Gespot op woensdag 4 december 2024

Wiersma en Kamer bijten in het stikstof

Fotocredits: Femke Wiersma, Martijn Beekman, Rijksoverheid

Minister Femke Wiersma van Landbouw ging op 4 december het stikstofdebat met de Tweede Kamer in terwijl de klok tikt. Eind februari 2025 moeten PAS-melders volgens de Raad van State gelegaliseerd zijn. Toch stelt de minister uitstel voor tot 2028, een besluit dat haar plannen onduidelijk maakt, weinig vertrouwen wekt. De Kamer vraagt om oplossingen, maar heeft die zelf ook niet. De boel zit muurvast. De minister blijft er stoïcijns onder.

PAS-melders zijn boeren die door de stikstofuitspraak van de Raad van State van mei 2019 in een juridisch niemandsland terecht zijn gekomen. Voordien hoefden ze geen vergunning aan te vragen voor uitbreiding, maar dat veranderde plotseling door het verdwijnen van het PAS.. Sindsdien is slechts een handvol van de 2.500 PAS-melders gelegaliseerd. Minister Wiersma wil met zaakbegeleiders en innovatie tot oplossingen komen. Daarnaast zet ze in op het vaststellen van een ondergrens van 1 mol stikstofuitstoot, waarmee veel boeren automatisch een vergunning zouden krijgen. Maar zulke plannen kosten tijd, die er niet meer is.

Om de handhaving uit te stellen, stelt Wiersma een wettelijke verlenging van het gedogen van PAS-melder van drie jaar voor. Ze hoopt in die tijd een juridisch houdbare en wetenschappelijk verantwoorde oplossing te vinden. Boerenorganisaties zijn niet overtuigd. Ze noemen de voorstellen complex en verwijten de minister dat ze de verantwoordelijkheid voor legalisatie bij de boeren zelf legt.

MOB en juridische druk
De juridische actie-organisatie Mobilisation for the Environment (MOB), onder leiding van Johan Vollenbroek, kondigt een offensief tegen boeren aan als er geen concreet beleid komt. Vanaf 1 maart 2025 zal MOB in alle provincies handhavingsverzoeken indienen tegen boeren die zonder vergunning werken. Ze richten zich op grote uitstoters en eisen directe stikstofreductie, met als ultiem doel een halvering van de veestapel. MOB wijst de plannen van Wiersma, zoals doelsturing en technische innovaties, af als onwerkbaar en niet juridisch houdbaar. MOB gijzelt als het ware boeren en dreigt hen te executeren om de minister tot actie te bewegen.

Daarnaast dreigen andere partijen, zoals Agractie en Stichting Stikstof Claim, met rechtszaken. Zij eisen dat de stikstofruimte van stoppers wordt ingezet om PAS-melders te legaliseren.

Een golf aan juridische procedures dreigt die boeren verder in onzekerheid brengt.

Kamerleden verdeeld en kritisch
In de Tweede Kamer stuitte Wiersma’s aanpak op felle kritiek. De coalitiepartijen VVD en NSC zien weinig perspectief in haar plannen. VVD’er Thom van Campen stelde dat de overheid "met het lot van boeren speelt". NSC-Kamerlid Harm Holman noemde het beleid "een zure boodschap" en pleitte voor een stevige reductie van de veestapel. Wiersma's eigen partijgenoot Cor Pierik (BBB) miste een tijdspad en concrete oplossingen.

De oppositie gebruikte krachttermen. Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) noemde Wiersma "incompetent" en sprak haar wantrouwen uit. ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis bekritiseerde het gebrek aan concrete maatregelen en noemde het "broddelwerk".

Chaos zonder oplossingen
Het debat liet zien dat niet alleen minister Wiersma maar ook de Tweede Kamer zich heeft vastgedraaid in een onoplosbare stikstofchaos. Haar voorstellen bieden geen zekerheid aan boeren en zijn juridisch wankel. De Kamer is verdeeld, en de dreiging van juridische procedures groeit. Terwijl MOB de druk opvoert en banken boeren niet meer kunnen financieren omdat hun economische en juridische bestaansrecht verdwijnt, voltrekt zich de facto een koude sanering die ook zal doorwerken in de verwerkende industrie.

Terwijl ze stoïcijns belooft aan plannen te werken, gelooft de Kamer niet in Wiersma’s inspanningen. Zelf heeft de Kamer al evenmin oplossingen. Boeren zien geen perspectief en de rechterlijke macht dreigt door MOB te worden ingezet als boerenjager. De Nederlandse stikstofproblematiek ligt er uitzichtloos bij. Volksvertegenwoordiging en ministerie bijten in het stikstof.

Gespot is de newsroom met de Foodlogselectie van berichten uit de (inter)nationale pers die het checken waard zijn. Scroll door Gespot en je bent helemaal bij. Reageren? Dat kan, gewoon hier op Foodlog.

Gespot op

Gespot op woensdag 4 december 2024

Wiersma en Kamer bijten in het stikstof

Gezondheid

Dagelijkse kost

Voedselketen

Energie

Perspectief