Het is menens, stellen Vitens-baas Tjeerd Roozendaal en 'waterminister' Ans Mol van de provincie Gelderland over het dreigende drinkwatertekort. Op Prinsjesdag hoorden ze amper plannen over drinkwater geopperd worden. Het is de hoogste tijd voor actie. Vitens overweegt een 'verspillingstoeslag' voor grootverbruikers. Dat moet bedrijven motiveren om zuiniger om te gaan met water en zo het dreigende tekort af te wenden.
Bedrijven die veel drinkwater gebruiken, kunnen vanaf 2025 te maken krijgen met hogere tarieven. Vitens, het grootste van de tien Nederlandse drinkwaterbedrijven, onderzoekt of een ‘verspillingstoeslag’ kan worden ingevoerd voor zakelijke grootverbruikers die boven een bepaalde grens uitkomen. Dit zou gelden voor de industrie, maar ook voor bedrijven die voedingsmiddelen of andere producten maken. Het doel is verspilling tegen te gaan en waterbesparing te stimuleren, zegt Vitens-bestuursvoorzitter Tjeerd Roozendaal in een dubbelinterview met de Gelderse gedeputeerde Ans Mol in de Gelderlander.

Het drinkwaterverbruik van bedrijven ligt onder vuur, vooral omdat Nederland in de toekomst mogelijk met een tekort aan drinkwater te maken krijgt. De vraag neemt toe, en tegelijkertijd neemt het aanbod af. Drinkwaterbedrijven waarschuwen al langer voor problemen, en ook het RIVM voorziet tekorten, al in 2030.

Drinkwater alleen waar nodig gebruiken
Het water dat uit de kraan komt, moet aan de strengste normen voldoen. Maar dat schone water is niet voor elk gebruik nodig. Volgens Roozendaal moeten bedrijven die schoon drinkwater gebruiken voor taken waarvoor regen- of rivierwater volstaat (zoals koelen of irrigeren), meer gaan betalen, schrijft het AD. Vitens heeft de wettelijke plicht om drinkwater aan huishoudens te leveren, maar voor bedrijven gelden andere regels, en dat biedt ruimte voor variërende tarieven.

De toeslag moet niet alleen het verbruik verminderen, maar ook investeringen in de drinkwatervoorziening mogelijk maken. Vitens verwacht dat er grote investeringen nodig zullen zijn voor nieuwe winlocaties en leidingen, vooral door de toenemende droogte en bevolkingsgroei. Ook voorziet het waterbedrijf dat het vaker en meer rivierwater zal moeten gebruiken als drinkwatergrondstof, terwijl het nu nog vooral grondwater gebruikt.

Tariefdifferentiatie
Dit jaar stegen de drinkwatertarieven met 22%; in de afgelopen twee jaar al met zo'n 30%. Bedrijven betalen nu €0,95 per kubieke meter, exclusief btw, net als burgers. Eind november beslist Vitens over de tarieven voor 2025, inclusief een mogelijke verspillingstoeslag. Hoe hoog deze toeslag wordt en bij welk verbruik een bedrijf meer moet gaan betalen, is nog niet duidelijk. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderzoekt daarnaast of verschillende tarieven voor huishoudens mogelijk zijn. Burgers worden voorlopig nog niet 'gestraft' voor extra waterverbruik, benadrukt Roozendaal. Tariefdifferentiatie is overigens over de grens in België al heel normaal. De waterprijs voor burgers bestaat daar over het algemeen uit een basistarief (tot een bepaald volume) en een comforttarief (voor alles daarboven).

Toekomstige woningbouw in gevaar
Waterbesparing is volgens Vitens noodzakelijk. Tot nu toe moest Vitens al 62 keer 'nee' verkopen bij aanvragen voor nieuwe aansluitingen. Dit kan ook gevolgen hebben voor de woningbouw, waarschuwt Ans Mol, gedeputeerde van Gelderland. "Als we nu niets doen, dreigt over een aantal jaar wat je nu ook bij energie ziet: door gebrek aan water komt de woningbouw in de knel."