Smokkel van primaire landbouwproducten blijkt een groot probleem op de Filipijnen. Als gevolg van een combinatie van tyfoons, plagen en hoge kosten voor kunstmest en brandstof zijn er tekorten aan allerlei voedingsmiddelen ontstaan. Van uien tot rijst en wortels. Uien zijn er inmiddels duurder dan biefstuk.
Filipijnse consumenten zijn ten einde raad omdat voedsel onbetaalbaar wordt. Boeren hebben te kampen met slechte oogsten en lijden ook nog eens financiële verliezen. Schaarste en hoge prijzen zijn de favoriete context voor smokkelaars. Ook, of misschien wel juist, in landbouwgoederen.

Volgens het Filipijnse congreslid Joey Salceda, voorzitter van een commissie die de smokkel bestrijdt, verrijkt een 'kliek van Chinese ondernemers', zich over de rug van consumenten en boeren. "Het is deze maffia [die] de landbouwsmokkel in het land in elke fase van het smokkelproces beheerst, van het vervoer tot de aankomst, de invoervergunningen en de sanitaire inspectie", aldus Salceda in The South China Morning Post.

Uien
Een grimmig voorbeeld zijn uien. De uienprijs is sinds april vorig jaar van 60 pesos per kilo (€1,02)gestegen tot 720 pesos (€12,21) per kilo. Dat is nog meer dan een kilo kogelbiefstuk, die 705 pesos (€11,95) kost.

Het huidige uientekort wordt nog eens verergerd doordat handelaren voorraden hamsteren en boeren de oogst van vorig jaar niet kunnen bewaren omdat ze daar geen installaties (droog binnenhalen en houden en koel bewaren om spruiten tegen te gaan) voor hebben. De Filipijnse douane nam onlangs voor meer dan 153 miljoen pesos (€2,6 miljoen) aan rode en witte uien in beslag, die uit China waren gesmokkeld en die als visballetjes waren gedeclareerd.

De smokkel van dagelijkse levensmiddelen naar de Filipijnen is verbijsterend groot, blijkt uit een studie uit 2020 van het in Taipei gevestigde Food and Fertilizer Technology Centre. Tussen 1986 en 2009 werd voor ongeveer $1,96 miljard aan gemalen rijst, $448 miljoen aan geraffineerde suiker, $428 miljoen aan rundvlees en $295 miljoen aan uien de Filipijnen binnengesmokkeld.

Alleen al in 2021 al registreerde de Filipijnse Autoriteit voor Statistiek (PSA) een totaal van $26,8 miljard aan invoer uit China. De United Nations International Trade Statistics Database, die invoer- en uitvoergegevens van landen verzamelt, registreerde dat jaar echter $57,31 miljard aan Chinese uitvoer naar de Filipijnen - een verschil van $30,51 miljard. Volgens die laatste database bedroeg de landbouw- en visexport van China naar de Filipijnen (zonder fruit en noten) in totaal €115 miljoen dollar, of 6,8 miljard pesos. De PSA registreerde in 2021 echter slechts 773,6 miljoen pesos (€13 miljoen) aan landbouwinvoer uit alle landen, inclusief China.

Terug naar de uien: recent gaf het ministerie van Landbouw goedkeuring om uien te importeren. Helaas valt het tijdstip samen met de lokale uienoogst. Dit betekent dat de markt opnieuw zal worden overspoeld
Regelrechte en 'technische' smokkel
Smokkelen met gewone voedingsmiddelen gaat op 2 manieren: er is 'regelrechte smokkel', waarbij goederen het land worden binnengesmokkeld zonder douanerechten te betalen. De andere manier is 'technische smokkel', waarbij de waarde van geïmporteerde goederen wordt 'ondergewaardeerd, verkeerd wordt gecategoriseerd of voor iets anders wordt aangegeven.

Het blazoen van de Filipijnse overheid in de smokkelaffaires is niet onbesmeurd. Zo keurde toenmalig president Rodrigo Duterte in 2019 de Rijsttariefwet goed, die verschillende tarieven oplegde afhankelijk van de mate waarin geslepen rijst 'gebroken' was. Volgens boerenorganisatie FFF blijkt uit douanegegevens van december 2021 over uit Vietnam geïmporteerde rijst dat de regering 4 miljard pesos (€67 miljoen) aan douanerechten is misgelopen, doordat douane-inspecteurs de geïmporteerde rijst ten onrechte als van mindere kwaliteit aanmerkten. De ingevoerde rijst overspoelde vervolgens de markt om daar te concurreren met lokale rijst, die duurder was door de hogere prijzen voor kunstmest en brandstoffen. Ook de dringende oproep van boeren uit Benguet om een einde te maken aan de ongebreidelde smokkel van wortelen uit China en te voorkomen dat Koreaanse aardbeien door de douane verkeerd werden ingedeeld als sierplanten (waarvoor lagere tarieven gelden) vielen bij de politiek op een doof oor. Volgens de boeren werden de wortelen uit Benguet per ton gedumpt of weggegeven omdat de klanten de voorkeur gaven aan Chinese wortelen omdat die langer goed bleven. Miljoenen pesos verliezen waren het gevolg.

Terug naar de uien: recent gaf het ministerie van Landbouw goedkeuring om uien te importeren. Helaas valt het tijdstip samen met de lokale uienoogst. Dit betekent dat de markt opnieuw zal worden overspoeld. Handelaren zullen lokale uien onder de productiekosten kunnen kopen en boeren zullen failliet gaan. Daarom heeft de beweging Kilusang Magbubukid ng Pilipinas, die kleine boeren, landarbeiders en boeren vertegenwoordigt, de regering gevraagd het smokkelprobleem met de Chinese regering te bespreken. Bovendien zou de regering, als lange termijnoplossing, moeten zorgen voor "openbare koelhuizen waar uienboeren gratis toegang toe hebben en gratis gebruik van kunnen maken".

In de hoop dat de huidige president Ferdinand Marcos junior, die voor hij president werd gezworen heeft "achter alle smokkelaars [van landbouwproducten] aan zullen gaan", zou ingrijpen, overhandigden senatoren hem een lijst van ten minste 20 vermeende smokkelaars en hun hooggeplaatste 'beschermers'. Dat was in juli vorig jaar. Tot dusver is geen enkele persoon op de lijst aangeklaagd. Toch is er sinds 2002 voortgang geboekt om de smokkel terug te dringen. Tot Duterte aantrad en de anti-smokkelcomités weer afschafte. Sindsdien neemt de smokkel weer toe, met de huidige uiencrisis als hoogte- én dieptepunt.