2 min
Vroeger maakte ik me er zo zelf steeds weer vrolijk om. Het marktaandeel had al jaren geleden op 5% moeten liggen. En toch werd er jaar op jaar gejuicht. Ook nu weer, want de bestedingen gingen met 12,4% omhoog van € 518,9 mio naar € 583,4 miljoen. Hoera, werd er gezegd, maar het is en blijft 2,1%. Het verschil tussen 5% en 12,4% wordt verklaard door het feit dat de totale markt groeide. Corrigeer je daarvoor dan kom je op die 0,1 procentpunt. 'Punt', dat was het woord dat de redactrice van dienst ff miste.
Was bio terecht boos? Nee, natuurlijk niet, want bio is en blijft een niche waarin het gaat om goed geld verdienen en nog steeds niet om het maken van volume en het verduurzamen van landbouw.
Ik hoorde verbaasd aan hoe de successen van biologisch in 2008 werden gepresenteerd. Arnold Heertje, emeritus hoogleraar economie en auteur van het boekje 'Echte economie', had 's ochtend duidelijk gemaakt dat eten zijn prijs mag hebben en dat het moet gaan om een echte economie waarin een reële relatie bestaat tussen kosten en waarde. In de middag werd duidelijk hoe de cijfers gelezen moesten worden. Duurder was beter, werd steeds herhaald. Vooral vlees, het duurste biologische product, zou dat bewijzen. Duur en de betrouwbare 'echtheid' van biologisch zouden werken, want Nederland blijkt in Europa met biovlees voorop te lopen. Ik gaf hier recent een ongezouten rekenvoorbeeld. De marge verdwijnt met name in de zak van degene die het verkoopt, niet in die van degene die het produceert. Zeker. Ons eten is veel te goedkoop. Maar dat is het alleen aan het begin van de keten. Aan het einde ligt het nogal anders; daar hoopt zich vrijwel alle te maken marge op. Verzoeke dus aan de presentatoren om de naam van Heertje niet zo ijdel te gebruiken. Het ligt iets genuanceerder. Een pietsje veel zelfs, want de nuance is zo zichtbaar dat hij niet zomaar onder het tapijt te vegen valt.
Bio is een niche. Het prijsbeleid houdt het voldoende klein om er een mooie marge in te kunnen maken.
Mijn keuze - waarover ik de aanwezigen kort iets mocht vertellen - was duidelijk: het moet gaan om een verduurzaamde landbouw. Ik maakte duidelijk waarom misschien zelfs moet worden overwogen om het duurzaamheidslogo van de Europese Unie en het EKO-logo maar samen te klappen omdat ze elkaar straks hopeloos in de weg gaan lopen. De 'gewone' landbouw verduurzaamt immers en moet daar natuurlijk ook weer een plakkertje voor hebben. Ga een consument dan eens uitleggen waarom het Eco-label voor duurzaam niet hetzelfde is als dat EKO-label voor biologisch. Hoewel ik door een van onze lezers gewaarschuwd was, werd ik niettemin niet van het podium geschoten. Ik sprak later na met een flink aantal mensen en concludeerde dat die boodschap door menigeen goed was verstaan en geaccepteerd.
Door een even grote groep ook niet, maar da's normaal als je aan de boom komt schudden.
Alsof de duivel ermee speelde had Wouter Klootwijk gistermiddag een stukje in het Parool, waarin hij 'onze' Fien uit de hierboven geciteerde marge-draad noemt. Hij is boos op het CBL dat maar geen inzicht wil geven in de opbouw van superprijzen in het algemeen en die van biologisch in het bijzonder. Ik ben het met hem eens. Zolang bio om de verkeerde redenen blijft roepen dat het duur moet zijn, zet ik mijn geld op andere kandidaten voor verduurzaamde land- en tuinbouw.
De Volkskrant kan niet rekenen, maar had wel gelijk. De dure toon van biologisch houdt het klein, terwijl het een motor voor verduurzaming had kunnen wezen. Dat kan nog steeds. Als het maar bereid is te leren en verduurzaamd conventioneel op te zoeken. Dan zou het zelfs wel eens heel groot kunnen worden en verbleekt die nog nooit gehaalde en met de huidige manier van doen ook nooit te halen 5%.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
@Dick: het woord "verdraaing" komt geheel voor jouw rekening. Meneer K. heeft het bekort en er in zijn ogen beter Nederlands van gemaakt, iets waar alle stukjesschrijvers en journalisten een handje van hebben. En wie nu nog steeds niet snapt wat mij dwarszit, die zal het toch nooit snappen, ik ga het geen derde keer uitleggen.
