Marianne Thieme vraagt de verantwoordelijke minister of gezondheid tegenwoordig ook duurzaam is. Nee, volgens de officiële afspraken is dat niet het geval. Er is ooit sprake van geweest en het is opnieuw in overweging. Logisch, want de kantine-uitbaters hebben het flink gepromoot. Waar blijft het als het niet duurzaam is en de overheid alles duurzaam wil? Daarom zette ik het zo scherp aan. Van gezondheid warmt het klimaat niet minder op en al helemaal niet van Ik Kies Bewust. Dat kun je nl. op iedere ordinaire appel plakken die er terstond duurzaam van wordt.
Een cateringman - werkzaam bij de overheid - die ik sprak gaf me aan dat hij zijn baas wel degelijk Ik Kies Bewust als duurzaam zou kunnen verkopen. Hij doet het niet, maar zijn ambtelijke opdrachtgever zou denken dat het conform de normen was.
Uitstekende vragen stelt Thieme over wat nou precies duurzaam mag heten volgens onze regering. Van de duurzame inkoopnormen mogen bijvoorbeeld streekproducten duurzaam heten. Maar waarom? Geen kip die het weet en het is duidelijk dat er mee gesjoemeld wordt bij het leven. In Brabant hebben ze veel varkens. In Limburg hebben ze veel asperges. In de Betuwe heb je veel appels en peren. Verkoop het allemaal als streekproduct en je bent duurzaam. Ik chargeer, maar een welingelichte bron vertelde me dat het gebeurt. Willens en weten wordt het doodgewone duurzaam getoverd door het verhangen van een naambordje. Vaker zelfs dan je zou durven dromen.
Marianne Thieme vergat te vragen naar de groteske handjeklap die daarvoor kon zorgen, maar krijgt een hartverzakking als ze hoort hoe er met haar dieren wordt omgesprongen.
Dat gesjoemel met zorgvuldig opgestelde normen viel nog niemand op. De Dierenbescherming niet en zelfs de Partij van de Dieren niet. Maar ik weet het nu zeker: er komen vast nog aanvullende Kamervragen.
Onderwijl heb ik er ook nog eentje. Aan Marianne en de minister. Als volgens haar gezondheid niets met duurzaamheid te maken heeft, wat doet dan dierwelzijn in die inkoopnormen? Dierwelzijn helpt niet mee het klimaat te redden. Minder vlees eten wel, maar dat is wat anders dan dierwelzijn. Dat staat op zichzelf. Weinig vlees eten, maar wel van ondierlijk gehouden dieren helpt het dier niet vooruit. Dat probeerde ik Marianne al heel lang geleden eens uit te leggen. Dierenrechten zijn net als mensenrechten - waaronder het recht op goede voeding - onvervreemdbaar. Ook zonder 'duurzaam' klimaatvraagstuk hadden zij en wij er nog steeds recht op.
Gelukkig is de tijd van bezinning gekomen. Waar zijn we mee bezig? Windowdressing? Er een intellectueel zooitje van maken? De bovenkamers zullen nog flink moeten kraken.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Het is niet zo erg dat er met duurzaam geschermd wordt, zolang we maar niet proberen er iets meetbaars van te maken. De meningen zijn te verdeeld over wat er wel en niet onder mag vallen. Dierwelzijn? Tsja.... Biologisch? Hmmmm....
Als de overheid een leidraad maakt, kan daar het woord 'duurzaam' niet aan te pas komen. Ze zullen het moeten benoemen: 40% biologisch. Of iets anders. Bijvoorbeeld AGF 80% bio, vlees en vis beperken tot max 20% in gewicht van het aanbod en minimaal 1 ster, zoiets. Maar belangrijker: ze zullen er vooraf zo lang over moeten nadenken dat de 'lobby's' (ik denk soms in de VS te zitten met zijn wapenlobby) het niet omver blazen met hun belangen.
Marianne Thieme legt simpelweg de discussie langs de lat van haar politieke programma en pakt eruit wat ze kan gebruiken. Want zo werkt onze democratie.
Mark, bij dit soort beleidsthema's kan "biologisch" wel eens iets heel anders betekenen dan "biologisch".
Stel dat we een parlementaire democratie hebben; stel. Met volksvertegenwoordigers die het volk vertegenwoordigen; stel.
En stel dat het volk vat wil hebben op alle ins and outs van hun voedselproductie; stel. Dan is het wettelijke biologische certificerings- en regelsysteem -los van de inhoud- in ieder geval het enige "keurmerksysteem" waarmee de individuele burger vorm aan haar voedselsysteem kan geven.
