Hoogleraar Fred Brouns weet alles van suikers. Hij keek hoofdschuddend naar de nieuwe suikerrichtlijn van de WHO. ‘Onhoudbaar’, oordeelt hij. Hij heeft een advies voor de WHO
De WHO-richtlijn voor de consumptie van suikers die vorige week uitkwam, leidde direct tot kritiek. Waarom liet de WHO een richtlijn opstellen door een panel waar slechts 2 (let wel- anti) suikerdeskundigen zitting in hadden? En waarom werd die richtlijn vervolgens voorgelegd en goedgekeurd aan een panel waar helemaal geen suikerdeskundige zat?
Dat roept vragen op. Het voelt alsof er politiek in plaats van gedegen wetenschap wordt bedreven
De WHO richtlijn streeft een beperking na van het gebruik van “toegevoegde suikers” zoals die worden vermeld in de voedselsamenstellingstabellen.
Onder toegevoegde suikers (pag. 4-5 rapport) wordt verstaan “ mono- en disacchariden die door de producent, de kok of de consument worden toegevoegd aan het eten of drinken tijdens het proces van de bereiding voor consumptie”
‘Vrije suikers’
In de richtlijn volgt de WHO echter een ander principe. Opeens gaat het niet meer om de toegevoegde, maar om zogenaamde 'vrije suikers'. Dat leidt tot een aantal niet uit te leggen adviezen.
Melk wordt al even vreemd behandeld. Hoewel het per liter 40-50 gram natuurlijke en net zo makkelijk als in vruchtensappen weg te drinken suikers bevat in de vorm van lactose, zou er geen helemaal vrije suiker in zitten.
Inconsequente benadering
Het lichaam maakt geen verschil bij de absorptie en stofwisseling van suikers. Het maakt geen verschil of ze toegevoegd zijn als geraffineerde suikers of van nature aanwezig zijn in bijvoorbeeld in een rijpe banaan, zoete vrucht of honing
Uitgaande van het principe van ‘vrije suikers’ stelt de WHO (food categorie, appendix 4a) dat adverteren voor 100% puur vruchtensap NIET moet worden toegelaten vanwege de aanwezigheid van vrije suikers. Adverteren voor sinaasappels (categorie 15: fresh fruits) waar dezelfde suikers in zitten, mag echter wel.
Dat is niet te verdedigen omdat is aangetoond onze bloedsuikers na het eten van sinaasappels of het drinken van 100% sinaasappelsap niet van elkaar verschillen.
De impact van deze inconsequente benadering wordt nog groter wanneer je je realiseert dat reclame voor cola, limonades , soft drinks (categorie 4d), in tegenstelling tot voor 100% vruchtensap, wél is toegelaten.
Suikers in fruit worden dus niet geteld, dezelfde suikers in het sap van de geperste vrucht worden wel geteld. In Engeland zijn ze het daar niet mee eens. Daar adviseerden de verantwoordelijke overheidsinstanties vorige week om de marketing van 100% vruchtensap als onderdeel van “gezond modern eten” gewoon toe te laten.
Willekeur
Een ander probleem met de richtlijn is dat er max 10% ‘vrije suikers’ in voeding worden aanbevolen. Indien mogelijk, zou 5% zelfs de voorkeur genieten.
In de huidige moderne voeding is 10% al erg laag en is 5% onrealistisch laag.
Een ieder zal begrijpen dat het opstellen van onhaalbare richtlijnen weinig tot geen effect zullen hebben; in dat geval storen mensen en bedrijven zich er immers niet aan.
Het niveau van 5% blijkt gebaseerd op de gedachte dat er daaronder weinig tot geen tandbederf meer optreedt. Niettemin zegt de studie waaruit die 5% resulteert dat er weinig ondersteunend bewijs voor zo’n strenge grenswaarde is.
Waarom suiker in de rookworst?
Hoe zou het wel moeten en wat weten we?
Op basis van internationale consensus kan het volgende worden gezegd:
1. Er is geen verschil in de samenstelling van suikers die van nature aanwezig zijn, bijvoorbeeld in honing of in sinaasappelsap en suikers die uit planten of vruchten aanwezig zijn.
