De door de covid-pandemie toch al verstoorde voedselvoorzieningsketens komen door de oorlog in Oekraïne en de toename van extreem weer verder onder druk te staan. Volgens zakenbank Barclays legt de huidige volatiliteit van de (hoge) voedselprijzen de kwetsbaarheid van het mondiale voedselsysteem bloot. Daaruit kan de gevaarlijke combinatie van toenemende voedselonzekerheid, sociale onrust, ontheemding en migratie resulteren.
Nu de gevolgen van de klimaatverandering samenvallen met handelsbeperkingen en conflicten, wordt de jarenlange vooruitgang in de strijd tegen honger en armoede in hoog tempo teruggedraaid
De huidige voedselcrisis is waarschijnlijk de ergste in tien jaar, schrijft Barclays-analist Hiral Patel. "Nu de gevolgen van de klimaatverandering samenvallen met handelsbeperkingen en conflicten", zegt hij, "wordt de jarenlange vooruitgang in de strijd tegen honger en armoede in hoog tempo teruggedraaid."

In de tiende editie van de Barclays Impact Series, Global Food Systems Under Mounting Pressure, worden de oorlog in Oekraïne, in combinatie met droogtes in Europa en Afrika in 2022 en overstromingen in andere delen van de wereld, zoals in Pakistan en Nigeria, aangewezen als de belangrijkste oorzaken van de hoge voedselprijzen en tekorten wereldwijd. Ook de stijgende energie- en kunstmestprijzen zijn factoren die de voedselprijzen beïnvloeden.

De uitvoer uit Oekraïne zal ook op lange termijn beperkt blijven doordat opslagfaciliteiten beschadigd zijn en er minder gewassen zijn geplant. De FAO verwacht dat 30% van het Oekraïense landbouwareaal bestemd voor tarwe, mais en zonnebloemen onbebouwd zal blijven in 2023. "De oorlog in Oekraïne laat zien hoe een lokale schok een kettingreactie kan veroorzaken in de internationale toeleveringsketens," aldus Barclays.

Maar ook de recordtemperaturen en aanhoudende droogte hebben in veel regio's tot een forse daling van de gewasopbrengsten. Daardoor is de druk op de voedselproductie en -distributie als gevolg van de Oekraïne-crisis is nog groter geworden. Naar verwachting zullen de voedselprijzen hoog blijven en dat gaat leiden tot tekorten in de meest kwetsbare landen, die afhankelijk zijn van voedselimporten.

Veel landen reageren op deze omstandigheden met beleid dat neerkomt op voedselprotectionisme: ze laten de belangen van hun eigen bevolking en economie voorgaan. Omdat met name de armere delen van de wereld afhankelijk zijn van voedselimporten die via de wereldmarkt hun weg vinden, zal dat op mondiale niveau alleen maar leiden tot verdere voedselonzekerheid, aangezien rijkere landen armere landen verdringen in de race om schaars product. Volgens Barclays is er dringend behoefte aan structurele veranderingen in de mondiale voedselsystemen, die moeten wortelen in zowel duurzame voedsel- en landbouwpraktijken als in adequate planning.