Er gaan nu een paar discussies door elkaar lopen. Ik zie er op z'n minst vier:
- Fien's 7x de tomatenprijs vd Turk en al die andere keren waar ze constateert 5 tot 6x de prijs te betalen en niet direct aan margevergroting zonder waardecreatie gerelateerde zaken
- De noodzaak tot verduurzaming vs de meerwaarde die uit biologisch te halen valt zonder relatie tot de kostprijs (NB: het uitbundig uitspinnen van te veel gepercipieerde meerwaarde leidde tot de bankenbubbel - ben ik populistisch?
- De vraag of teveel meerwaardecreatie het voorgaande punt niet teveel in de weg staat
- De principiele vraag of verkoop- en kostprijs een relatie met elkaar moeten hebben (die vraag begint ook een rol te spelen in het debat over prijsnep door supers)
Er is nog wel een reden om het verschil in prijs te verklaren. Behalve biologisch. Houdbaarheid, versheid, om maar wat te noemen. De tomaten van de AH kun je rustig een dag of tien laten staan. Die van de gemiddelde Turkse of Marokkaanse winkel zijn eerder overrijp, of aan de schimmel. Kun je beter dezelfde dag, of hooguit twee dagen later consumeren. Is mijn ervaring dan, ik heb er geen wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Hetzelfde geldt vaak voor tomaten van de markt. Is niet erg, mits je er rekening mee houdt bij het plannen van de maaltijden.
Fien, tomaten voor de prijs waarvoor jij ze kocht (6,90) versus die van de Turk (0,95): hoeveel bewijs wil je dat biologische teelt en 'biologische' derving nooit de dik 700% prijsverschil kan verklaren?
Ik heb hier ooit uitgesproken dat ik geen verdraaiingen in media buiten foodlog accepteer van iemand's woorden die hier worden gedaan in de context van een draad.
Ik vind dat je statement niet uit context werd gerukt door Wouter.
Er valt wellicht iets af te dingen op de zekerheid dat het alleen de biologische winkel was die het deed. Dat kon inderdaad ook de groothandel zijn. In supermarktland zal het zonder meer de super zijn, die de grootste marge in zijn zak steekt. In het speciaalkanaal waartoe de biologische winkels behoren verdelen de groothandels en winkels de marge wat beter. Maar 1 ding is heel zeker: de 'luxe marge' van de tomaten waarvoor jij zoveel meer betaalde dan incl nette mrge voor de teler kostten om te maken, vloeide echt niet in de zak van de teler. Ik was er niet bij en kan het dus niet meerekenen, maar ik durf er mijn hand voor in het vuur te steken: je betaalde heel veel te veel. En al helemaal als je dat relateert aan de SAAB/Ford-opmerking die ik zojuist naar Krijn terugkaatste.
Krijn, je zegt "Als we SAAB een veilige auto zouden noemen, en we kopen zo'n auto dan heeft dat toch ook niet veel effect op de veiligheid van andere auto's, tenzij de kopers van die andere merken daar ook in geinteresseerd zijn?"
Dat zijn we volstrekt eens. Het malle doet zich alleen voor dat 'gangbare telers' - daartoe mede aangezet door wetgeving - grote stappen zetten op het gebied van verduurzaming, terwijl het publiek alleen maar van biologisch hoort als duurzaam. Daar is een logo voor in de maak (het staat hierboven ergens onder de doorkliks). Het wordt straks dus een bijzondere ontdekking voor die SAAB-koper: dezelfde en soms nog betere kwaliteit valt te kopen in de vorm van een veel goedkoper Fordje.
Dat is het ene punt dat ik hierboven probeer duidelijk te maken. Daarnaast probeer ik te zeggen dat bio op moet passen niet ingehaald te worden door een werkelijkheid die bio op achterstand zet terwijl bio op het gebied van duurzaamheid de verduurzamende gangbare teelt iets kan leren. Biologisch moet alleen zichzelf wel serieus willen nemen. Als het wil blijven hangen in de niche die jij beschrijft - en die ik om die andere redenen die ik net aangaf hier zo vaak op de hak nam - ook goed. Maar dan is het duidelijk waar biologisch omdraait. Dan is het uitsluitend een aardige marketingniche, die - da's mijn elasticiteitsspeculatie - gebaseerd is op een onterechte maar groeiende angst voor de voedselonveiligheid van gangbaar.