Kort 21 jan in de Media

Dat blijkt uit een onderzoek onder 2.000 Britse werknemers die deelnamen aan een onderzoek van Quaker Oats. Negen op de 10 deelnemers gaven aan pas na 9.40 uur ‘s ochtends wakker te worden. Voor die tijd functioneren ze als ‘zombies’. Ondanks het gegeven dat de gemiddelde Brit om 6.30 uur ontwaakt en om 7.23 uur het huis verlaat, duurt het nog een tijd voordat hij of zij zich wakker en fit voelt. Meer dan 60% van de mensen arriveert op het werk zonder herinneringen aan de reis er naartoe. Het hoogtepunt van efficiëntie op het werk ligt gemiddeld rond 11.22 uur. Twee derde van de werknemers voelt zich ’s middags het meest productief.

Eenmaal op het werk vindt 60% van de mensen het moeilijk om direct te communiceren. De meeste mensen voelen zich tot 8.40 uur niet in staat om iets te zeggen. Vier op de tien werknemers worden langzaam wakker door eerst de mail te lezen en 16% ziet het doornemen van de laatste roddels als deel van de ochtendroutine. Helaas voor de werkgevers geeft 45% van de werknemers toe dat er dagen zijn geweest waarop ze de telefoon niet op hebben genomen, omdat ze zich nog niet in staat voelden om die te beantwoorden.

Albert Heijn kijkt terug op een mooi jaar. Het marktaandeel van de supermarktketen steeg in Nederland van 34,1% in 2014 naar 35% in 2015. Dat blijkt uit cijfers van Nielsen, meldt Distrifood.

AH introduceerde onder meer de Allerhandebox en breidde het aanbod van de versafdeling uit met verse maaltijden en salades. Ook zette de marktleider in op mobiel zelfscannen en opende de super zelfs een 100% zelfscanwinkel in Amsterdam. Verder verbeterde AH het aanbod van gezonde producten door zout en suiker uit kant-en-klaar maaltijden te halen en van duurzame producten met de nieuwe Albert Heijn kip en duurzame zalm.

Niet alleen de winkels deden het goed, op internet werd ook meer verkocht. De omzet van Albert Heijn online steeg met meer dan 30%, schrijft de NOS.

Moederbedrijf Ahold profiteerde in het vierde kwartaal van een betere verkoop in de Verenigde Staten. Bijna twee derde van de Ahold-omzet wordt in de VS gegenereerd. De omzet van de supermarkten in de VS steeg over het hele jaar gezien met 21,3%. Voor een groot deel is die omzetgroei te danken aan de stijging van de dollar.

Tijdens de Bio-Beurs in Zwolle zijn de beste biologische winkels in de categorieën grote winkel, middelgrote winkel en boerderijwinkel van Nederland bekendgemaakt, meldt Duurzaamnieuws. De winnaars zijn gekozen op grond van een publieksstemming (20%) en het oordeel van de jury (80%).

Gimsel Rotterdam is verkozen tot Beste Biologische Winkel 2016 in de categorie grote winkel. De jury vond dat alles klopte in de winkel en is er van onder de indruk dat het Gimsel lukt om zowel jong als oud binnen te halen als klant. Verder heeft de winkel een eigen blad en organiseert hij heel veel activiteiten zoals markten, thema-avonden, informatieavonden, filmavonden, proeverijen en nog veel meer. Ecoshop Helder uit Lemmer verwierf dezelfde titel in de categorie middelgrote winkel. De jury was onder de indruk van de vormgeving van de winkel. Daarnaast besteedt de Ecoshop veel tijd aan klantenbinding en pakken ze dat slim aan, aldus de jury.

Boerderijwinkel Kleinlangevelsloo uit Raalte mag zich de Beste Biologische Boerderijwinkel 2016 noemen. Deze boerderijwinkel is pas in mei 2015 geopend. De jury verbaasde zich over de hoeveelheid creatieve lokale activiteiten die de winkel al ontwikkelde om klanten naar de winkel te lokken. Ook prijst de jury het feit dat alle producten in de winkel 'een eigen verhaal' hebben.

Het aquaponics-project, de gecombineerde teelt van sla en tilapia in het Rotterdamse Uit Je Eigen Stad, is niet meer. Volgens Huibert de Leede, een van de ondernemers achter de Rotterdamse stadskwekerij, hebben "de vissen ze de nek omgedraaid", schrijft groentennieuws.

Het aquaponics-project kostte uiteindelijk zoveel geld dat een van de BV's vorige week failliet werd verklaard. "Het water moest continu op 27 graden zijn en dat kost veel energie." De verse vis met betere smaak bleek bovendien moeilijk te vermarkten. "Tilapia heeft voor veel mensen toch een negatieve bijsmaak en blijft voor de consument een bulkproduct, een commodity."