Dat de inhoud van "biologisch' dan ook nog veel voordelen biedt is zeker mooi meegenomen.
Peter, hoe zorgt dat nieuwe biologisch voor een inhoud - want daar draait dit allemaal WEL om - waar de burger invloed op heeft? Het probleem zit 'm in het hoe van dat 'stel'.
In dit hele geval is vooral duidelijk aan het worden dat lobby's ook in ons land op een ondemocratische manier succesvol kunnen zijn.
Als ik weer chargeer: 'duurzaam' blijkt een circus in een poppenkast. En eerlijk gezegd weet ik niet of echt vind dat ik chargeer.
Ik kop het punt ook maar meteen in. Ik hoop dat deze affaire vanuit een praktijkvoorbeeld een gevoel creëert voor een andere manier van met duurzaamheid omgaan: gewoon doen en niet ingewikkeld over praten of er grootse en meeslepende ontwerpen voor maken.
Samen met het publiek dat je moet laten zien wat je doet, want dat snapt uitstekend dat:
- je niet meer water moet verspillen dan nodig
- plantjes groeien van mest
- mest van dieren komt die het weer van plantjes hadden en dat je zo een cyclus krijgt
- kms rijden en zeemijlen varen energie kost die niet besteed moet worden als je het kunt vermijden
- dieren geen slaag verdienen en zichzelf moeten kunnen zijn
- je niemand producten voor moet zetten die niet deugen als je weet dat ze er niet goed mee om kunnen gaan
- als wij alles opvreten een ander niets heeft
- we dat af en toe allemaal even vergeten omdat we mensen zijn en net als ieder levend wezen zijn opgebouwd uit selfish genes
- etc.
Zo kun je simpel per product werken zoals we dat vanaf deze merkwaardige interactieve elektrische opiniekrant voorstelden met 'het laatste logo', dat wil zeggen kijkofhetklopt. Weg met de simplificaties van logo's, weg met het misbruik ervan, want het kan nog veel eenvoudiger. Er is geen ingewikkelde normenopstellerij voor nodig. De overheid hoeft zijn handen niet eens te branden zoals nu is gebeurd en belanghebbenden moeten gewoon doen waar ze goed in zijn: goeie producten maken. De rest kan publiek gebeuren. De overheid kan - conform 'beleid' - krimpen.
Zei iemand dat mensen dan nog geen vergelijkingen kunnen maken tussen producten?
Die gaan ze zelf wel maken als je ze aan het denken zet.
Misschien is ons voorstel knettergek, want te optimistisch. Toch denk ik dat het echt zo simpel is omdat ik een noodzakelijke optimist ben. 'Duurzaam' is je bewust zijn van wat je doet en de moeite nemen om een overwogen keuze te maken. En soms zullen we dat niet doen; dat is ons lot als diersoort met te grote hersenen waarin het flink kan schuren. Slechts de ethische frictie en dissonantie in die koppen kan ons redden. Daarom moeten we wel optimistisch zijn.
Wat er komt van gezwollen Integrale Performance Indicatoren of door de Overheid opgelegde normen hebben we nu in een - ik geef het absoluut en zelfs graag toe - op de toekomst genomen voorschotkijkje gezien. We komen zelfs niet toe aan de moderne vorm van geleide menshouderij die via edited choice toch wat bereikt. Ons bestuurssysteem is zo ingericht dat enkelingen er nog steeds in kunnen slagen om aan 'menshouderij te doen' in de vorm van een op hun voordeel gerichte groengewassen edited choice. Het is het tegendeel van wat zelfs de meest eenvoudig opgeleide burger van dit land als rechtvaardig voelt. Dat snapt iedereen intuitief. Het was de reden voor die vinger uit mijn oorspronkelijke stukje. Maar dat legde ik al eens uit.
Dat biologisch, EKO en Demeter een strakke meetlat zijn is waar, maar betekent niet dat het per definitie datgene is wat de bevolking wil. Sterker nog: er zal daarin sterke differentiatie zijn. Dus je kunt er mee meten, maar misschien wil de overheid wel een andere meetlat. Eentje die ze zelf definiëren. Ik gaf mijn mening al in lichte mate: vooral bij AGF zie ik een logica in bio, in vlees een stuk minder en in zalm niet.
KijkOfHetKlopt kan - in theorie - voor de gebruiker dat hiaat oplossen. Hopelijk gaat het dat doen, het heeft in elk geval alle schijn mee. Maar of daarmee overheidsbeleid - als instigator en 'het goede voorbeeld'- mag komen te vervallen is twijfelachtig. Zo snel gaat het besef onder grote lagen van de bevolking niet mijns inziens. Alle beetjes helpen.