Foodlog.nl vond de nieuw lichtende directeur van Biologica, Peter Jens, bereid een verslag te maken van het referaat van gangbare boerendenker Antoon Vermeer. Het verschijnt morgen.
Wams doen we zelf. Heerlijk kort, want hij hield een voorbeeldig helder betoog. Het bestond uit drie punten, waar GroenLinks-man Arie van den Brand helemaal warm van werd. 1) beloon boeren geldelijk voor landschapsbeheer en biodiversiteitsbevordering en geef moderne boeren niks, 2) maak een Agrarische Hoofdstructuur naast de al bestaande 3) Ecologische Hoofdstructuur. Wams zei het niet hardop, maar bedoelde het wel: er wordt al genoeg bulk voor de wereldmarkt gemaakt, dus waarom zouden we daar niet wat minder aan doen in Nederland. Boeren die dat toch grootse en meeslepende monoculturen willen, moeten zichzelf maar zien te redden. Het klonk net niet als een 'eigen schuld, dikke bult', maar dat scheelde weinig.
That's an offer Holland cannot refuse. Een bezoeker twitterde 'Theo Wams van Natuurmonumenten pleitte voor een agrarische hoofdstructuur, maar zei niet dat de landbouwproductie dan drastisch omlaag moet.' Inderdaad, met het uitkopen van een boer of 20/30.000 zijn we er meteen. Het zou meteen een oplossing zijn voor de onzekerheid - daar lijkt het tenminste op - die Vermeer zijn achterban liet. En misschien is dat wel helemaal niet zo'n gek idee, want met de huidige diffuse visies gaan er flink wat slachtoffers vallen in de Nederlandse land- en tuinbouw van de komende jaren. Al ziet het er even kaal uit, flink uitdunnen is af en toe nodig om weer voor gezonde groei te zorgen. Natuurlijk is er altijd hoop.
Dat weet iedere goeie tuinier.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Ik wacht natuurlijk op het verslag van Peter en dan ga ik los op het volgende onderwerp:
We zijn verslaafd aan het exporteren van grote volumes. Kijk dat kleine landje eens belangrijk zijn. Maar we creeeren nauwelijks toegevoegde waarde. Parma maakt er ham van zeg maar.
Als je in kwantiteiten blijft denken, verdwijnt de toegevoegde waarde en kom je uiteindelijk onder de kostprijs. Je ben te afhankelijk geworden van je kopers.
Terug in volume en snel op weg naar kwaliteit.
Moet iemand van natuurmonumenten dat nu zeggen. Foei!
Over gisteravond had ik geen bijster hoge verwachtingen. Bij vorige lezingen zat ik gedurig op het puntje van mijn stoel. dat had ik gisteren bij Antoon Vermeer eerst niet. En het is ook niet makkelijk om voor een sector die in de verdediging zit iets vooruitstrevends naar voren te brengen. Toch deed hij dat wel, met name in de discussie. "Als de maatschappij wil dat er meer plantaardig eiwit wordt geconsumeerd ipv dierlijk, dan is dat bespreekbaar" Dat vind ik een moedig standpunt. En: 'De boer moet het doen met het bestaande krachtenveld en kan daarom maar beter niemand tegen zich innnemen.' Ik kreeg zo maar een visioen van hoe het zou kunnen gaan, vergelijkbaar met het systeem dat gehanteerd wordt voor biologische melk. Hiervan is de prijs €0,10 per kg hoger dan die van gangbare melk. Zo kun je ook extra vergoedingen vaststellen voor eisen aan dierenwelzijn, duurzaamheid, streekproduct,enz. Als supermarkten zich hier nu eens aan committeren om dit af te nemen, waarbij ze daar gerust een redelijke beloning voor mogen rekenen. Milieu- en dierenwelzijnsorganisaties die de vinger aan de pols houden wat betreft de milieu/dierenwelzijnsnormen, de consumentenbond die het financiële deel volgen, zou dat geen optimaal gebruik van het krachtenveld zijn, met nut voor alle schakels? Ik ben van mening dat het moet kunnen. Het is Aldi en Lidl ook gelukt om bijv alleen biologische peen te verkopen (ipv gangbare). En dit loopt al jaren heel goed. Dus ook consumenten zijn over te halen. Rest nog één 'klein probleem': boeren hebben in dit systeem alleen garantie voor hun meerwaarde en blijven afhankelijk van de markt. Terecht naar mijn idee. Het is in ieder geval niet de verantwoordelijkheid van supermarkten of consument dat de boeren te weinig krijgen als ze te veel produceren. Beleid hiervoor moet op ander niveau plaatsvinden: ofwel 'goedschiks' door alles aan de vrije markt over te laten ofwel kwaadschiks door quotering of omzetting van overschotten in bio-energie.
