Onze houding ten opzichte van dieren verandert. Veel Nederlanders vinden dat dieren recht hebben op een waardig bestaan en goede verzorging. Wat betekent die veranderende mens-dierrelatie voor dieren die ingezet worden voor sport, ontspanning, traditie en vermaak? Die vraag beantwoordt de Raad voor Dierenaangelegenheden in een vandaag verschenen zienswijze 'Plezier voor mens én dier'.
"Gebruik dieren voor vermaak is niet meer vanzelfsprekend", zegt Ruud Tombrock, executive director Europe bij dierenwelzijnsorganisatie Humane Society International in de inleiding van de nieuwe zienswijze Plezier voor mens én dier? van de Raad voor Dieraangelegenheden. Tombrock is de voorzitter van het forum dat de zienswijze heeft voorbereid.

De RDA publiceerde in 2019 De Staat van het Dier. Daaruit bleek al dat onze visie op de omgang met dieren verandert. Mensen gunnen dieren een goed leven, zonder pijn of stress. "Dat heeft ook consequenties voor activiteiten waarbij dieren worden ingezet voor sport, ontspanning, traditie en vermaak. Als RDA vinden we dat we ons daarover moeten uitspreken”, zegt Tombrock.

Om te beginnen voerde de RDA een inventarisatie uit. Het scala aan activiteiten waarbij dieren ingezet worden is erg breed (zie kader). Veel van de activiteiten vinden al sinds jaar en dag plaats zonder dat er veel discussie of aandacht voor het dierenwelzijn is. Een wetenschapsliteratuuronderzoek en gesprekken met standsorganisaties zoals de Duivensportbond, Sectorraad Paarden en Sportvisserij Nederland maakten ook deel uit van de voorbereidingen voor de zienswijze.

Dieren voor vermaaksdoeleinden
Leidende vraag was: wanneer doe je het goed voor de dieren? Op basis van de zienswijze 'Dierwaardige Veehouderij' uit 2021 heeft de RDA de daarin opgestelde zes leidende principes toegepast voor dieren die worden ingezet voor 'entertainmentdoeleinden'. Die principes zijn:
  1. Erkenning van de intrinsieke waarde en de integriteit van het dier
  2. Goede voeding
  3. Goede omgeving
  4. Goede gezondheid
  5. Natuurlijk gedrag
  6. Positieve emotionele toestand.

De grotere maatschappelijke aandacht én de rol van dieren in 'entertainment' in brede zin, maken dat de RDA niet zegt dat bepaalde vormen van sport of vermaak met dieren meteen zouden moeten worden afgeschaft. Maar wel wil de RDA het proces van verbetering en meer aandacht voor dierenwelzijn versnellen. "De eerste stap is: aandacht voor het dier en de dialoog, en plannen maken voor verbetering," zegt Tombrock. "Vervolgens ga je kijken wat daarvan terechtkomt. Je verbindt er consequenties aan als blijkt dat mensen niet bereid zijn om een activiteit te veranderen, terwijl je hebt aangetoond dat het leed voor de dieren aanzienlijk is. Dan moet je zeggen: ‘we denken niet dat deze activiteit in de huidige vorm doorgezet kan worden’. Maar daar gaat dus wel een heel proces aan vooraf.”

Aanbevelingen
De RDA doet 3 belangrijke aanbevelingen. Voor iedereen die een activiteit met dieren organiseert: stel een dierenwelzijnsplan op. Verzamel kennis en maak deze beter beschikbaar. En specifiek voor de overheid: verruim de bevoegdheden voor lagere overheden. "Gemeenten kunnen bij het verlenen van vergunningen formeel alleen toetsen op zaken als openbare orde en veiligheid. Ze kunnen een vergunning niet weigeren op basis van dierenwelzijn. Terwijl we wel weten dat gemeenten daarmee worstelen," aldus Tombrock. "Het zou goed zijn als gemeenten de mogelijkheid krijgen om ‘nee’ te zeggen tegen een evenement als het lijden van dieren niet meer in balans is met het plezier voor de mensen.”

Sporten, zoals de paarden-, duiven-, honden- en hengelsport, schapenhoeden en -drijven; tentoonstellingen zoals honden-, katten-, sierduiven- en alpacashows en kleindierententoonstellingen; braderieën (ritjes, aaien, foto’s); festiviteiten op dierenmarkten, -keuringen en -beurzen; (huis)dierenfestivals; tv-shows, films, reclames, muziekvideo’s, campagnes en andere media; feesten, bruiloften en andere plechtigheden (bijv. bruidsduiven loslaten); goochelshows met dieren; circussen met dieren; specifieke dierenshows zoals roofvogel-, reptielen- en paardenshows; kinderboerderijen; dierentuinen, inclusief dolfinaria, zeeaquariumparken, vogelparken en vlindertuinen; attractieparken met dieren(shows); levende dieren als mascotte/clubsymbool; sport-/benuttingsjacht; cultureel erfgoed zoals draverijen, kortebaandraverijen, ring- en sjeesrijden (paarden), hobbyimkerij, valkerij, postduivensport, festiviteiten op paardenmarken, de slipjacht; (andere) tradities zoals het Kallemooifeest, zwientie tikken en paarden bij Sinterklaas- of Sint Maartenoptochten; spellen of races zoals het kansspel ‘waar schijt de koe?’, caviaraces; levende kerststallen; zangvogelwedstrijden; hanenkraaiwedstrijden; spa-behandelingen met dieren (bijv. fish spa’s, slakkenbehandeling); ezel- en alpacawandelingen; high tea’s tussen alpaca’s of katten (kattencafé);
koeknuffelen; geiten- en kattenyoga; kamelensafari; koeiensurvival; dierfotografie; vogels spotten.