In april 2015 was Bayer met een beurskapitalisatie van €141 miljard het meest waardevolle bedrijf van Duitsland. In 2016 nam de Duitse gigant het Amerikaanse Monsanto over. Het werd een aderlating. Na een winstwaarschuwing eerder deze week, denderde Bayers beurskoers naar het laagste peil in meer dan 20 jaar. Het bedrijf is op de beurs nog maar net €21 miljard waard.
De 'val van Bayer' is het verhaal van de totaal verkeerd uitgepakte strategie waarmee Bayer wilde uitgroeien van een hoofdzakelijk farmaceutisch bedrijf tot een belangrijke speler in de agro-industrie. De weg daartoe zag het concern in de overname van het Amerikaanse Monsanto in 2016 voor $63 miljard (€55 miljard). De aankoop, gepresenteerd als een springplank om Bayer te transformeren tot een machtige speler in de wereldwijde voedselindustrie, bleek een kat in de zak.

Het uitgangspunt was dat Bayer dankzij de overname van Monsanto boeren alles zou kunnen leveren, van zaden tot bestrijdingsmiddelen. In werkelijkheid leverde de overname een enorme schuldenlast op en kreeg Bayer te maken met een onvoorstelbaar dure juridische strijd in de VS over het glyfosaat bevattende onkruidbestrijdingsmiddel Roundup.

Monsanto werd groot dankzij Roundup, het meest verkochte onkruidbestrijdingsmiddel ter wereld. In 2015 werd glyfosaat als 'waarschijnlijk kankerverwekkend' bestempeld door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dat had desastreuze gevolgen.

Meer dan 120.000 claims
Sinds 2018 is Bayer verwikkeld in dure en complexe rechtszaken in de VS. Inmiddels liggen er meer dan 120.000 claims van Amerikaanse burgers die beweren dat Roundup kanker veroorzaakt en dat Bayer had moeten waarschuwen voor de risico’s. In 2020 sloot Bayer een schikking van $10,9 miljard en zette later nog eens $4,5 miljard opzij. In individuele zaken bleef Bayer juridische nederlagen lijden. Afgelopen augustus deed een hof van beroep in Philadelphia echter een belangrijke uitspraak waardoor Bayer mogelijk de zaak voor kan leggen aan het Amerikaanse Hooggerechtshof. Dat kan leiden tot een landelijke doorbraak en zou Bayer van een groot deel van de schadeclaims kunnen verlossen. Overigens voert Bayer bij alle rechtszaken hetzelfde verweer: de veiligheid van Roundup is door de Amerikaanse en Europese voedselautoriteiten vastgesteld op grond van wetenschappelijk bewijs.

'4 miljard verlies'
Onder leiding van de nieuwe CEO Bill Anderson probeert Bayer sinds juni 2023 de weg omhoog weer te vinden. Maar dinsdag moest Anderson slechte resultaten melden over het derde kwartaal. Juist de gewasbeschermingsdivisie, die vorig jaar de op één na grootste bijdrage leverde aan de winst, kampt met concurrentie van goedkopere landbouwproducten en problemen in Zuid-Amerika. Het resultaat: $4,2 miljard verlies (voor het hele concern), waarmee die weg omhoog weer moeizamer dreigt te worden. Volgens De Standaard heeft Bayer de gewasbeschermingsdivisie sinds de overname van Monsanto al met €12,9 miljard moeten afwaarderen.

Anderson staat onder zware druk van investeerders om het bedrijf op te splitsen, en de koersval van deze week voert die druk nog eens op. “Het is een zeer frustrerende situatie voor investeerders,” zegt Anderson in de Financial Times. “We hebben een plan om de prestaties van het bedrijf te verbeteren dat twee tot drie jaar zal duren. We zijn nu zeven tot acht maanden bezig, en we zijn er nog niet. Ik ben tevreden over de vooruitgang die we hebben geboekt, maar we zijn er nog niet.”

Tot de maatregelen behoren het verlagen van dividenden om de schulden te verminderen en een ingrijpende interne reorganisatie, waarbij al 5.500 banen zijn geschrapt, bijna 7% van het totale werknemersbestand. De verwachting is dat er de komende maanden nog meer banen zullen verdwijnen.