Ieder mens is anders, en ieder mens reageert anders op medicijnen. Toch geldt bij farmaceutische producenten nog altijd het principe 'one-size-fits-all'. Eén pil, hooguit kan de arts de dosering wat aanpassen. Best raar, als je je realiseert dat bijvoorbeeld voor ons eten 'personalized nutrition' hoog op de agenda staat. En onterecht, ontdekten onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum. Door medicijnen af te stemmen op iemands DNA, nemen de ernstige bijwerkingen met 30% af.
Niettemin moet de vraag gesteld worden: is zulke gepersonaliseerde medicatie (of voeding) persoonlijk of domweg eindelijk een beetje minder op alleen de gemiddelde man gericht?
"Het bewijs is geleverd, dit is echt een doorbraak", zegt hoogleraar klinische farmacie Henk-Jan Guchelaar met gepaste trots. Hij is een van de auteurs van de studie die vandaag in het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet verscheen. Aan het onderzoek deden bijna 7.000 mensen uit 7 Europese landen mee.
Al langer weten onderzoekers dat de one-size-fits-all-strategie bij medicijnen achterhaald is. Een en hetzelfde medicijn heeft verschillende effecten, afhankelijk van de variatie in iemand DNA. De ene patiënt verwerkt een medicijn sneller dan de ander, en heeft dus een hogere dosis nodig om hetzelfde effect te bereiken.
Ook houden medicijnen geen rekening met verschillen tussen mannen en vrouwen of met een andere etniciteit. Lang was immers de man 'de maat der dingen', van medisch onderzoek tot crashdummies.
Voor het LUMC-onderzoek werd bij de 7.000 deelnemers hun DNA in kaart gebracht. Ze kregen medicijnen voor de behandeling van onder meer kanker, hart- en vaataandoeningen en psychische klachten. Voor de DNA-medicatiepas keken de onderzoekers specifiek naar 12 genen die samen 50 varianten kennen waarvan bekend is dat ze van invloed zijn op de werking van 39 medicijnen.
Eenmaal voorzien van hun medicatiepas gingen de patiënten het behandelcircuit in. De artsen en apothekers konden aan de hand van de pas vaststellen wat de optimale dosis was voor de patiënt in kwestie. Na 12 weken werden de patiënten ondervraagd over bijwerkingen, zoals diarree, bloedarmoede, zenuwpijn of smaakverlies. Tot verrassing van de onderzoekers bleken de bijwerkingen maar liefst 30% minder te zijn. "Dat het wat zou doen, wisten we, maar 30 procent vinden we wel veel. Wij vinden dus ook dat dit routinezorg moet worden," zegt Guchelaar. Hij pleit ervoor het DNA van elke patiënt die bij de apotheek komt in kaart te brengen. "Alleen op die manier maken we de behandeling effectiever en veiliger voor elke patiënt."
Het personaliseren van medicatie past binnen de steeds verder oprukkende trend van precision medicine. Daarbij wordt niet alleen het DNA maar bijvoorbeeld ook microbioom in de darmen in kaart gebracht. Zo kan er voor iedere patiënt een behandeling op maat worden opgesteld. Voor de personalisatie-trend hoef je overigens niet ziek te zijn. Ook personalized nutrition, om gezonder te eten, mag zich in een stijgende belangstelling verheugen, zoals we op Foodlog onlangs nog lieten zien.
Niettemin moet de vraag gesteld worden: is zulke gepersonaliseerde medicatie (of voeding) persoonlijk of domweg eindelijk een beetje minder op alleen de gemiddelde man gericht?
Al langer weten onderzoekers dat de one-size-fits-all-strategie bij medicijnen achterhaald is. Een en hetzelfde medicijn heeft verschillende effecten, afhankelijk van de variatie in iemand DNA. De ene patiënt verwerkt een medicijn sneller dan de ander, en heeft dus een hogere dosis nodig om hetzelfde effect te bereiken.
Ook houden medicijnen geen rekening met verschillen tussen mannen en vrouwen of met een andere etniciteit. Lang was immers de man 'de maat der dingen', van medisch onderzoek tot crashdummies.
Voor het LUMC-onderzoek werd bij de 7.000 deelnemers hun DNA in kaart gebracht. Ze kregen medicijnen voor de behandeling van onder meer kanker, hart- en vaataandoeningen en psychische klachten. Voor de DNA-medicatiepas keken de onderzoekers specifiek naar 12 genen die samen 50 varianten kennen waarvan bekend is dat ze van invloed zijn op de werking van 39 medicijnen.
Eenmaal voorzien van hun medicatiepas gingen de patiënten het behandelcircuit in. De artsen en apothekers konden aan de hand van de pas vaststellen wat de optimale dosis was voor de patiënt in kwestie. Na 12 weken werden de patiënten ondervraagd over bijwerkingen, zoals diarree, bloedarmoede, zenuwpijn of smaakverlies. Tot verrassing van de onderzoekers bleken de bijwerkingen maar liefst 30% minder te zijn. "Dat het wat zou doen, wisten we, maar 30 procent vinden we wel veel. Wij vinden dus ook dat dit routinezorg moet worden," zegt Guchelaar. Hij pleit ervoor het DNA van elke patiënt die bij de apotheek komt in kaart te brengen. "Alleen op die manier maken we de behandeling effectiever en veiliger voor elke patiënt."
Het personaliseren van medicatie past binnen de steeds verder oprukkende trend van precision medicine. Daarbij wordt niet alleen het DNA maar bijvoorbeeld ook microbioom in de darmen in kaart gebracht. Zo kan er voor iedere patiënt een behandeling op maat worden opgesteld. Voor de personalisatie-trend hoef je overigens niet ziek te zijn. Ook personalized nutrition, om gezonder te eten, mag zich in een stijgende belangstelling verheugen, zoals we op Foodlog onlangs nog lieten zien.
Niettemin moet de vraag gesteld worden: is zulke gepersonaliseerde medicatie (of voeding) persoonlijk of domweg eindelijk een beetje minder op alleen de gemiddelde man gericht?