2. Er is geen verschil tussen de samenstelling van riet- en bietsuiker.
3. De opname en stofwisseling van suikers is altijd hetzelfde, ongeacht de bron waar deze uit komen. Onze darmcellen zien immers nooit de bron en verwerken slechts het suikermolecuul waar zij mee in contact komen.
4. De snelheid van vertering en opname kan verschillen afhankelijk van de matrix waarin de suikers worden aangeboden. Zo wordt brood met hele volkorenkorrels in de darm langzamer verteerd dan brood gemaakt van fijn gemalen meel.
5. Suikers die zijn opgelost in water worden, omdat ze snel worden opgenomen, niet volledig waargenomen door onze honger- en verzadigingsregulatie en kunnen daardoor makkelijk leiden tot teveel energie inname.
6. Het kauwen op een rietsuikerstengel zal de suiker langzaam beschikbaar maken voor opname in het lichaam. Het innemen van de uit het suikerriet geïsoleerde-geraffineerde suiker in een drank zal tot een snelle beschikbaarheid en opname leiden.
7. Personen die met regelmaat veel suiker consumeren, vooral als dat in de vorm van dranken gebeurt, hebben vaker tandbederf en overgewicht
8. Zetmeel en daarvan gemaakte maltodextrines leiden tot een veel sterkere toename van de bloedglucose dan tafelsuiker (sucrose) en vruchtensuiker (fructose).
9. Er is geen verschil tussen de verschillende koolhydraatsoorten, zoals wij die consumeren, en effecten op ons lichaamsgewicht
10. Geraffineerde suikers worden in de mond “graag” door bacteriën omgezet in zuur. Dit zuur beschadigd tandglazuur en kan bij slechte mondhygiëne leiden tot gaatjes. Dit effect wordt versterkt indien de suikers zijn toegevoegd in een drank waarin ook zuur is toegevoegd of van nature aanwezig is zoals bij softdrinks of zure vruchten sappen (appelsap, grapefruit sap, sinaasappelsap).
11. De kwantitatieve consumptie van geraffineerde suikers toegevoegd aan voeding is veel groter dan die van frisdrank met suikers
12. Om producten lekker zoet te laten smaken en de verkoop te stimuleren voegt de levensmiddelenindustrie op grote schaal suikers toe aan allerlei levensmiddelen waarvan men niet verwacht dat er suiker in zit. Wat doet suiker bijvoorbeeld in ham, surimi-sticks en rookworst en waarom zit er zoveel in de BBQ-sauce? Dáár moet een einde aan komen.
Ons eten zit vol met erin gesmokkelde suikers waar we geen weet van hebben maar die verantwoordelijk zijn voor een belangrijk deel van onze suikerconsumptie. In plaats van dat rare begrip ‘vrije suikers’ zou de WHO de sluipsuikers aan moeten pakken. We krijgen ze de hele dag door ongemerkt binnen.
Vandaar mijn advies aan de WHO: pak de sluipsuikers aan door ze genadeloos aan de paal te nagelen. Dring aan op een internationale regelgeving die het naar willekeur toevoegen van suikers aan van alles en nog, wat niet meer mogelijk maakt! Het zou onze suikerconsumptie onmiddellijk een eind terug kunnen dringen.
Is suiker slechter dan vet?
Als het om tandbederf gaat: JA. Als het om overgewicht gaat: NEE.
Met andere woorden, als je minder suiker en minder zetmeel eet, maar daardoor meer vet, zal er niet veel effect zijn op de gewichtshuishouding
Als je van beiden minder eet (dat kan vooral door gewoon minder te eten en minder suikerhoudende dranken te drinken en minder suiker-vet rijke snacks te consumeren ) en besluit om meer te gaan bewegen, ben je op de goede weg.
Fotocredits: Real American BBQ Sauce, Remia
Dit artikel afdrukken
Dat roept vragen op. Het voelt alsof er politiek in plaats van gedegen wetenschap wordt bedreven
De WHO richtlijn streeft een beperking na van het gebruik van “toegevoegde suikers” zoals die worden vermeld in de voedselsamenstellingstabellen.
