Eind deze maand studeert Emke Vandueren af als licentiate in de toegepaste economische wetenschappen major marketing aan de Universiteit van Hasselt met haar eindverhandeling over 'de rol van eerlijke handel in België'. Mij werd gevraagd haar thesis inhoudelijk te taxeren. Op bladzijde 51 lees ik:
"Een alternatief [voor het Fair Trade principe] zou erin kunnen bestaan om een minimaal percentage van de prijs voor de boeren overeen te komen, waardoor de efficiëntie en flexibiliteit van het prijssignaal wordt behouden."Slim idee. Ik ga haar vragen of dat niet een 'minimum percentage' mag zijn. Want eerder, op blz 48 en 49, rekent ze voor ons uit:
"De koffie-industrie genereert in het Noorden miljarden dollars winst, waarvan de mensen die de koffie zelf verbouwen bijna niets terug zien. Koffie telen is een zeer arbeidsintensieve en tijdrovende bezigheid. De telers zouden het grootste deel van de winsten moeten verdienen, vermits hun aandeel in de value-chain van koffie het grootst is. Met de prijs voor een kop koffie in London of New York zouden de zakken koffiebonen van vijftig kilo, afkomstig uit het Tambopatadal in Mexico, per stuk $13 000 waard moeten zijn. De coöperatie van koffieboeren in het Tambopatadal krijgt hiervoor slechts $70, iets minder dan 1/80ste deel."
Wat moeten we hier mee, heren en dames (aspirant-)marketeers?
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Een pond koffie kost in de supermarkt ca. E2,50. Een kilo dus E 5,00. Een zak van 50 kilo vertegenwoordigt dus een potentiele eindwaarde van E 250. Ik ben verbaasd dat de boeren volgens dit rekenvoorbeeld dus meer dan een kwart van de eindprijs uitmaken. In het eerste beste koekje zit een procent of 3 'aan boer' (graan, suiker, vet, smaakstoffen) in de eindprijs. Maw als dit waar is, is fair trade niet meer nodig.
Ik ben bang dat Emke irrelevant, want eenzijdig rekenwerk heeft verricht en marges meeneemt die eigen zijn aan de horeca. Die hebben strict genomen niets met koffie te maken maar alles met de cross subsidiering die nu eenmaal gebruikelijk is in de horeca. Een fles wijn af boer in Frankrijk en Spanje - beschaafde Noordelijke landen met hoge kosten van levensonderhoud - van E 1,25 kost in het retaurant, taxes included, ca E 17-20. In koffie ligt de verhoudinng nog schever. Het eten is er weer te goedkoop. Daarom moeten de bedrijfskosten op o.m. de koffie worden goedgemaakt. Met Unfair Trade heeft die pricing echter helemaal niets te maken.
Ik weet dat het 'horeca-sommetje' trendy is. Kwalijk: is er dan niets relevants te vertellen?
O ja: ik lees 'De telers zouden het grootste deel van de winsten moeten verdienen, vermits hun aandeel in de value-chain van koffie het grootst is.' Dat is wel een heel naieve opvatting van fairness en economie. Degene die de grootste waarde toevoegt heeft recht op het grootste winstdeel, eea op voorwaarde dat een ieder in de keten zijn risico's op een aanvaardbare manier kan dragen en een redelijke levenstandaard kan onderhouden in zijn context.
Die definitie rammel ik er nu zomaar even uit, maar lijkt me toch wat relevanter.
Het lijkt mij ook uitmaken met welke afnemer zaken wordt gedaan. In Ierland kan de koffie veel duurder zijn dan in Italië.
Met CEO-salarissen zie je dat ook gebeuren: ze vergelijken hun eigen salaris met dat van een CEO uit een rijk land en nooit met dat van een Indiche CEO.
@Pjotr. Geen paniek, die CEO's in India verdienen minstens even flink hun boterham dan hier, hoor!
@Dick, ik wist het, hiermee lok ik je uit je kot :-) Ze 'ontleende' inderdaad deze ideeën. Waar en waarom? Goeie examenvraag!
Blijft wel een feit dat een kop koffie hier in Hasselt op de Grote Markt 2.5 euro kost en dat zonder koffieboeren er geen koffie zou gedronken worden, niet?
Maar laten we nog een andere vraag stellen: op welk inkomen heeft zo'n koffieboer nu eigenlijk recht? Wie mag dat bepalen? Mag de koffieboer mee bepalen wat iemand hier moet verdienen? Of gaan China en India dat weldra in onze plaats zelf doen omdat oneerlijke handel onszelf aan het marginaliseren is?
"China's invloed in Afrika is sterk toegenomen. Voorheen waren de VS en Europa, onder leiding van Frankrijk, de leidende machten in Afrika. Nu wordt hun invloed afgeremd door China. Ze zien China in een 'nieuw licht'."
Verdorie, ik word voorspelbaar ;-)
Steven, wil jij een soort minimumloon voor koffieboeren afspreken? Waarom zou je dat willen? Er is zoiets als een kostprijs die gedekt moet worden met een marge waarvan je kunt leven. Als er echter een koffieboer opstaat die veel meer geld weet te verdienen dan anderen, dan heeft hij dat ten voille verdient. Ondernemers brengen de wereld verder. Het beste wat we kunnen doen is niet zozeer die boeren helpen met een aalmoesje meer, maar ze helpen zich te ontwikkelen. Fantastische telers moeten nicheboeren worden en zo hun meerwaarde kunnen maken. Gemiddelde moeten hun volume kunnen vergroten. En zij die eruit vallen moeten nieuwe dingen kunnen aanpakken die hun landen vooruit helpen. Dat is fair trade vanuit een visie op zelfstandigheid en met inachtneming van de economische realiteit.
Steven, nog even: wat bedoel je eigenlijk met de vraag boven je stuk?