De horeca en het restaurant van Uit je Eigen Stad gaan wel gewoon door. De Leede probeert met nog meer partners samen te werken en de overige stadstuinbouwactiviteiten door te zetten. "Onze paddenstoelenteelt wordt nu door een andere partij gedaan en Evides zuivert hier water om nutriënten voor de landbouw eruit te halen. Weer een ander bedrijf gaat met eetbare bloemen aan de slag in onze kas. Iedereen zijn eigen expertise."

De Australische alcoholindustrie is afhankelijk van mensen die meer dan 4 glazen alcohol per dag drinken. Die groep ‘super-consumenten’ zorgt voor 75% van de omzet.

Meer dan 3,8 miljoen Australiërs drinken gemiddeld meer dan 4 glazen per dag, wat twee keer meer is dan de Australische richtlijn aanbeveelt. 1,9 miljoen mensen drinken meer dan 6 glazen per dag. Hoewel de veeldrinkers maar 20% van de bevolking boven de 14 jaar uitmaken, zijn zij verantwoordelijk voor 74,2% van de totale hoeveelheid geconsumeerde alcohol per jaar. Dat maakt deze groep van grote waarde voor de alcoholindustrie.

Dit blijkt uit een rapport van de Foundation for Alcohol Research and Education. Als de veeldrinkers zich aan de in de richtlijnen aanbevolen hoeveelheden zou houden, leidt dat tot een terugloop van de nationale alcoholconsumptie met 39%.

“Deze kennis verklaart waarom de alcoholindustrie weigert mee te werken aan beleidsmaatregelen die ervoor moeten zorgen dat mensen zich aan de alcoholrichtlijnen gaan houden,” aldus het rapport. Mike Daube van de Foundation for Alcohol Research and Education pleit voor actie: “Er zijn sterke interventies nodig vanuit de overheid, zowel in de vorm van belastingen als beleid op de marketing van alcohol.”

Op het World Economic Forum in Davos publiceren vandaag meer dan 80 internationale bedrijven de verklaring Declaration by the Pharmaceutical, Biotechnology and Diagnostics Industries on Combating Antimicrobial Resistance (AMR). De ondertekenaars zijn bedrijven uit de geneesmiddelenontwikkeling, biotechnologie en diagnostica zoals Sanofi, GSK, Merck, Pfizer en Johnson & Johnson, en een aantal industriële brancheorganisaties.

De Verklaring is een oproep aan overheden en bedrijfsleven om samen op te trekken om resistente infecties een halt toe te roepen. In de Verklaring wordt uiteengezet hoe overheden en bedrijfsleven moeten samenwerken om duurzame investeringen in nieuwe producten te ondersteunen. Het is voor het eerst dat al deze partijen het eens zijn over de uitgangspunten voor mondiale actie.
Een ingreep is nodig omdat er de afgelopen 40 jaar geen nieuwe antibiotica meer op de markt gebracht zijn. Voor bedrijven zijn de ontwikkelingskosten van nieuwe antibiotica niet meer op te brengen. Een mogelijke oplossing is dat overheden bedrijven die succesvolle nieuwe medicijnen ontwikkelen financieren. Daarvoor zou de komende 10 jaar zo'n $16-37 miljard nodig zijn.

Margaret Chan, directeur-generaal van de World Health Organization zegt in een reactie bij de Verklaring: "Het beheersen of beperken van antibiotica-resistentie gaat de capaciteit van een organisatie of land te boven. De WHO en haar lidstaten hebben opgeroepen tot de ontwikkeling van nieuwe antimicrobiële geneesmiddelen en betaalbare toegang tot deze middelen. Dit is in lijn met het wereldwijde actieplan voor antibioticaresistentie. Deze Verklaring bevestigt dat de uitdagingen die antibioticaresistentie stelt alleen door samenwerking en wereldwijde gezamenlijke actie kunnen worden aangepakt."

Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam ontdekten een scheve verhouding tussen stikstof en fosfaat in de Noordzee. Normaal zit er ongeveer 16 tot 20 keer zoveel stikstof als fosfaat in de Noordzee; het zeewater blijkt echter soms wel 375 keer zoveel stikstof te bevatten.

De Universiteit van Amsterdam en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek de Zee waarschuwen voor de negatieve gevolgen voor het Noordzee-ecosysteem. Een tekort aan fosfaat remt de groei van de algen en leidt tot een lage voedingswaarde voor zoöplankton en schelpdieren. Het is volgens de ecologen van de Universiteit van Amsterdam nog onzeker of dit ook een negatieve impact op visbestanden heeft.

