De Zwitserse supermarkt Coop heeft een nieuwe TV-spot voor biologische voeding. Het is een aardig vertrekpunt voor een gedachtenwisseling: denk je dat dit beeld een goede weerspiegeling is van de landbouw van de toekomst zoals mensen die willen? Dat onderwerp staat middenin het nieuws.
Recent woedde in Nederland een controverse over uitspraken van WUR-voorzitter Aalt Duikhuizen die stelt dat de landbouw niet alleen buiten maar ook in Nederland niet biologisch en extensief maar nóg intensiever zou moeten worden. Vorige week kwam de ook in niet-Dijkhuizen gezinde kringen gewaardeerde landbouwkenner en hoogleraar Louise Fresco hem te hulp door erop te wijzen dat mensen niet weten waar ze voor of tegen zijn. Ze strijden tegen begrippen zoals Don Quichot tegen windmolens. Vergeet het etiket, zei ze dan ook in haar Herzberglezing, dan worden mensen niet gehinderd door de beperkende verblinding van het woord en kunnen ze beter snappen wat ze moeten willen.
De Zwitserse Coop kiest niet voor woorden maar voor überidyllische beelden en lyrics:
Europeanen worden volgestopt met deze beelden. Ook in het Verenigd Koninkrijk blijkt deze landbouw, met weliswaar modernere tractoren, het swingende ideaalbeeld:
Als dit niet het beeld is van de landbouw zoals die zou moeten, hoe krijgen we dat dan wel? Met andere woorden: welke beelden horen bij Fresco's wereld zonder etiketten?
Mensen begrijpen beelden namelijk doorgaans heel goed. Die miste ik dan ook in haar lezing. Bij Dijkhuizen zijn ze volstrekt duidelijk. Hij kiest nadrukkelijk voor plofkip, zoals hij afgelopen week duidelijk maakte.
Fresco kiest daar ook voor - lees haar Herzbergrede - maar maakt dat niet duidelijk. Daarom blijft ze welkom op alle podia. Ze gebruikt haar academische distantie om het thans onzegbare toch te zeggen: natuurlijk moeten we de wereld intensief gebruiken. De vraag is alleen hoe, waar en onder welke voorwaarden. Die moet je niet vermijden door een pseudo-intellectuele floers om de discussiecontext heen te hangen, maar beantwoorden met heldere beelden die mensen kunnen snappen en waar ze iets mee kunnen hebben.
Fotocredits: Coop
Dit artikel afdrukken
De Zwitserse Coop kiest niet voor woorden maar voor überidyllische beelden en lyrics:
Europeanen worden volgestopt met deze beelden. Ook in het Verenigd Koninkrijk blijkt deze landbouw, met weliswaar modernere tractoren, het swingende ideaalbeeld:
Als dit niet het beeld is van de landbouw zoals die zou moeten, hoe krijgen we dat dan wel? Met andere woorden: welke beelden horen bij Fresco's wereld zonder etiketten?
Mensen begrijpen beelden namelijk doorgaans heel goed. Die miste ik dan ook in haar lezing. Bij Dijkhuizen zijn ze volstrekt duidelijk. Hij kiest nadrukkelijk voor plofkip, zoals hij afgelopen week duidelijk maakte.
Fresco kiest daar ook voor - lees haar Herzbergrede - maar maakt dat niet duidelijk. Daarom blijft ze welkom op alle podia. Ze gebruikt haar academische distantie om het thans onzegbare toch te zeggen: natuurlijk moeten we de wereld intensief gebruiken. De vraag is alleen hoe, waar en onder welke voorwaarden. Die moet je niet vermijden door een pseudo-intellectuele floers om de discussiecontext heen te hangen, maar beantwoorden met heldere beelden die mensen kunnen snappen en waar ze iets mee kunnen hebben.
Fotocredits: Coop
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
En natuurlijk schept Fresco beelden. Dat deed ze met haar Huizinga-lezing uit 1998. Met wat daar staat kan vrijwel niemand het oneens zijn. Maar vandaar meteen het punt waar de discussie om zou moeten draaien: een maatschappij die na 14 jaar nog geen stap verder is gekomen in zijn beelden van de toekomst, kan die toekomst niet maken.
Fresco is een van de meest prominente mensen die een positie heeft als beeldenmaker. Maar de beelden komen niet en de polarisatie - nu zelfs met het 'omgekeerde Cassandra-effect' zoals ze het in haar Herzbergrede noemt - is sinds 1998 alleen maar toegenomen. Dat moet niet te denken geven op een metaniveau (over de discussie als fenomeen, zoals ze dat in 1998 deed en in 2012 herhaalt), maar anderszins: waarom hebben we geen aantrekkelijke beelden kunnen ontwikkelen van de intensieve toekomst van de landbouw?
