers zich ook op 'gen-gedreven' strategieën waarmee het zeker wordt dat de gemanipuleerde genen doorgegeven worden. The Scientist noemt er zo al drie: naast de GM mannetjes muggen die een toxine produceren dat bij paring de vrouwtjes doodt, zijn vrouwtjes ontwikkeld met een tegengif. Daar kunnen de GM mannetjes dus wel mee paren zonder dat ze dood gaan, en alle nakomelingen van deze paring bezitten de GM eigenschappen. Op die manier dring je de wilde populatie snel terug. Een tweede mogelijkheid is het koppelen van een stukje genetisch materiaal van fruitvliegjes, "Medea" genaamd, aan bijvoorbeeld malaria-resistente transgenen. Medea zorgt ervoor dat alleen die nakomelingen overleven die de gewenste transgene eigenschappen hebben. Dit is nog volop in onderzoek. De derde mogelijkheid richt zich op een manier om transgene genen in te bouwen in "I-Scel" een 'homing endonuclease gene'. Dit genetisch materiaal verspreidt zich snel binnen een populatie en heeft als bijzondere eigenschap dat alle nakomelingen de transgene eigenschappen bezitten.
Wat uit dit artikel blijkt, is dat GM de mens en de wereld kan helpen. We kunnen door in te grijpen in het genetisch materiaal ernstige ziekten terugdringen of zelfs uitbannen. De keerzijde is dat we op geen enkele manier in staat zijn om de gevolgen op lange termijn te overzien van een wereld met genetisch gemanipuleerde insecten en de natuurlijke rol die zij hebben bij het bevruchten van de bronnen van ons eten. Je zou er de kriebels van te krijgen.
Fotocredits: bogdog Dan
Dit artikel afdrukken
De insecten worden op twee manieren gemanipuleerd. Je kunt ingrijpen op het overdrachtsproces van de ziekte (dan mag de mug nog altijd steken, 'bite'), of de genetische manipulatie richt zich er op dat de insecten zich niet meer kunnen voortplanten en dus verdwijnen ('no-bite'). Met deze laatste strategie wordt op dit moment succes geboekt in verschillende landen. De mug Aedes aegytpi, de belangrijkste overbrenger van knokkelkoorts, heeft een gen ingeplant gekregen dat de muggenlarven een giftig toxine laat produceren als ze geen antibiotica krijgen. In het laboratorium krijgen ze die, zodat ze zich kunnen reproduceren. Eenmaal uitgezet in het wild kunnen de muggen zich gewoon reproduceren, maar omdat er geen antibiotica beschikbaar is gaan de larven dood aan het ingebouwde toxine. De muggenpopulatie op de Kaaiman Eilanden is op deze manier met 80 procent teruggedrongen. Uit Brazilië worden soortgelijke resultaten gemeld.
Ook kun je ervoor zorgen dat de mug geen ziekteverwekkers meer overdraagt als hij (of zij) toch steekt. Het duurt bijvoorbeeld twee weken voordat de malaria-parasiet in de Anopheles mug zich in de speekselklieren van de mug nestelt, vanwaar hij overgedragen kan worden op mensen. Dat is een prachtige gelegenheid om de mug zelf meer resistent te maken tegen de parasiet. Dat kan bijvoorbeeld door in de mug genen in te bouwen die anti-malaria enzymen produceren, of zelfs antistoffen (van muizen) in te bouwen waardoor de parasiet geen enkele kans meer krijgt de mug binnen te dringen. Weer een andere aanpak is het eigen immuunsysteem van de mug te versterken. Door een beter immuniteit worden juist de ziekte-overbrengende parasieten die het afweersysteem weten te omzeilen ondervangen. In het laboratorium zijn al goede resultaten geboekt met dit soort technieken. In de komende vijf jaren verwachten de wetenschappers hun GMO insecten in het wild te kunnen uitzetten.
Hoe succesvol de 'bite' en 'no-bite' strategieën zijn, hangt met name af van hoe de dragers van de gemanipuleerde genen zich in het wild verspreiden. Niet al het nageslacht uit een paring van een GM en een wilde mug zal de transgene eigenschappen overnemen. Daarom richten wetenschappers zich ook op 'gen-gedreven' strategieën waarmee het zeker wordt dat de gemanipuleerde genen doorgegeven worden. The Scientist noemt er zo al drie: naast de GM mannetjes muggen die een toxine produceren dat bij paring de vrouwtjes doodt, zijn vrouwtjes ontwikkeld met een tegengif. Daar kunnen de GM mannetjes dus wel mee paren zonder dat ze dood gaan, en alle nakomelingen van deze paring bezitten de GM eigenschappen. Op die manier dring je de wilde populatie snel terug. Een tweede mogelijkheid is het koppelen van een stukje genetisch materiaal van fruitvliegjes, "Medea" genaamd, aan bijvoorbeeld malaria-resistente transgenen. Medea zorgt ervoor dat alleen die nakomelingen overleven die de gewenste transgene eigenschappen hebben. Dit is nog volop in onderzoek. De derde mogelijkheid richt zich op een manier om transgene genen in te bouwen in "I-Scel" een 'homing endonuclease gene'. Dit genetisch materiaal verspreidt zich snel binnen een populatie en heeft als bijzondere eigenschap dat alle nakomelingen de transgene eigenschappen bezitten.
Wat uit dit artikel blijkt, is dat GM de mens en de wereld kan helpen. We kunnen door in te grijpen in het genetisch materiaal ernstige ziekten terugdringen of zelfs uitbannen. De keerzijde is dat we op geen enkele manier in staat zijn om de gevolgen op lange termijn te overzien van een wereld met genetisch gemanipuleerde insecten en de natuurlijke rol die zij hebben bij het bevruchten van de bronnen van ons eten. Je zou er de kriebels van te krijgen.