Onder toegevoegde suikers (pag. 4-5 rapport) wordt verstaan “ mono- en disacchariden die door de producent, de kok of de consument worden toegevoegd aan het eten of drinken tijdens het proces van de bereiding voor consumptie”
‘Vrije suikers’
In de richtlijn volgt de WHO echter een ander principe. Opeens gaat het niet meer om de toegevoegde, maar om zogenaamde 'vrije suikers'. Dat leidt tot een aantal niet uit te leggen adviezen.
Vandaar mijn advies aan de WHO: pak de sluipsuikers aanHet WHO-panel definieert vrije suikers als volgt: monosacchariden (zoals glucose en fructose), disacchariden (zoals tafelsuiker/sucrose) toegevoegd door producent, kok of consument, TESAMEN met suikers die van nature aanwezig zijn bijv. honing, siroop, vruchtensappen vruchtenconcentraat.Dat is een onhoudbare gedachtensprong. Waarom zijn bijvoorbeeld de van nature aanwezige suikers in fruit volgens deze benadering geen vrije suikers, maar die in honing en vruchtensappen wel.
Melk wordt al even vreemd behandeld. Hoewel het per liter 40-50 gram natuurlijke en net zo makkelijk als in vruchtensappen weg te drinken suikers bevat in de vorm van lactose, zou er geen helemaal vrije suiker in zitten.
Inconsequente benadering
Het lichaam maakt geen verschil bij de absorptie en stofwisseling van suikers. Het maakt geen verschil of ze toegevoegd zijn als geraffineerde suikers of van nature aanwezig zijn in bijvoorbeeld in een rijpe banaan, zoete vrucht of honing
Uitgaande van het principe van ‘vrije suikers’ stelt de WHO (food categorie, appendix 4a) dat adverteren voor 100% puur vruchtensap NIET moet worden toegelaten vanwege de aanwezigheid van vrije suikers. Adverteren voor sinaasappels (categorie 15: fresh fruits) waar dezelfde suikers in zitten, mag echter wel.
Dat is niet te verdedigen omdat is aangetoond onze bloedsuikers na het eten van sinaasappels of het drinken van 100% sinaasappelsap niet van elkaar verschillen.
De impact van deze inconsequente benadering wordt nog groter wanneer je je realiseert dat reclame voor cola, limonades , soft drinks (categorie 4d), in tegenstelling tot voor 100% vruchtensap, wél is toegelaten.
Ons eten zit vol erin gesmokkelde suikers waar we geen weet van hebben
Suikers in fruit worden dus niet geteld, dezelfde suikers in het sap van de geperste vrucht worden wel geteld. In Engeland zijn ze het daar niet mee eens. Daar adviseerden de verantwoordelijke overheidsinstanties vorige week om de marketing van 100% vruchtensap als onderdeel van “gezond modern eten” gewoon toe te laten.
Willekeur
Een ander probleem met de richtlijn is dat er max 10% ‘vrije suikers’ in voeding worden aanbevolen. Indien mogelijk, zou 5% zelfs de voorkeur genieten.
In de huidige moderne voeding is 10% al erg laag en is 5% onrealistisch laag.
Een ieder zal begrijpen dat het opstellen van onhaalbare richtlijnen weinig tot geen effect zullen hebben; in dat geval storen mensen en bedrijven zich er immers niet aan.
Het niveau van 5% blijkt gebaseerd op de gedachte dat er daaronder weinig tot geen tandbederf meer optreedt. Niettemin zegt de studie waaruit die 5% resulteert dat er weinig ondersteunend bewijs voor zo’n strenge grenswaarde is.
De kwantitatieve consumptie van geraffineerde suikers toegevoegd aan voeding is veel groter dan die van frisdrank met suikersDe WHO richtlijn geeft zich geen rekenschap van het feit dat we bepaalde gekookte zetmeelbronnen of rijpe vruchten (bijvoorbeeld witte rijst, aardappel, rijpe banaan) en toegevoegde zetmeelderivaten (zoals bijvoorbeeld maltodextrine) even snel verteren en absorberen als de door hen genoemde vrije suikers. Hun effect op de bloedsuikerspiegel is minstens even groot, en niet zelden zelfs groter is dan na het eten van toegevoegde en de door de WHO als ‘vrij’ gedefinieerde suikers. Dat betekent dat ik wel moet oordelen dat de nieuwe richtlijn een nogal willekeurige benadering is van de gezondheid van ons dagelijks eten.
