2 min
Onlangs kwamen twee akkerbouwers met een voorstel. Als er teveel is stop je het in je tank. Van graan maak je biodiesel. Overtollige groenten vergist je en maak je zo ook tot energie.
Een vraagje: voor auto's, huize, kantoren en machines hadden we toch zonne- en windenergie? Waarom gaat dat overtollige groen dan niet naar dieren die daarvoor gemaakt zijn: koeien en schapen? Het graan doet het uitstekend voor varkens en kippen.
Trouwens, hoe leg je het publiek uit dat boeren het over overschotten hebben, terwijl het publiek zo'n beetje denkt dat het moet hamsteren omdat de Chinezen komen?
Hieronder de tekst van hun voorstel (overgenomen uit De Nieuwe Oogst, het blad van LTO, de Nederlanse boerenkoepel).
Autorijden op graanoverschotten
De LTO-vakgroep Akkerbouw lanceert met de variabele bijmengverplichting een nieuw plan. Het graanoverschot uit de markt halen en er biobrandstof van maken. Bij schaarste wordt de bijmengverplichting naar beneden bijgesteld.
In verband met de prijsstijging van onder andere graan besloot het kabinet op 13 oktober 2008 om de geplande bijmengverplichting van biobrandstoffen te verlagen. Politiek werd gesproken over een voedselcrisis. Sommige deskundigen zagen een direct causaal verband tussen de opkomende productie van biobrandstoffen en de honger in arme landen.
Het kan verkeren. Werd nog geen jaar geleden gesproken van een voedselcrisis, vandaag hebben de landbouwprijzen zulke lage niveaus bereikt dat sommigen zich afvragen of zich een landbouwcrisis voordoet. Die beweeglijkheid van de steeds verder geliberaliseerde agrarische markten vraagt om een nieuw, aan de tijd aangepast marktinstrumentarium. Het consumentenbelang van betaalbaar voedsel moet daarin geborgd worden. En zeker ook het algemeen belang van een stabiele en betrouwbare voedselvoorziening.
De ‘Cramer-criteria’ voor de productie van biobrandstoffen zijn een uitgangspunt om zulke maatschappelijke waarden te borgen. Op basis daarvan wordt gewerkt aan een certificatiesysteem voor duurzame biomassa voor energieopwekking. Een marktinstrument op grond van maatschappelijke criteria is daarmee nog niet ontwikkeld.
Variabel
Een variabele bijmengverplichting zou zo’n instrument kunnen zijn. De overschotten worden uit de markt gehaald voor de productie van biobrandstoffen. Zodra er schaarste ontstaat en prijzen stijgen, wordt de bijmengverplichting naar beneden bijgesteld en wordt eerst de vraag naar voedingsproducten bediend.
Een variabele bijmengverplichting van biobrandstof functioneert aan de vraagkant en kan zo als prijsregulerend instrument worden ingezet. De overheid bedient zich van dat instrument in het maatschappelijke belang van de voedselvoorziening: betrouwbaar en betaalbaar.
Bijkomend voordeel is de toename in het gebruik van hernieuwbare energie. Tegelijkertijd wordt ook het producentenbelang gediend. Immers, overschotten worden uit de markt genomen en verwerkt tot biobrandstof. Op die manier komt er een bodem in de markt waarop boeren hun bedrijfsontwikkeling kunnen afstemmen.
Over de details van de variabele bijmengverplichting moeten nog goede afspraken worden gemaakt. Het ligt voor de hand om dat op Europees niveau te doen. Ook voor de handliggend is dat de ontwikkeling van graanprijs de basis voor dit marktinstrument wordt. Graan heeft bewezen een spilfunctie in de agrarische markten te vervullen. Als de graanprijs varieert van een tot drie keer de interventieprijs, zou de bijmengverplichting omgekeerd kunnen variëren van bijvoorbeeld 10 tot 4 procent.
Er moeten nog veel praktische zaken geregeld worden voor het zover is. Maar het lijkt erop dat het concept een antwoord in zich heeft op de voedselcrisis van een jaar geleden en tegelijkertijd op de problemen door de lage agrarische prijzen van vandaag.
Geen subsidie
Bijkomend voordeel is dat het instrument niet afhankelijk is van subsidies. Vraag en aanbod worden afgestemd zonder kostbare interventiesystemen. De productie wordt gestimuleerd zonder subsidie, maar door een vraag vanuit de markt. Het concept biedt de mogelijkheid om een nieuwe stap voorwaarts te doen in een gezonde marktwerking voor de agrarische sector. Het maatschappelijk en boerenbelang zijn daarmee gediend.
Jaap Haanstra en Jeroen Kloos,
LTO Akkerbouw
Met dank aan Huib Rijk, die me op dit artikel wees.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
_11_480_289_84_s_c1.jpg)
Dick zegt: Europa zou veel meer aan zijn eigen voedingsautonomie kunnen denken.
Het belang van boeren is nu juist niet dat ieder land voedingsautonoom is - plus nog het nodige voor export. Want dan krijg je exact de effecten die we nu hebben. Dus alle overschotten aan graan in het veevoer leidt er toe dat de graanprijzen dalen. Of de vleesprijzen moeten dalen.
