Kort na de uitzending van de Keuringsdienst van Waarde over Ik Kies Bewust, verscheen onderstaande tekst in een aantal regionale kranten. Deze plukte ik van de site van BN/De Stem.
We doen een tekstanalyse en kijken dan wat Harry Brouwer van Unilever echt zegt en wat universitair docent Gerda Casimir van Wageningen UR daarvan vindt.

ROTTERDAM - Nepkaas op de pizza, koekjes met gluten die het cholesterolgehalte verlagen, maar alleen als je er twaalf per dag eet.

Gek genoeg tasten dit soort berichten het vertrouwen van de consument in de voedingsmiddelenindustrie niet aan, zegt universitair docent Gerda Casimir van de Universiteit van Wageningen. "De Nederlander heeft er veel vertrouwen in dat wat hij koopt goed en gezond is. Hij gaat ervan uit dat er regels zijn en dat daarop wordt gecontroleerd."

Ook Harry Brouwer, topman van Unilever Benelux, zegt niets te merken van groeiende scepsis onder de consument richting de voedingsindustrie. "Als fabrikant kunnen wij maar één ding doen en dat is betrouwbaar zijn. Wat er op de verpakking staat zit er ook echt in. Wij hebben veel mensen in onze laboratoria om ervoor te zorgen dat onze producten zo gezond mogelijk zijn." Sinds 2005 heeft Unilever zo'n 50.000 recepten doorgenomen en verbeterd. Brouwer: "In geen enkel Unilever-product zitten nog transvetten. Gezondheidsclaims op verpakkingen worden gesteund door wetenschappelijk onderzoek. Daarom zijn wij blij dat de Europese Unie nu serieus kijkt naar dit soort claims, want misleiding doet de sector schade." De consument heeft nog steeds vertrouwen, maar toch maakt Brouwer zich zorgen over de 'vloedgolf aan claims' die de supermarkten momenteel overspoelt. Unilever is samen met andere fabrikanten, supermarkten en het Voedingscentrum de motor achter het Ik Kies Bewust-logo, dat aangeeft dat een product beter scoort op vet, suiker, zout of calorieën dan andere producten van dezelfde categorie. Een product krijgt het logo pas na goedkeuring door een wetenschappelijke raad. "Het is een hulpmiddel voor consumenten om te kiezen voor gezondere varianten in elke productcategorie, want niemand kan wijs uit de ingrediëntendeclaraties." Maar sinds de introductie van het logo, plakt elke fabrikant of supermarkt gezondheidskreten op zijn verpakkingen. Meestal zijn het pure reclamekreten, gebaseerd op niets.

"In dat geval doen die bedrijven de voedingsmiddelenbranche hiermee schade", aldus Brouwer. "De consument zal uiteindelijk wel het kaf van het koren scheiden, want loze claims zijn op den duur niet vol te houden."

Casimir gelooft niet dat de gezondheid van de consument gebaat is bij Ik Kies Bewust. "Wij worden te dik omdat wij geen gezond voedingspatroon hebben. Dan is het natuurlijk goed als de voedingsindustrie minder vette producten maakt. Het gevaar bestaat dat de consument denkt dat hij gezond bezig is als hij spullen met het logo koopt. Maar het zegt alleen dat hij een product koopt dat beter is dan een ander product. Het zegt niet of het voedingspatroon gezond is." Unilever en andere fabrikanten van fruitdrankjes kregen om die reden kritiek van de Consumentenbond. Ze boeken commercieel veel succes met kleine flesjes als Knorr Vie. Volgens de bond zitten er wel vitaminen en vezels in, maar die zitten ook in een veel goedkoper pak sinaasappelsap. Bovendien wekken de flesjes de suggestie dat ze net zo goed zijn als echt fruit en dat is niet zo. Brouwer: "Maar dat zeggen wij toch ook niet. Knorr Vie is voor de mensen die niet voldoende groente en fruit eten; het overgrote deel van de Nederlanders. Het Ik Kies Bewust-logo zegt ook niet dat je gezond bezig bent, wél dat je gezonder bezig bent. Wie alleen producten zou eten met Ik Kies Bewust erop, blijft wel netjes binnen de grenzen met vet, zou en suiker."

Brouwer zegt dat de consument je wel vertrouwt als je d'r vertrouwen maar hebt. Dat wordt beschaamd door B-merk fabrikanten die maar aan rotzooien. Kwalijke zaak, want zo kan het vertrouwen in de hele industrie omlaag gaan. Unilever en een aantal betrouwbare partijen zoals collega A-merken en het Voedinsgcentrum kunnen maar 1 ding doen en dat is betrouwbaar blijven. Stop in je producten wat je zegt dat erin zit en maakt geen onware claims. Ik Kies Bewust is een betrouwbare claim. Het zegt slechts dat het minder vet, suiker en zout bevat dan vergelijkbare producten. Het zegt niet dat het gezonde producten zijn. Dan voegt Brouwer toe dat het logo - dat in technische termen slechts een voedingsclaim maakt, geen gezondheidsclaim - wel zegt dat je 'gezonder' bezig bent als je daarvoor kiest.

Gerda Casimir is heel duidelijk en geeft exact hetzelfde argument als hier ontwikkeld is tegen Ik Kies Bewust: Het gevaar bestaat dat de consument denkt dat hij gezond bezig is als hij spullen met het logo koopt. Maar het zegt alleen dat hij een product koopt dat beter is dan een ander product. Het zegt niet of het voedingspatroon gezond is.Brouwer wordt door de Raad van Bestuur van Unilever betaald om Betrouwbaar te zijn. Dat is Beleid. Daarom moet hij zich houden aan voedingsclaims en zich niet wagen aan gezondheidsclaims. Die maakt hij ook niet. Daarom doet hij net als de B-merken en doet hij of er ook nog zoiets als gezonderheidsclaims zijn. Misschien komt het door de B in zijn naam, maar het is ordinair neppen. Minder erg dan ex-staats Ross die zelfs beweert dat IKB hartinfarcten helpt voorkomen, maar keihard. Dat laat een universitair docent die geen belang heeft bij Brouwer's verkopen zien: die producten zijn niet gezonder, zolang je denkt dat je gezonder bezig bent met een menu van alleen maar IKB-spul.

Is Unilever dus onbetrouwbaar? Als hoge bazen en de ex-staats die het logo waar ze volop aan meedoen de boel zo flessen: ja! Door gezonderheidsclaims te suggeren maken ze misbruik van het goede vertrouwen van consumenten. Brouwer geeft aan heel goed te weten waar Abraham de suggestieve mosterd vandaan haalt en aarzelt geen moment er meteen gebruik van te maken.
Dit artikel afdrukken