De ambachtelijke sapmakers zien een verband: sinds de verhoging van de verbruiksbelasting op 1 januari 2024 van dit jaar zijn Nederlanders minder groente- en vruchtensappen en meer sport- en energiedranken gaan drinken. De maatregel was bedoeld om de suikerconsumptie te verminderen, maar de verbruiksbelasting lijkt weinig effect te hebben op de consumptie van frisdranken. Deze situatie is volgens de sapmakers niet alleen economisch nadelig, maar ook contraproductief voor de volksgezondheid.
De verbruiksbelasting gaat voorbij aan de gezonde eigenschappen van pure groente- en vruchtensappen schrijven de verenigde Ambachtelijke Sapmakers, een initiatief van Nederland Flevosap, Van Kempen, Appelaere, Appeven, Dutch Cranberry Groep, Landgoed de Olmenhorst, I love Zeeland Appelsap, Vereecken, Schulp Vruchtensappen en Fruityline. De sapmakers zetten vanaf het begin al vraagtekens bij de hogere belasting. Ze vinden dat de belastingverhoging met oneigenlijke argumenten is ingevoerd en dat het ten aanzien van de volksgezondheid contraproductief is. De laatste verkoopcijfers laten volgens de sapmakers zien dat Nederlanders nu juist méér ongezonde toegevoegde suikers consumeren.

Verkoopdaling 6%
In de eerste maanden van dit jaar zagen sapmakers hun verkopen met 6% dalen. De totale verkoop van frisdrank daalde slechts 1%, de verkoop van energiedrank nam met 3% toe en sportdranken zelfs met 12%. Volgens ambachtelijke sapmaker Albert Schulp is vruchtensap door de verhoogde verbruiksbelasting en gestegen fruitprijzen zo duur geworden dat een gezin vruchtensap vaker laat staan. In tegenstelling tot de tiener die zich blijkbaar in de pauze niet laat afschrikken door een paar dubbeltjes meer voor zijn blikje energiedrank. "Het is werkelijk de wereld op zijn kop”, aldus Schulp.

De belastingverhoging, die de prijs van dranken met bijna 20 cent per liter verhoogde (van 8,8 naar 26 cent per liter), maakt geen onderscheid tussen natuurlijke, niet toegevoegde suikers, zoals die in pure vruchtensappen, en toegevoegde suikers in frisdranken. De invoering werd daarom flink bekritiseerd. In december 2023 bleek er van alle kanten steun te zijn voor een brede gedifferentieerde suikertaks. Toenmalig staatssecretaris Marnix van Rij negeerde de makkelijke kans voor een goede suikertaks.

Pleidooi voor herziening
De sapmakers trokken begin deze maand weer samen op om de Tweede Kamer te attenderen dat, volgens hun, pure groente- en fruitsappen onterecht meegenomen zijn in de verhoogde verbruiksbelasting. Op 16 oktober organiseerden ze een ontbijtbijeenkomst om politici uit te leggen waarom de weeffout in de verhoging van de belasting per 1 januari 2024 hersteld moet worden. De laatste verkoopcijfers zien de sapmakers als onderstreping van hun standpunt.

De ambachtelijke sapmakers pleiten voor een herziening van de belastingregels voor 2025. Het liefst naar het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk. Daar is de belasting specifiek gericht op dranken met toegevoegde suikers, wat producenten heeft gestimuleerd om minder suiker in hun producten te verwerken.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt sap gezonder dan gedacht
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat pure groente- en vruchtensappen gezonder zijn dan dranken met toegevoegde suikers. Zo toont een promotieonderzoek van voedingswetenschapper Floor Scheffers aan dat matige consumptie van puur vruchtensap (1 tot 7 glazen per week) een gunstig effect heeft op het risico op hart- en vaatziekten (-12% tot -15% kleinere kans). Hogere consumptie van puur vruchtensap (meer dan 8 glazen per week) blijkt geen effect te hebben op diabetes type 2. Op basis van haar onderzoek, begeleid door het RIVM en het UMC Utrecht, concludeerde Scheffers dat puur vruchtensap niet hoeft te worden afgeraden, in tegenstelling tot dranken met toegevoegde suiker. Verder gaf Scheffers aan dat er geen of slechts een klein niet klinisch verband is tussen de consumptie van puur vruchtensap en overgewicht, terwijl bij dranken met toegevoegd suiker wel dat verband wordt gevonden. Nederland is het enige land ter wereld dat consumptie van pure sappen actief afwijst, zeggen daarom de sapmakers.