Hoe help je als overheid burgers om gezonder te eten? Wereldwijd hebben overheden daar inmiddels verschillende voedselkeuzelogo's voor in omloop gebracht. Consumenten komen ze alleen in de supermarkt tegen. Voor eten in de horeca, is er nog altijd niets. Onderzoekers van de Universiteit van Baskenland wilden weten of de criteria voor gezonde boodschappen ook geschikt zijn om te bepalen hoe gezond een restaurant- of cateringmaaltijd onderweg of in je bedrijfsrestaurant is. Hun conclusie: nee.
De Nursing and Health Promotion-onderzoeksgroep van de Baskische universiteit UPV/EHU onderzocht of de bestaande voedingskeuzelogo’s ook bruikbaar zijn voor het beoordelen van complete maaltijden. Ze vergeleken 7 veelgebruikte systemen: de Europese Nutri-Score, 3 stoplichtsystemen (de Mazocco-methode, het Britse stoplichtsysteem en dat van Ecuador), de Australische Health Star Rating (HSR) en de waarschuwingslabels uit Uruguay en Chili.
Gezondheid per gerecht
Voor hun onderzoek selecteerden de onderzoekers gedurende 10 willekeurige weken verspreid over 10 maanden het maaltijdaanbod van de School voor Voeding en Catering op hun eigen universiteitscampus. Ze bekeken 533 geserveerde gerechten, haalden daar de herhalingen uit en hielden in totaal 178 unieke gerechten over: 68 hoofdgerechten, 59 voorgerechten en 51 nagerechten. De gemiddelde portie bevatte 558,6 kcal. De hoofdgerechten hadden het hoogste caloriegehalte (795,9 kcal per portie) en waren rijk aan vetten (55,7 g), verzadigde vetten (10,2 g), zout (1,4 g) en natrium (925,6 mg). Voorgerechten bevatten gemiddeld de meeste vezels (11,0 g per portie), terwijl desserts uitblonken in suikers (33,7 g per portie).
Geen consensus
Vervolgens analyseerde het team de database met gerechten met de 7 voedselkeuzesystemen. Het resultaat was opvallend: er was nauwelijks overeenstemming te vinden tussen de verschillende methodes. Vooral de Nutri-Score en het Ecuadoriaanse systeem verschilden sterk: Nutri-Score beoordeelde 38% van de gerechten als 'ongezond', terwijl het Ecuadoriaanse systeem geen enkel gerecht 'ongezond' vond.
Deels is deze lage consensus te verklaren door de verschillende methodologieën van de systemen. Sommige, zoals de systemen van Uruguay en Ecuador, kijken alleen naar ongezonde componenten zoals suiker en verzadigd vet. Andere, zoals Nutri-Score en HSR, beoordelen producten ook op gezonde voedingsstoffen zoals vezels en peulvruchten.
Maar zelfs wanneer de voedingskeuzelogo's grotendeels dezelfde methodiek hanteerden, zoals Nutri-Score en HSR die op 9 van de 13 te beoordelen componenten gelijk op gaan, kwamen de resultaten maar matig overeen. Bij de desserts beoordeelde Nutri-Score 6% als 'gezond', terwijl HSR 25% als 'gezond' classificeerde.
De onderzoekers concluderen dan ook dat de bestaande voedingskeuzelogo’s niet geschikt zijn om de voedingskwaliteit van maaltijden te beoordelen. Ze stellen voor om een nieuw labelsysteem te ontwikkelen dat eenvoudig aansluit bij de socio-culturele en culinaire praktijken van een land. Want de onderzoekers zien wel degelijk toepassingsmogelijkheden voor voedselkeuzelogo’s voor eten buiten de deur en onderweg.
De grote vraag is natuurlijk deze: als maaltijden zo verschillend beoordeeld worden door logo's op losse producten, wat is dan de waarde van zo'n los logo? Ook thuis eten we immers maaltijden en zelden alleen maar een zak minder ongezonde chips of Dorito's.
Gezondheid per gerecht
Voor hun onderzoek selecteerden de onderzoekers gedurende 10 willekeurige weken verspreid over 10 maanden het maaltijdaanbod van de School voor Voeding en Catering op hun eigen universiteitscampus. Ze bekeken 533 geserveerde gerechten, haalden daar de herhalingen uit en hielden in totaal 178 unieke gerechten over: 68 hoofdgerechten, 59 voorgerechten en 51 nagerechten. De gemiddelde portie bevatte 558,6 kcal. De hoofdgerechten hadden het hoogste caloriegehalte (795,9 kcal per portie) en waren rijk aan vetten (55,7 g), verzadigde vetten (10,2 g), zout (1,4 g) en natrium (925,6 mg). Voorgerechten bevatten gemiddeld de meeste vezels (11,0 g per portie), terwijl desserts uitblonken in suikers (33,7 g per portie).
Geen consensus
Vervolgens analyseerde het team de database met gerechten met de 7 voedselkeuzesystemen. Het resultaat was opvallend: er was nauwelijks overeenstemming te vinden tussen de verschillende methodes. Vooral de Nutri-Score en het Ecuadoriaanse systeem verschilden sterk: Nutri-Score beoordeelde 38% van de gerechten als 'ongezond', terwijl het Ecuadoriaanse systeem geen enkel gerecht 'ongezond' vond.
Deels is deze lage consensus te verklaren door de verschillende methodologieën van de systemen. Sommige, zoals de systemen van Uruguay en Ecuador, kijken alleen naar ongezonde componenten zoals suiker en verzadigd vet. Andere, zoals Nutri-Score en HSR, beoordelen producten ook op gezonde voedingsstoffen zoals vezels en peulvruchten.
Maar zelfs wanneer de voedingskeuzelogo's grotendeels dezelfde methodiek hanteerden, zoals Nutri-Score en HSR die op 9 van de 13 te beoordelen componenten gelijk op gaan, kwamen de resultaten maar matig overeen. Bij de desserts beoordeelde Nutri-Score 6% als 'gezond', terwijl HSR 25% als 'gezond' classificeerde.
De onderzoekers concluderen dan ook dat de bestaande voedingskeuzelogo’s niet geschikt zijn om de voedingskwaliteit van maaltijden te beoordelen. Ze stellen voor om een nieuw labelsysteem te ontwikkelen dat eenvoudig aansluit bij de socio-culturele en culinaire praktijken van een land. Want de onderzoekers zien wel degelijk toepassingsmogelijkheden voor voedselkeuzelogo’s voor eten buiten de deur en onderweg.
De grote vraag is natuurlijk deze: als maaltijden zo verschillend beoordeeld worden door logo's op losse producten, wat is dan de waarde van zo'n los logo? Ook thuis eten we immers maaltijden en zelden alleen maar een zak minder ongezonde chips of Dorito's.