Waarom suiker in de rookworst?
Hoe zou het wel moeten en wat weten we?
Op basis van internationale consensus kan het volgende worden gezegd:
1. Er is geen verschil in de samenstelling van suikers die van nature aanwezig zijn, bijvoorbeeld in honing of in sinaasappelsap en suikers die uit planten of vruchten aanwezig zijn.
2. Er is geen verschil tussen de samenstelling van riet- en bietsuiker.
3. De opname en stofwisseling van suikers is altijd hetzelfde, ongeacht de bron waar deze uit komen. Onze darmcellen zien immers nooit de bron en verwerken slechts het suikermolecuul waar zij mee in contact komen.
4. De snelheid van vertering en opname kan verschillen afhankelijk van de matrix waarin de suikers worden aangeboden. Zo wordt brood met hele volkorenkorrels in de darm langzamer verteerd dan brood gemaakt van fijn gemalen meel.
5. Suikers die zijn opgelost in water worden, omdat ze snel worden opgenomen, niet volledig waargenomen door onze honger- en verzadigingsregulatie en kunnen daardoor makkelijk leiden tot teveel energie inname.
6. Het kauwen op een rietsuikerstengel zal de suiker langzaam beschikbaar maken voor opname in het lichaam. Het innemen van de uit het suikerriet geïsoleerde-geraffineerde suiker in een drank zal tot een snelle beschikbaarheid en opname leiden.
7. Personen die met regelmaat veel suiker consumeren, vooral als dat in de vorm van dranken gebeurt, hebben vaker tandbederf en overgewicht
8. Zetmeel en daarvan gemaakte maltodextrines leiden tot een veel sterkere toename van de bloedglucose dan tafelsuiker (sucrose) en vruchtensuiker (fructose).
9. Er is geen verschil tussen de verschillende koolhydraatsoorten, zoals wij die consumeren, en effecten op ons lichaamsgewicht
10. Geraffineerde suikers worden in de mond “graag” door bacteriën omgezet in zuur. Dit zuur beschadigd tandglazuur en kan bij slechte mondhygiëne leiden tot gaatjes. Dit effect wordt versterkt indien de suikers zijn toegevoegd in een drank waarin ook zuur is toegevoegd of van nature aanwezig is zoals bij softdrinks of zure vruchten sappen (appelsap, grapefruit sap, sinaasappelsap).
11. De kwantitatieve consumptie van geraffineerde suikers toegevoegd aan voeding is veel groter dan die van frisdrank met suikers
Waarom zit er zoveel suiker in de BBQ-sauce? Dáár moet een einde aan komen.
12. Om producten lekker zoet te laten smaken en de verkoop te stimuleren voegt de levensmiddelenindustrie op grote schaal suikers toe aan allerlei levensmiddelen waarvan men niet verwacht dat er suiker in zit. Wat doet suiker bijvoorbeeld in ham, surimi-sticks en rookworst en waarom zit er zoveel in de BBQ-sauce? Dáár moet een einde aan komen.
Ons eten zit vol met erin gesmokkelde suikers waar we geen weet van hebben maar die verantwoordelijk zijn voor een belangrijk deel van onze suikerconsumptie. In plaats van dat rare begrip ‘vrije suikers’ zou de WHO de sluipsuikers aan moeten pakken. We krijgen ze de hele dag door ongemerkt binnen.
Vandaar mijn advies aan de WHO: pak de sluipsuikers aan door ze genadeloos aan de paal te nagelen. Dring aan op een internationale regelgeving die het naar willekeur toevoegen van suikers aan van alles en nog, wat niet meer mogelijk maakt! Het zou onze suikerconsumptie onmiddellijk een eind terug kunnen dringen.
Is suiker slechter dan vet?