Tussen 1960 en begin jaren ’80 nam de fosfaat- en stikstofconcentratie in rivieren sterk toe met als gevolg algenbloei en in sommige gevallen ook vissterfte. Om de fosfaat- en stikstofconcentraties terug te dringen heeft de EU maatregelen genomen, zoals het verwijderen van fosfaat uit wasmiddelen en strengere mestwetgeving. De maatregelen hebben de waterkwaliteit van rivieren sterk verbeterd maar blijken effectiever voor fosfaat dan voor stikstof.

Dat blijkt uit de door het RIVM in kaart gebrachte signalen van milieugezondheidsrisico’s 2014-2015.

Hormoonverstorende stoffen en resistentie veroorzakende antibiotica die via meststoffen in bodem en water terechtkomen, gelden voortaan als een mogelijk risico voor de volksgezondheid en worden daarom gemonitord. Dat geldt ook voor de blootstelling van het publiek aan gewasbeschermingsmiddelen, de uitstoot van fijn stof, het gebruik van biobrandstoffen en microplastics die in het oppervlakte water terechtkomen. De volledige lijst signalen is te vinden in het rapport van het RIVM.

Boerderij merkt op dat het risico van ontwormingsmiddelen en het gebruik van coccidiostatica (antibiotica) in de pluimveehouderij van de lijst zijn verdwenen omdat ze niet meer als een potentieel risico voor de volksgezondheid worden beschouwd.

Dit jaar hebben de geraadpleegde experts voor het eerst per signaal een indicatie gegeven van de omvang en ernst van het risico en de kans dat blootstelling aan het risico effect heeft op de gezondheid. Het is aan het ministerie van Infrastructuur en Milieu om te bepalen of en welke extra maatregelen nodig zijn om de gesignaleerde risico's te beheersen.

Op de eerste dag van het World Economic Forum in Davos, publiceerde de Ellen MacArthur Foundation een wereldwijd onderzoek naar de plasticvervuiling in de oceanen. Volgens de NGO, die streeft naar een circulaire economie, komt er ieder jaar 8 miljoen ton plastic in de oceanen terecht. Als er niets gedaan wordt om plastic te recyclen, zal over 30 jaar meer plastic dan vis in zee rondzwemmen. Dat zal een verwoestend effect hebben op 's werelds ecosystemen.

Uit de studie zou ook blijken dat 95% van alle plastic verpakkingen, met een geschatte waarde van $120 miljard, jaarlijks uit de economie verdwijnt na eenmalig gebruik. De Foundation pleit voor een nieuw systeem dat plastic uit de natuur zou moeten houden. "De publieke en private sectoren en de burgermaatschappij moeten allemaal in beweging komen teneinde de mogelijkheden van de nieuwe circulaire plastic-economie te realiseren", zegt Dominic Waughray van het World Economic Forum.

Martin Stuchtey van het McKinsey Center for Business and Environment voegt daar aan toe: "Plastic is het werkpaard van de moderne economie. Het heeft eigenschappen die moeilijk door andere producten kunnen worden verslagen. Maar het is ook het meest voorkomende materiaal voor eenmalig gebruik. De toenemende volumes aan gebruikt plastic leiden tot kosten en berokkenen de hele industrie schade. Herbruikbare plastics zouden in een circulaire economie die uitgaat van recycling een waardevolle commodity kunnen worden. Ons onderzoek bevestigt dat toepassingvan die circulaire principes een grote golf aan innovatie zouden kunnen losmaken waar alle leveranciers in de keten de vruchten van zullen plukken."

Niet-alcoholische leververvetting (Non Alcoholic Fatty Liver Disease of non-alcoholic steatohepatitis (NASH)) is op weg de belangrijkste oorzaak van levertransplantaties te worden. Onderzoekers van Medical University of South Carolina ontdekten dat bij obese mensen verzadigd vet leidt tot de ontstekingen die typerend zijn voor NASH. Onverzadigd vet zou dat effect niet hebben.

NASH is een van de belangrijkste aandoeningen waarvoor een levertransplantatie nodig is. Onderzoeker en transplantatie-arts Kenneth Chavin: “In de afgelopen 17 jaar is de hoeveelheid mensen die een nieuwe lever nodig heeft als gevolg van NASH gestegen van 4% naar 20%. Over 10 tot 15 jaar, wanneer hepatitis C beter behandeld kan worden, zal het waarschijnlijk oorzaak nummer 1 zijn.”