'Als de maatschappij wil dat er meer plantaardig eiwit geconsumeerd wordt, in plaats van dierlijk is dat bespreekbaar.'
Is ook bespreekbaar dat de weilanden die hier in de Bommelerwaard vol met koeien stonden nog geen twintig jaar geleden, nú vol staan met paarden, paardenbakken, paardenpensions, en dito ponygedoe? Uitstekende kleigrond waar je prima plantaardige eiwitten kunt verbouwen. Maar er komen kassen voor bloemen op betonvloeren en bijbehorende kitschpaleizen. Zó gaan we in de praktijk met het 'ontboeren' om. Grutto's zie ik niet meer, de boomvalk is vertrokken, het aantal steenuilen drastisch gedaald, geen kwikstaarten, en roodstaarten meer. Zal ik nog even doorgaan met dit treurige verhaal? Ik was al treurig genoeg van het duurzaam-consumenten-rapport uit het andere lijntje.
Wat moet je denken van personen als Theo Wams die alleen maar kunnen denken in en vanuit subsidiestromen.
Compleet gespeend van de realiteit en denkend vanuit ambtelijk Nederland is het makkelijk om Plan C (zie mijn commentaar in deze AGD-link op het toneel te gooien.
Werkgelegenheid en economische activiteit worden eenvoudig opzij geschoven en de achterban van honderdduizenden leden gaat vrolijk verder in het steunen van "hun" organisatie.
Niets aan de hand, geld genoeg, goedkoop voedsel halen we wel uit andere landen en nu maar genieten van de nieuw aangelegde oerwouden.
Staatskapitalisme en gesubsidieerde bezigheden, ik bedoel niet werken want het moet wel leuk blijven, en het gaat helemaal goedkomen met dit land.
Ik kopieer de tekst die Paul gisteren op het AGD schreef (nav het interview met Vermeer door Mac van Dinther): Spreekt Vermeer als boerenvoorman of als machtige man in het landbouwcircuit? Daar ligt de vraag en de uitkomst. Is het doel om boeren en tuinders in Nederland te houden of om de agrarische industrie van groei te voorzien? Een klein landje als Nederland kan best zonder boeren als er ergens anders in de wereld goedkope grondstoffen aangevoerd worden, dat gebeurd immers nu ook al. In Den Haag staat al een dorpje dat heet Madurodam, waarom maken we van heel Nederland niet zo'n attractiepark. Even Rabobank bellen?
Ik vind het een uiterst relevante vraag. Vermeer nam gisteravond herhaaldelijk de woorden 'onze ondernemers' in de mond als hij het over boeren heeft. Dat is taal die een duidelijk en gemeend gevoel uitstraalt: als opperboer sta ik voor mijn boeren en zal ik ze beschermen en helpen waar ik kan.
Ik denk dat er een storm over boeren-Nederland waait die voorlopig niet weg te krijgen is. Het Westland, de varkenshouderij en de melkveehouderij zijn in diepe crisis. Kip is gelukkig wat minder in de problemen vanwege de crisis, maar ver van florissant. Welke visie bood Vermeer? Wat gebeurde er in die zaal?