Als het om tandbederf gaat: JA. Als het om overgewicht gaat: NEE.
Met andere woorden, als je minder suiker en minder zetmeel eet, maar daardoor meer vet, zal er niet veel effect zijn op de gewichtshuishouding
Als je van beiden minder eet (dat kan vooral door gewoon minder te eten en minder suikerhoudende dranken te drinken en minder suiker-vet rijke snacks te consumeren ) en besluit om meer te gaan bewegen, ben je op de goede weg.
Fotocredits: Real American BBQ Sauce, Remia
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Fred, op Food Politics schrijft Marion Nestle: "The WHO recommendations are similar to those issued for decades by national health agencies. The last time WHO tried to issue the 10% of calories advice in 2003, it got clobbered by lobbyists. This time, lobbyists didn’t succeed. This is progress."
Tegelijk valt te lezen dat AH 25% van zijn omzet uit 'gezond' - lees: onbewerkt vers - wil halen.
Heb je niet gewoon gelijk - de WHO is politiek - maar probeert de WHO met zijn maatregel het voedingspatroon te veranderen door te sturen op de producten die we kopen?
De keuze voor de 10 of zelfs 5% van de WHO moet misschien wel voor 100% als politiek worden gezien, omdat de richtlijn een poging betreft die mensen anders laat inkopen. Als het doel is het afdwingen van aanbodsverandering, dan komt dat dicht in de buurt van jouw advies. Zou dat je visie op de richtlijn veranderen?
We worden vermoord door de suikernazi's.
De heer Brouns speelde eerder de vermoorde onschuld (Foodloglinksysteem werkt niet: http://www.foodlog.nl/artikel/professor-brouns-vertrouw-alleen-de-voedingswetenschap/#comment-121052 ) toen hij meldde niet te weten dat de EFSA niet "strikt onafhankelijk" is, maar is er nu wél als de kippen bij om de WHO gebiasd te noemen.
De mening van deze geregistreerde KNAW-expert neem ik, evenals die van bijvoorbeeld zijn collega
( http://www.ftm.nl/europa-nomineert-lobbyist-bestuurslid-voedselwaakhond/ ) mevrouw Rietjens voortaan niet met een korreltje, maar met kilo's zout.
Dat de heer Brouns deze opinie ook nog meent te moeten ventileren op het door de Suikerunie gesponsorde "Suikerkenniscentrum" ( http://www.kenniscentrumsuiker.nl/over-ons ) maakt hem helaas niet bepaald geloofwaardiger.
Brouns doet iets interessants. Eerst verwijt hij (met andere woorden) de WHO haalbaarheidsdenken; en daarna gebruikt hij zelf ook haalbaarheidsdenken.
Dat de WHO vers fruit en melk heeft uitgezonderd van de 5/10% suikerrichtlijn is mss discutabel, maar begrijpelijk: Nu is de heldere boodschap dat fruit en melk mogen, impliciet omdat het nadeel van suiker opweegt tegen de andere gezondheidsvoordelen. Anders was er een tegenstrijdige boodschap geweest; enerzijds is er een twee-stuks-fruit per dag omdat iedereen dat gezond vindt, anderzijds een beperking in de hoeveelheid fruit.
Wat ik kwalijker vind, is dat Brouns zelf ook in de haalbaarheidsval trapt. Of mooier gezegd; hij vertoont een gebrek aan ambitie. Het 5/10% advies betekent inderdaad nogal drastische veranderingen in de supermarkt; maar dat betekent niet dat die veranderingen 'dus' slecht of onhaalbaar zijn. Integendeel.
Sterker nog, de eerste stap is verrassend simpel: Op basis van het 5/10% advies moet er een banvloek komen op frisdrank. Die kan vandaag nog uitgesproken worden.
Martijn, volgens Fred - maar dat kan hij zelf veel beter uitleggen dan ik - krijgen we de meeste suikers sluipend binnen via producten waarin we geen suiker verwachten.
Hij denkt vanuit stofjes en niet vanuit gedrag, maar wijst vanuit stofjes op een reëel punt: waarom vanuit stofjes beleid definiëren als je het politiek bedoelt?