De wereldwijde diabetescrisis groeit in een alarmerend tempo. Over de afgelopen 30 jaar is het aantal diabetesgevallen verdubbeld tot meer dan 800 miljoen mensen wereldwijd. Dat betekent dat op dit moment 1 op de 10 mensen ziek is van een verkeerd voedingspatroon. Vooral lage- en middeninkomenslanden hebben te kampen met beperkte toegang tot behandeling, ondanks de beschikbaarheid van betaalbare medicijnen.
De onderzoeksresultaten die in The Lancet zijn gepubliceerd, schetsen een alarmerend beeld van de groeiende wereldwijde diabetescrisis. Voor het eerst is er een grootschalige analyse uitgevoerd die zowel de prevalentie van diabetes als de toegang tot behandeling in elk land in kaart brengt. Het onderzoek, dat door NCD-RisC in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is uitgevoerd, is gebaseerd op data van meer dan 140 miljoen volwassenen uit meer dan 1.000 studies wereldwijd.

Verdubbeling diabetesgevallen
De cijfers laten zien dat het aantal diabetici wereldwijd is gestegen van 7% in 1990 naar 14% in 2022. Dit betekent dat momenteel meer dan 800 miljoen mensen met diabetes leven. Landen zoals de Verenigde Staten (12,5%) en het Verenigd Koninkrijk (8,8%) hebben opvallend hoge cijfers in vergelijking met andere rijke landen. De hoogste diabetespercentages worden gemeten in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en de Stille Oceaan, waar meer dan 25% van de bevolking inmiddels diabetes heeft. India telt alleen al meer dan een kwart van alle diabetespatiënten wereldwijd (212 miljoen). China (148 miljoen) en de Verenigde Staten (42 miljoen) volgen. Dit geeft aan dat diabetes zich bepaald niet alleen beperkt tot rijkere landen.

De diabetesexplosie hangt nauw samen met de obesitaspandemie. Volgens de World Obesity Federation is bijna 1 miljard volwassenen obees, een belangrijke risicofactor voor type 2 diabetes. Dit alles wordt gevoed door ongezonde voeding, gebrek aan lichaamsbeweging en economische barrières. Heel betaalbaar, geraffineerd, houdbaar en voedingsarm gemaksvoedsel domineert het aanbod, terwijl gezond eten vaak moeilijker verkrijgbaar en duurder is, vooral in armere landen. Tegelijk worden we ouder, een natuurlijke risicofactor voor diabetes.

Gezondheidsongelijkheid
De toegang tot zorg en medicijnen verschilt sterk per land. Terwijl in landen zoals de VS en het VK meer dan 55% van de diabetici medicatie ontvangt, blijven behandelingspercentages in veel lage- en middeninkomenslanden stagneren. Uit het onderzoek blijkt dat in 2022 bijna 60% van de diabetici ouder dan 30 jaar wereldwijd geen medicatie ontving, ondanks de beschikbaarheid van goedkope, generieke medicijnen.

Vooral in lage- en middeninkomenslanden in Afrika en Azië ontbreekt het aan betaalbare medicijnen en zorgstructuren. Het is niet zo dat er geen insuline beschikbaar is – grote bedrijven zoals Eli Lilly, Sanofi en Novo Nordisk hebben enkele initiatieven opgezet om insuline toegankelijker te maken. Maar volgens de Access to Medicines Foundation blijft het vaak bij losse initiatieven die de groeiende vraag niet dekken. Bovendien worden nieuwe diabetesmedicijnen weggekaapt door mensen met en zonder obesitas omdat het wonderbaarlijk gewichtsverlies bevordert.

Zonder medicatie of behandeling krijgen mensen te maken met complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierfalen, zenuwbeschadiging en zelfs blindheid of amputaties. In veel arme landen ontwikkelt de ziekte zich op jongere leeftijd en lopen de inwoners een levenslang risico op deze complicaties. Naast gezondheidsongelijkheid ontstaat er ook economische druk op zorgsystemen in landen die hier nauwelijks op ingericht zijn.

Wake-upcall
Diabetes vraagt om een aanpak van preventie en behandeling die niet alleen is voorbehouden aan rijke landen. Er is een scala aan interventies nodig om de diabetescrisis onder controle te krijgen. Van subsidies voor gezond voedsel en gratis toegang tot parken. En van beweegprogramma’s tot betere toegang tot zorg en medicijnen. Helen Kirrane, hoofd van gezondheidsorganisatie Diabetes UK zegt: “Het onderzoek toont aan dat we te maken hebben met een wereldwijde diabetescrisis. Dit zou grote zorgen moeten oproepen bij beleidsmakers.”