Laten we Twitter nemen. Dat is een heel eerlijk, want heel direct medium. Direct vanuit de zaal, gaande presentatie vonden deze tweets hun weg naar de ether:
- 'Vermeer niet echt in vorm vanavond'
- 'Veel vage antwoorden'
- op de vraag van iemand buiten de zaal of er opnames waren? 'was niet de moeite, je kunt beter het interview in de Volkskrant lezen'
Wat was er aan de hand? Lag het aan de vorm of ligt het aan wat anders? Ik denk het laatste.
Er is een zo fors probleem dat Vermeer niet veel meer kon zeggen dan een "beetje van alles", hier en daar in meer of mindere tegenspraak, veel "zal ik maar zeggen's", "we moeten het proberen", "de echte ondernemers steunen we graag."
Volwaard werd genoemd als een succes van de creatie van Toegevoegde Waarde (een mooi abstract woord dat een aantal malen werd genoemd als 'wat moet'), terwijl de uitrol zojuist volledig anoniem is opgegaan in het AH-huismerk; zelfs niet vreselijk knappe marketeers weten dat de toegevoegde waarde daarmee uit handen van de producent is verdwenen. Gijs werd genoemd als een voorbeeld van ketenverkorting, terwijl het als handelshuis juist weer een voorbeeld is van ketenverlenging (met een flinke marge-opbouwproblematiek; Vermeer zei er overigens heel eerlijk over 'we zijn ermee aan het pionieren en maken dus ook fouten'). OK, mestvergisting en het maken van 'echte' kunstmest uit mest werd ook genoemd als voorbeeld van toegevoegde waarde en innovatie. En dat is het ook. Het is alleen jammer dat AH er op de consumentenmarkt nauwelijks waarde mee kan verdienen.
Ik denk dat het stormt en dat de boerenvoorman dat weet. Een kapitein of generaal kan het niet maken om te zeggen dat er reden is tot heel diepe grote zorgen als daardoor vormen van paniek zouden kunnen uitbreken. De boerenbank al helemaal niet. Dat is wijs en daarom was er, zoals Huib zegt, weinig van te verwachten. De storm moet razen. Daarna wordt duidelijk wat je wel kunt en vallen er duidelijker visies te verwachten.
De relevantie van Paul's vraag? De boerenbaas sprak als een van de machtigste boerenbestuurders van dit land. Niet als de eigenaar van de Winst- en Verliesrekeningen van 'zijn ondernemers'. Die zijn ondernemers van zichzelf en zullen het echt zelf moeten rooien. Als dit als een verwijt klinkt, dan haast ik me te zeggen dat het dat niet is. Het is de nuchtere observatie van de oude bankier in me die weet dat banken en bestuurders in tijden van storm doodstil blijven zitten. Dat moeten ze wel. Het is zelfs wijs.
Individuele ondernemers doen er echter nog wijzer aan zelf een Plan B te ontwikkelen. Daarom vroeg ik daar om in het AGD. Paul stelde een Plan C voor (de woorden die ik zojuist in deze draad plakte). Dat zou nationaal beleid zijn. En daar zit voor mij de crux van Paul's punt. Dat beleid is er even niet, omdat het er even niet kan wezen. Het is van alles wat. Tot de storm is uitgewoed. Snoeien moeten de ondernemers zelf doen, dat kunnen de Bestuurder, de Bank en zelfs de overheid nu even niet. Dat maakt deze situatie zo onvoorstelbaar gecompliceerd.
Het is in die zin dan ook zelfs dapper dat Vermeer voor die zaal ging staan. Van boeren kreeg hij praktijkvoorbeelden om de oren geslagen. Hij slaagde erin ze rustig en taktisch te laten verglijden. Zo deden ze minder pijn in de zaal als geheel. De losse ondernemers zaten bij me in de buurt. Ik meende te voelen dat ze minder gelukkig waren.
Opvallend: in de Nieuwe Oogst, het boerenblad van Nederland, leest het korte verslag als een zegetocht van Vermeer langs de Keizersgracht. Mijn beleving was in ieder geval een nogal andere. Anderen moeten me maar corrigeren als ik dat verkeerd heb gezien.