Er wordt gesproken over het energierendement van biobrandstof. En uiteraard moet die positief zijn. Maar wat is het energierendement van omzetting van graan in dierlijke producten? Je zou kunnen stellen dat het voor de mensheid gunstiger is om graan in brandstof om te zetten,waardoor de vleesprijzen stijgen en er minder van geconsumeerd wordt.
Van biobrandstof is het energierendement ongeveer 20% wat ik hoor. Variërend van 30% tot -10% afhankelijk van wat je allemaal meetelt. Mijn stelling is dat je extra ontbossing niet aan de biobrandstof moet toerekenen.
Is 10% energierendement laag? Vergelijk het eens met aardolie: daarbij heb je tienduizend ton plantenmassa per liter nodig en een periode van 50 tot 200 miljoen jaar bij hoge druk en temperatuur.
Dat klopt, ze maken zich niet afhankelijk van de herkomst van hun soja en verbouwen die in de eerste plaats zelf. Europa wurmt haar soja-kopers in een onmogelijke positie met soja die geheel GMO-vrij moet zijn. Het betekent dat er geheel nieuwe overslagplaatsen moeten worden gebouwd en schepen moeten worden gebruikt die alleen voor GMO-vrij zijn. Er mag nl. geen korreltje, cq. geen 10 korreltjes op een partij een een triljard korreltjes zitten. Dat zorgt voor prijsopdrijvend effect, dat non-GMO-soja als gewas uiteindelijk oninteressant maken.
'Cuius regio, eius religio', het is een oud beginsel uit de Europese politiek toen er nog vele kleine staatjes waren en godsdiensttwisten. Als we de godsdienst willen beheersen van wat we elders kopen, dan moeten we of water bij de wijn doen of het heel anders aanpakken. Europa zou veel meer aan zijn eigen voedingsautonomie kunnen denken. De Chinezen doen dat op hun manier ook het liefst. Ze hebben niet voor niets eeuwen in isolement geleefd.
Maar we raken een beetje off-topic en dat is nog mijn schuld ook ...
In welke zin zijn de Chinezen wijzer, Dick?
Of is het dat zij geen moeite hebben met GMO-soja uit de VS en dat Europa dat wel heeft en dus afhankelijk is van GMO-vrije soja?
Ik kan me in ieder geval niet indenken dat China principiële bezwaren heeft tegen soja van ontboste Amazone-gebied.
De Chinezen zijn wijzer. Ze kopen hun soja in de VS.
"als de Europese landbouw meer tarwe en dergelijke gebruikt en de Brazilianen hun soja niet meer kunnen slijten houdt het kappen vanzelf een keer op." zegt Paul.
Daar geloof ik helemaal niets van. Simpelweg omdat Europa niet de enige bestemming is voor soja (China is ook een mega-afnemer), maar ook omdat soja niet het enige is wat daar wil groeien. Als soja niet rendabel is dan verbouwen ze wel tarwe, mais of wat dan ook. Waarmee ze dan onze graanprijzen weer onderuit halen (of die in Afrika).
Sander noemt enkele artikelen over de nadelen van biobrandstof. Onder andere over het verband tussen landbouwprijzen en de snelheid waarmee de Amazone wordt ontgonnen. Door biobrandstof worden de graanprijzen verhoogd en soja ook daarin meegetrokken.
Dus als boeren maar beneden alle kostprijzen blijven produceren dan duurt het 5 jaar langer voordat de Amazone helemaal is ontgonnen? Daar wil ik niet aan. Als de mensheid zijn zaakjes niet op orde heeft moeten ze niet de schuld aan de biobrandstof geven.
Niet voedsel is te duur, maar het oerwoud is te goedkoop! Tijdje geleden werd bekend dat Brazilië veel illegale ontbossing legaliseerde: de eerste honderd ha hoefden de boeren niets voor te betalen.
Maar voortgaand op dit onderwerp heb ik wel eens de vermetele gedachte gehad: zouden we niet de landbouwsubsidies kunnen besteden aan het opkopen van de Amazone – of aan de Indianen geven zodat die (hun eigen) grond daar mee aan kunnen kopen?
En kan iemand mij uitleggen waarom LTO zegt (bij dreigende ontpoldering): “Wij vechten voor iedere vierkante meter landbouwgrond?” [zouden supermarkten ook zeggen wij vechten ervoor dat er in Biddinghuizen 3 supermarkten blijven ipv 2?]
Het voorstel van LTO is wellicht nog niet flexibel genoeg: bio-ethanolfabrieken willen ook een constante aanvoer. Zou het kunnen om olifantsgras te gaan telen: dit kan zo in electriciteitscentrales worden verstookt. Voor koolzaadolie en zonnebloemolie geldt hetzelfde: daarbij hou je ook nog heel veel eiwit over.
Ander idee: op een biologische vergadering hoorde ik dat lucernekorrels een goede bemesting zijn. Lijkt in eerste instantie absurd: planten telen om planten mee te bemesten, maar lucerneplanten zijn (als vlinderbloemigen) kleine kunstmestfabriekjes.