Donald Trump, de nieuwe president van de VS, zet alles op zijn kop. Hij gaat varkens exporteren naar Rusland, het land dat Europa een varkenscrisis bezorgde.
Gisteren liet de Nederlandse varkenseconoom Robert Hoste weten dat het niet goed gaat met het Europese varken. We maken er teveel van. We dekken onze eigen consumptie met 125%. In 2015 was dat nog 6% minder. Omdat er altijd iets overblijft dat een land niet eet - zoals bij ons de pootjes en oren - maakt een land doorgaans zo'n 10% meer dan het zelf aan kilo's opeet. Dat percentage wordt geëxporteerd naar landen waar die onderdelen wel gegeten worden, zoals bijvoorbeeld in China.
Dat overschot drukt de prijs van de andere onderdelen van het varken niet. Wordt er echter teveel van de reguliere onderdelen van het varken niet verkocht in het eigen gebied, dan daalt de waarde van al het varkensvlees in de regio, niet zelden tot onder de kostprijs.
Het moet dan de wereldmarkt op waar het ander vlees ontmoet. Als dat goedkoper is, stort onze markt in. In het geval van Europa, de grootste exporteur in de wereld, heeft dat ingrijpende effecten. Internationaal komen Amerikaans en Braziliaans varkensvlees de markt op. Die twee uitgestrekte landbouwnaties zoeken bewust de export van hun varkens, zoals wij machines maken voor export buiten ons eigen territoir. Hun kostprijzen liggen riant een kwart onder die van het Europese varkensvlees. We kunnen er niet mee concurreren, temeer niet omdat we ook voor het voer van de dieren afhankelijk zijn van Zuid- en Noord-Amerika.
Rusland zet eigen productie op, maar heeft tekorten. Europa zou een moord doen om de door Hoste gesignaleerde overschotten via de verkoop aan Russische consumenten, de Europese binnenmarkt niet langer onder druk te laten zetten.
Van biofuels naar varkens
Vandaag werd echter bekend dat Donald Trump en Rusland vermoedelijk tot een akkoord zullen komen om de ban op voedsel uit de VS op te heffen. Varkensvlees zou hoog op de lijst staan. De VS hebben veel graan over nu het land energie uit schaliegas en teerzand wint. Het graan gaat niet meer in de bijstook als biofuel, maar in varkens voor Rusland. Daar komt nog eens bij dat de wereldvoorraden graan op recordhoogte staan. Dat zorgt voor nog eens extra varkensvoer.
Europese boeren zullen beteuterd kijken, de Nederlandse voorop; zij hebben in eigen land zelfs een tweemaal zo hoge zelfvoorzieningsgraad als het Europese gemiddelde. Ze pleiten daarom in Brussel inmiddels al jaren voor toenadering tot Rusland en verwijdering van de VS. De geschiedenis lijkt het precies andersom te laten gebeuren.
Dit artikel afdrukken
Dat overschot drukt de prijs van de andere onderdelen van het varken niet. Wordt er echter teveel van de reguliere onderdelen van het varken niet verkocht in het eigen gebied, dan daalt de waarde van al het varkensvlees in de regio, niet zelden tot onder de kostprijs.
Het moet dan de wereldmarkt op waar het ander vlees ontmoet. Als dat goedkoper is, stort onze markt in. In het geval van Europa, de grootste exporteur in de wereld, heeft dat ingrijpende effecten. Internationaal komen Amerikaans en Braziliaans varkensvlees de markt op. Die twee uitgestrekte landbouwnaties zoeken bewust de export van hun varkens, zoals wij machines maken voor export buiten ons eigen territoir. Hun kostprijzen liggen riant een kwart onder die van het Europese varkensvlees. We kunnen er niet mee concurreren, temeer niet omdat we ook voor het voer van de dieren afhankelijk zijn van Zuid- en Noord-Amerika.
Europese boeren zullen beteuterd kijken. Ze pleiten in Brussel inmiddels al jaren voor toenadering tot Rusland en verwijdering van de VS. De geschiedenis lijkt het precies andersom te laten gebeurenVolgens Hoste moet de Europese varkensstapel dan ook afbouwen, in plaats van steeds meer varkens te maken in de zinloze hoop op lagere productiekosten. Europa's varkensboeren raakten in crisis omdat Rusland een ban op Europees varkensvlees heeft ingesteld. Na de MH-17 en het conflict rond Oekraïne en de Krim is die ban alleen maar onwrikbaarder geworden. Ook de VS kregen een dergelijke ban voor hun kiezen.
Rusland zet eigen productie op, maar heeft tekorten. Europa zou een moord doen om de door Hoste gesignaleerde overschotten via de verkoop aan Russische consumenten, de Europese binnenmarkt niet langer onder druk te laten zetten.
