COP29, de jaarlijkse klimaatconferentie van de VN, vindt dit jaar plaats in Bakoe, Azerbeidzjan. COP21 - de bijeenkomst waar in 2015 het klimaatakkoord van Parijs werd gesloten - markeerde het punt waarop de wereld serieus besloot dat de koolstofemissies uit fossiele bron de oorzaak zijn van de klimaatverandering die we nu meemaken. De mondiale samenleving besloot aan emissiereductie te gaan werken om uit te komen op 1,5 graad Celsius opwarming ten opzichte van de periode voor het industriële tijdperk. Acht klimaatconferenties verder markeert mogelijk het punt waarop die gedachtenwereld weer uit elkaar valt. Enerzijds omdat de ambities groter zijn dan de wereld economisch en sociaal trekt en anderzijds omdat de VS, verreweg de grootste economie op aarde, onder Trump zich dreigt terug te trekken uit het klimaatakkoord.
Tijdens de bijeenkomst in Bakoe onderhandelen wereldleiders over de aanpak van klimaatverandering. Het doel: het terugdringen van CO₂-uitstoot om de opwarming onder de 1,5 graden Celsius te houden en financiële steun aan arme landen verhogen om de gevolgen van klimaatverandering te helpen opvangen.

Dit jaar hangt er een grote schaduw over de conferentie. Donald Trump won opnieuw de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hij wil internationale klimaatakkoorden loslaten, financiering voor klimaathulp stopzetten en zijn binnenlandse economie draaien op olie en schaliegas. Dit zet grote druk op de internationale klimaatonderhandelingen, aangezien de VS een belangrijke rol spelen in de klimaatfinanciering. Trump heeft eerder laten zien dat hij weinig interesse heeft in mondiale samenwerking rond dit thema en ziet investeringen in groene energie als een “scam”. Zijn terugkeer betekent waarschijnlijk een terugtrekking van de VS uit het Klimaatakkoord van Parijs.

Er zijn ook twijfels over de keuze voor Azerbeidzjan als gastland. De regering daar investeert fors in fossiele brandstoffen, vooral gas. Deze keuze roept vragen op: hoe geloofwaardig is een conferentie die streeft naar een fossielvrije toekomst in een land dat zijn economie juist baseert op fossiele energie? Daarnaast hebben mensenrechtenorganisaties kritiek op Azerbeidzjan vanwege onderdrukking van politieke oppositie.

De afwezigheid van enkele belangrijke wereldleiders, waaronder de Chinese president Xi Jinping, Joe Biden en Emmanuel Macron, voegt nog een extra laag van complexiteit toe. Door de afleiding van internationale conflicten en stijgende kosten van levensonderhoud komt klimaatbeleid niet op de eerste plaats voor veel leiders. Dit maakt de kans op een sterke uitkomst in Bakoe kleiner.

COP29 draait ook om financiële steun aan ontwikkelingslanden, waarvoor het startschot tijdens COP28 werd gegeven. Afrika en eilandstaten eisen een klimaathulpbudget van $1 biljoen per jaar tegen 2030. Tot nu toe worden landen als China en de Golfstaten gezien als “ontwikkelingslanden”, waardoor zij geen bijdrage hoeven te leveren. Europa en andere rijke landen vinden dat dit moet veranderen.

De verkiezing van Trump bemoeilijkt vooruitgang op het pad tegen klimaatverandering in Bakoe. 'Nog even doorgaan' met olie en gas werden tijdens COP28 in het op fossiele energie draaiende Dubai in zeker opzicht al genormaliseerd. Toch kan Trumps overwinning ook de urgentie voor andere landen verhogen om een stap voorwaarts te zetten, al is economisch moeilijk voorstelbaar hoe zo'n scenario eruit zou kunnen zien. Onderwijl moeten we ons realiseren dat de fysieke werkelijkheid en het klimaatprobleem zich niets aantrekken van politiek en de streep van de VS onder het klimaatakkoord.