Teveel vetten in de voeding worden na verloop van tijd opgeslagen in de lever. Het vroege stadium van NASH leidt meestal nog niet tot klachten, bijna 30% van de Amerikanen heeft dit. Bij sommige obese mensen verergert het echter zo sterk dat een transplantatie nodig is. De onderzoekers bestudeerden de levers van de obese mensen die een transplantatie kregen en muizen met een beginstadium van NASH. De muizen kregen een dieet met onverzadigde vetzuren of met verzadigde vetzuren. Alle muizen werden obees, maar alleen de muizen op het dieet van verzadigde vetzuren ontwikkelden ontstekingen en andere componenten van NASH.

De auteurs concluderen: “Omdat het dieet met onverzadigde vetzuren geen NASH veroorzaakte, geeft dit onderzoek inzicht een link tussen obesitas en ziekte. Ook al is het moeilijk om gewicht te verliezen, een aanpassing in het eetpatroon kan wellicht sommige ziektes voorkomen.”

Ook van het Britse hooggerechtshof heeft Nestlé ongelijk gekregen in de langslepende juridische strijd over de vorm van de Kitkatreep. Al in 2010 probeerde Nestlé het merkenrecht op de Kitkat met z'n 4 deelreepjes te verwerven, om te verhinderen dat andere chocoladefabrikanten namaak-KitKats op de markt zouden kunnen brengen. Met name concurrent Cadbury verzet zich hevig tegen het voornemen.

De rechtsgang culmineerde deze week in Groot-Brittannië, nadat het Europese Hof van Justitie dit najaar Nestlé's verzoek had terugverwezen naar de Britse rechter. Het hooggerechtshof oordeelde woensdag dat Nestlé de vorm van de KitKat niet als een verkoopargument had gepromoot en de KitKat in een ondoorzichtige verpakking - die het ontwerp niet kenbaar maakt - op de markt had gebracht. De vorm is dus niet patenteerbaar.

Volgens merkenrechtjurist Sharon Daboul is de beslissing van het hooggerechtshof een 'gezond verstand-besluit'. "De vraag is of een consument die ook zonder het logo en de verpakking naar de 4-vingerige reep kijkt meteen weet dat het een KitKat is. Consumenten zullen eerder beïnvloed worden door een merknaam en de verpakking van een product dan door alleen de vorm die het heeft, dus de drempel om een vorm als een merkrecht vast te leggen is hoog. Maar het is niet onmogelijk - zo zijn bijvoorbeeld de vorm van Toblerone chocola en Nestlé's Walnut Whip allebei op die manier beschermd. [..] Zou de KitKat-vorm geregistreerd worden, dan zou Nestlé een waardevol monopolie en concurrentievoordeel hebben verworven ten opzichte van andere zoetwarenfabrikanten. Dat is een van de redenen dat Cadbury er zo fel op tegen was."

Duitse onderzoekers hebben in een studie aangetoond dat de weekmaker DEHP leidt tot gewichtstoename. Weekmakers zoals ftalaten kunnen via de huid of voeding ons lichaam binnenkomen. Ze kunnen ons hormoonsysteem beïnvloeden en hebben wellicht een invloed op het lichaamsgewicht. De precieze correlaties en mechanismes zijn tot op heden nog onduidelijk.

Volgens Martin von Bergen van het Helmholtz Centre for Environmental Research (UFZ) in Leipzig zijn ftalaten mogelijk deels verantwoordelijk voor de toenemende mate van overgewicht. “Correlaties tussen verhoogde ftalaat concentraties in het lichaam en de ontwikkeling van overgewicht zijn al aangetoond in epidemiologisch onderzoek. We weten alleen nog heel weinig over hoe ftalaten precies een effect hebben in het lichaam en lichaamsgewicht beïnvloeden.”

In de studie kregen muizen water met het ftalaat DEHP te drinken. Deze muizen kwamen aanzienlijk aan, vooral de vrouwtjes. In het bloed van de muizen nam de hoeveelheid onverzadigd vetzuren toe en het glucose metabolisme verstoorde. De samenstelling van receptoren in het bloed, die van belang zijn voor algemene stofwisseling, veranderde ook. “Het is duidelijk dat ftalaten de hormoonbalans verstoren. Zelfs in lage concentraties zorgen ze voor significante veranderingen,” aldus von Bergen. “Hoe deze veranderingen elkaar beïnvloeden en uiteindelijk tot gewichtstoename leiden is nog niet duidelijk.”

Ftalaten worden gebruikt als weekmakers om plastics zacht of flexibel te maken. Onder bepaalde omstandigheden komen ze vrij en kunnen ze worden opgenomen in het lichaam, vooral door wat we eten. Ftalaten komen vooral vrij uit de verpakkingen van vette producten, zoals worst of kaas.