Fotocredits: bogdog Dan
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dat GMO gewassen niet veilig zijn, zou onder andere wel eens kunnen blijken uit het feit dat tweederde van genetisch gemodificeerde gewassen die zijn toegelaten in de Verenigde Staten een virale gen bevatten, die niet eerder gedetecteerd is en die tot dan toe onbekend was. Dit virale gen (Gene VI genaamd) zou volgens een door EFSA gemachtigd onderzoek veel voorkomen in op grote schaal gekweekte GGO-gewassen, met inbegrip van Monsanto's MON810 RR soja, maïs NK603 en andere gewassen die in de EU ingevoerd zijn voor voedsel en diervoeder. Zie http://www.gmfreeze.org/news-releases/212/
@ Lisa ea GMO kan in dit geval best uitkomsten bieden. Veilig en wel :) Zo lijkt het er op dat stofjes als artemisinine binnenkort veilig in gisten of een ander dergelijk platform (= GMO, maar breder geaccepteerd) geproduceerd kunnen worden, aldus dit recente PNAS artikel . (Uiteraard als toepassing icm andere anti-malaria drugs idd. alleen toekomstbestendig)
Bovenstaande techniek no-bite lijkt mij overigens niet heel schadelijk aangezien een soort van Terminator technologie gebruikt wordt waarbij nakomelingen het daglicht niet gaan zien. Uiteraard slecht voor de vlieg, maar we zijn haar (blijkbaar) liever kwijt dan rijk. Natuurlijk zijn dergelijke technologien in het open veld alleen gewenst als er een brede [wetenschappelijke] consensus bestaat over de veiligheid & wenselijkheid ervan.
@Rezelman: Volgens de WHO bestaat er wel degelijk artemisinine-resistentie (m.n. in het Mekong-gebied en zijn er ook gevallen zijn bekend in West-Afrika) en de WHO definieert resistentie als volgt: WHO defines resistance as “the ability of a parasite strain to survive and/or multiply despite the administration and absorption of a drug given in doses equal to or higher than those usually recommended but within tolerance of the subject” (WHO, 1967).3
Nog een paar punten:
-Een van de twee diagnoses is gesteld in Nederland. De andere bij een Europese arts in Nigeria.
-Mijn medicijnen (Riamet=Coartem) kwamen uit Nederland. Dit was reeds een combinatietherapie, maar ik heb de ene keer een behandeling met mefloquine (Lariam) erbij nodig gehad om van de malaria af te komen, de tweede keer een behandeling met Malarone. Ik weet dat artesunaat/artemether/artemisinine regelmatig gecombineerd wordt met amodiaquine, chloroquine en andere middelen waartegen als monotherapie soms al resistentie bestaat, maar als combinatie nog niet. De (WHO-)arts met veel ervaring op het gebied van malariabehandelingen die mij behandelde, hoopte op een 'verbod' van monotherapie van chloroquine en artemisinine ( /artemether / artesunaat) omdat deze monotherapieën de resistentie in de hand zouden werken (ook die van combinatiebehandelingen). Ik ben geen arts, maar hecht waarde aan deze redenering.
-Recrudescentie komt met name voor bij malaria ovale (een variant waarbij parasieten in de lever kunnen overleven en mensen soms maanden na een bezoek aan een malariagebied nog ziek maken) en heeft naast de gangbare behandeling ook andere middelen (bijv. primaquine) nodig om ervoor te zorgen dat de parasieten ook uit de lever verdwijnen.
-Recrudescentie in malaria falciparum wordt gezien als het falen van de behandeling. Dit was volgens de behandelende artsen bij mij het geval.
Nogmaals, ik heb ook mijn bedenkingen over GMO-toepassingen. En Artemether/artemisinine zijn fantastisch, maar dan graag in combinatie met andere middelen. De prijzen van Coartem en vooral andere artemether- / artesunaatcombinaties zijn overigens de laatste jaren enorm gedaald (in Nigeria).
Nu maar weer terug naar het onderwerp: GMO! Ik heb er te weinig verstand van, maar zou het helemaal niet erg vinden als ontdekt werd dat dit een veilige oplossing was om malaria en vele andere ziektes de wereld uit te helpen. Aan de reacties hier te zien, is het geenszins een veilige oplossing. Erg jammer.
Lisa #5, heb je net een duim gegeven. Ik heb familieleden in Brazilië die knokkelkoorts hebben opgelopen. Een verschrikkelijke ziekte die fataal kan aflopen. Misschien een idee om dengue van dichtbij mee te maken en dan pas te reageren ? Ervaringsdeskundigen zijn namelijk vaker deskundig dan mensen die erover gelezen hebben in de krant of iets gezien hebben op het internet.
Ja, laten we nog lekker wat gemanipuleerde organismen ongecontroleerd laten rondfladderen. En dan net doen alsof we daarmee aantonen dat we met GMO de wereld gaan verbeteren. Hoe naïef kan je zijn. De werkelijkheid is een tikkeltje weerbarstiger. Zo zijn de gemanipuleerde beestjes nog verre van een succes..
De GMO fans doen er goed aan eens even te kijken naar de meest recente bevindingen van ..... de EFSA. De Europese 'voedselwaakhond' die tot op heden enorm heeft zitten slapen met al haar positieve GMO adviezen. Nu blijken heel veel van die gewassen - gentech soja, bt-mais, roundup ready mais - toch een heel vervelend allergie gen te bevatten. Zouden die proefdieren mede daardoor zo ziek worden van het eten van GMO?