Het zwitserse filmpje is een karikatuur, daar houd je de mensen mee voor de gek. Het Britse is slimmer, laat de boer en zijn tractor zien, kan iedereen de manier van landbouw bedrijven invullen.
Fresco en Dijkhuizen zijn wereldburgers die ook zien wat er in de rest van de wereld gaande is. Het is de vraag of Dijkhuizen expliciet voor plofkip kiest. Hij stelt Nederland als voorbeeld voor de landbouw voor de rest van de wereld. Ik vind dat een juiste. Als de wereldbevolking en de welvaart stijgt gaat de wereld meer op Nederland lijken. Dus de landbouw word intensiever maar ook neemt de kritiek van de omgeving toe. Ook hierin kan Nederland dus een proeftuin zijn voor de rest van de wereld.
Ik heb een kennis die als consultant de wereld rondreist om landbouwkundige adviezen te geven, hij probeert vooral kleine lokale boeren vooruit te helpen door samen te laten werken maar ziet links en rechts, vooral in zuid oost azie grote integraties oprukken die op grote schaal varkens en kippenbedrijven bouwen. Daarnaast wil de dorpeling vaak nog wel iets meer voor (ook daar) een lokale kip betalen. Dit is dus de niche, voorziet ook in een behoefte, maar je komt er niet onderuit dat de intensieve landbouw de grootstedelijke bevolking gaat voeden.
Dus hebben mijns inziens Dijkuizen en Fresco gelijk, ze moeten alleen niet voorbijgaan aan het sentiment dat ook opspeelt bij een stijgende welvaart, hier en in de rest van de wereld.
Wat ik proef uit Fresco's verhaal over etiketten is dat het etiket van biologisch wel heel erg sterk is terwijl qua schoon produceren de intensieve landbouw de biologische misschien wel voorbij gaat streven.
Willem, heb jij een antwoord op de vraag die ik in #1 stel? Die vraag is tevens het motief voor m'n stukje.
Heel even, zo snel uit de pols, want het word tijd dat ik mijn varkens ga voeren, het grote publiek houd niet van moderniteit, zeker niet in de landbouw. Heeft vaak het idee van vroeger was alles schoner en beter. Die beelden van dat Zwitserse filmpje zijn toch prachtig. Zoiets moois kun je nooit van een modern bedrijf maken. Ga eens een mooi schilderij maken. Wat kies je, een oud vervallen boerderijtje wat een beetje ingegroeit is in de wildernis of een nieuwbouwwijk! En waar wil men wonen?
De beelden die Fresco en Aalt scheppen (waar onwaar eens of oneens, daar gaat het nu niet om) hebben louter en alleen amusementswaarde voor de NL-elite. De NRC en de Volkskrantlezer. Degene die met hun poten in de modder staan, de tuinder, de varkenshouder, maar vergeet vooral niet de voedselverwerker (en specifiek de huismerkleverancier) kent een andere realiteit. Die van 2% korting van AH, die van schaamteloos kopiëren, die van veel omzet en risico en weinig marge. Ik begin me steeds meer te ergeren aan gemakkelijk beelden en teksten. DOEN in de praktijk, met je kloten op het blok, echt ondernemen. Hard heel hard dat wel. Maar daar wordt het echte verschil gemaakt. Niet met mooi-praatjes en naïviteit. Vooral niet met de zoveelste proeverij (wat overigens een leuk sociaal samenzijn is) of youtube film. Mijn ouders -goed opgeleid, wel belezen- kennen echt Fresco niet, dit soort onderwerpen gaat aan hen echt voorbij. Mijn oude stapmaatjes (niet de meest hoog opgeleide) zijn bezig met hun baantje behouden, met hun kinderen verzorgen, en met voldoende gezond maar niet te duur eten. Ik denk dat dit de realiteit is voor 80% van de Nederlanders. Een andere voorbeeld: Deze zomer heb ik veel gereisd. Zowel in Spanje als in Roemenië kwam ik dezelfde sfeer tegen. We zijn blij dat we ons dak-boven-het-hoofd kunnen betalen, gezond zijn en kunnen eten. Europa verandert snel, versobert, en wij -de elite- dansen maar door op het hoogste dek terwijl de Titanic zinkt.