Van biofuels naar varkens
Vandaag werd echter bekend dat Donald Trump en Rusland vermoedelijk tot een akkoord zullen komen om de ban op voedsel uit de VS op te heffen. Varkensvlees zou hoog op de lijst staan. De VS hebben veel graan over nu het land energie uit schaliegas en teerzand wint. Het graan gaat niet meer in de bijstook als biofuel, maar in varkens voor Rusland. Daar komt nog eens bij dat de wereldvoorraden graan op recordhoogte staan. Dat zorgt voor nog eens extra varkensvoer.
Europese boeren zullen beteuterd kijken, de Nederlandse voorop; zij hebben in eigen land zelfs een tweemaal zo hoge zelfvoorzieningsgraad als het Europese gemiddelde. Ze pleiten daarom in Brussel inmiddels al jaren voor toenadering tot Rusland en verwijdering van de VS. De geschiedenis lijkt het precies andersom te laten gebeuren.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Als Trump door blijft gaan met ruziezoeken met o.a. China, zullen de VS exporteurs inderdaad hard op zoek moeten naar alternatieve afzet. Beetje stuivertje wisselen met de Brazilianen, zal dat effect hebben voor Europese varkensexport naar verre oosten?
Yep, Lourens! Want wat ik in het stukje niet noteerde: nadat Rusland zijn grenzen voor onze varkens sloot, sprong Brazilië in. Trump knikkert dus Brazilië er weer uit. Kan straks mogelijk niet meer, of moet minder, leveren aan China (dat wordt wel ingewikkeld, want Smithfield - dé Amerikaanse varkensfabriek - is inmiddels van de Chinezen, hoewel de aankoop met internationaal kapitaal is gefinancierd).
Opeens zijn varkens de (eerste) inzet van een geopolitieke wereldstrijd om voedsel. De vraag is geworden, niet wat kost het, maar wie mag leveren aan wie en op basis van welke politieke ipv louter economische belangen? De volgende wedstrijd gaat om het graan. Dat voorspel ik. En .... om de kunstmest: de kali- en fosfaatmijnen dus.
China wil minder afhankelijk worden van de VS, dus is al druk bezig om de import te verleggen naar Brazilië en Argentinië.
Deze landen exporteren veel soja naar de EU en China, maar zullen liever vlees exporteren. Daar verdienen ze meer aan en bovendien kunnen ze de mest dan gebruiken voor hun eigen bodemvruchtbaarheid. Is op lange termijn ook slim met het oog op de geopolitieke risico's rond de fosfaatvoorziening.
En dat ondermijnt de positie van de Europese - en vooral de Nederlandse - intensieve veehouderij nog verder. Regionalisering is een veel robuuster perspectief.
En Dick, wie de grootmachten rond kunstmest worden laat zich raden: Marokko voor fosfaat en Canada en Rusland voor kali. De VS heeft vrij weinig en Europa zeer weinig van beide. We zijn dus superkwetsbaar. Vriendschappen met Marokko, Canada en Rusland geven ook geen garantie. Willen we geen speelbal van de grootmachten worden, dan moeten we als de donder naar een circulaire economie.
Wouter, zou ook deze conclusie kunnen gelden: Europa moet zich als de donder realiseren dat het geopolitiek moet optreden in plaats van een beetje kletsen over 60 jaar bestaan en herdenken?
De volgende 20 jaar lijken inmiddels ingegaan. Circulair red je niet op een continent zonder energie dat afhankelijk is van de export van kapitaalgoederen die voor hun productie energie vreten.
Tenzij er een impeachment komt natuurlijk, maar dan nog zijn we gewaarschuwd en moeten we hetzelfde doen. We hebben alleen meer tijd. Zie dit prima interview door Knack met Rob de Wijk.
Herdenken en bezinnen is nooit verkeerd, Dick, maar je hebt gelijk: de EU moet als de donder aan de slag. We moeten onze grondstoffenzekerheid verbeteren en onze geopolitieke risico's beperken en spreiden. Dus moeten we ons minder afhankelijk maken van wie toevallig president is van de VS of Rusland, wie premier is van Canada of welk regime er aan de macht is in Marokko.
Wat energie betreft maak ik me minder zorgen: ja, circulair kost energie, maar de prijs van energie uit zon en wind daalt nog steeds. En grond hebben we in Europa genoeg. Grondstoffen zijn een groter probleem.
Ook onze export van kapitaalgoederen is trouwens afhankelijk van import van grondstoffen, dus links of rechts om: we worden afhankelijker en moeten dat zoveel mogelijk beperken. Volledige autarkie is niet reëel en niet wenselijk, maar onze zelfvoorziening moet wel omhoog. Als de EU niet verregaand gaat recirculeren wordt het irrelevant. Geldt trouwens ook voor Japan.