"Zeespiegelstijging is een van de grootste langetermijnproblemen waar de mensheid voor staat," schrijft glacioloog en weerman Peter Kuipers Munneke in de NRC. Maar tegelijkertijd is de manier waarop de projecties van de te verwachten zeespiegelstijging tot stand komen volslagen 'absurd'.
Wereldwijd zijn er zo'n 100 ijsmodelleurs actief. Dat zijn wetenschappers die het gedrag van de ijskappen op Groenland en Antarctica proberen na te bootsen met complexe computermodellen. Voor ieder nieuw IPCC-rapport over de klimaatverandering organiseren glaciologen een serie modelexperimenten waarin ze de impact van verschillende klimaatscenario's doorrekenen. Een community effort, aldus Peter Kuipers Munneke. "Dat klinkt geweldig, maar betekent dat er nauwelijks financiering voor is, geen administratieve ondersteuning, geen gestructureerde IT-support en geen betaalde menskracht. Het is een onbezoldigd hobbyproject op grote supercomputers, dat tussen de bedrijven door moet gebeuren, en het is volledig afhankelijk van de goodwill van wetenschappers die buiten kantooruren nog wat tijd hebben."
Kuipers Munneke legt in een paar woorden uit dat het gedrag van ijskappen niet zo ingewikkeld is. IJs vervormt onder druk en stroomt - heel traag - van het hoogste punt naar de randen van de ijskap. Daar is het ijs dunner en is het warmer met als gevolg dat het ijs smelt. Circulatie van zeewater langs en onder het ijs versnelt de ijssmelt nog eens.
Maar ondanks decennia onderzoek ontbreekt het de glaciologen nog altijd aan harde data en metingen. De formule die de reologie (het verband tussen druk en stroming) van ijs beschrijft, is een 'versimpelde formule uit de jaren zestig'. Hóe het van onderaf smelten van het ijs exact in zijn werk gaat, weten we niet precies. Wanneer drijvende ijsplaten instabiel worden, weten we niet. Wat er in de afgelopen millennia in de ijskappen heeft plaatsgevonden, weten we niet. Daar komt nog bij, dat ijsmodellen met 'gediscretiseerde roosterpunten' werken. Dat wil zeggen dat "de ijskap wordt benaderd met een verzameling ijsblokken met zijdes van 1 tot 10 kilometer groot. Afbreken van ijsbergen speelt zich af op een veel kleinere schaal, dus om dat te modelleren moet je simplificeren."
De conclusie van dit alles is dat projecties van de zeespiegelstijging een 'niet te verwaarlozen' onzekerheidsmarge laten zien. "IJsmodellen zijn collectief niet in staat het huidige gedrag van Antarctica nauwkeurig genoeg te simuleren. Laat staan de toekomst."
Kuipers Munneke doet een opvallend voorstel. Richt een onafhankelijk instituut op met een team modelspecialisten, bijvoorbeeld in Nederland: "Nergens wordt onder zeeniveau meer geld verdiend dan hier". Als dat team zich dan richt op het modelleren van de zeespiegelprojecties dan kunnen de glaciologen aan hun echte werk: "het beter maken van modellen, het doen van fundamenteel ijsonderzoek en het verzamelen van data."
Kuipers Munneke legt in een paar woorden uit dat het gedrag van ijskappen niet zo ingewikkeld is. IJs vervormt onder druk en stroomt - heel traag - van het hoogste punt naar de randen van de ijskap. Daar is het ijs dunner en is het warmer met als gevolg dat het ijs smelt. Circulatie van zeewater langs en onder het ijs versnelt de ijssmelt nog eens.
Maar ondanks decennia onderzoek ontbreekt het de glaciologen nog altijd aan harde data en metingen. De formule die de reologie (het verband tussen druk en stroming) van ijs beschrijft, is een 'versimpelde formule uit de jaren zestig'. Hóe het van onderaf smelten van het ijs exact in zijn werk gaat, weten we niet precies. Wanneer drijvende ijsplaten instabiel worden, weten we niet. Wat er in de afgelopen millennia in de ijskappen heeft plaatsgevonden, weten we niet. Daar komt nog bij, dat ijsmodellen met 'gediscretiseerde roosterpunten' werken. Dat wil zeggen dat "de ijskap wordt benaderd met een verzameling ijsblokken met zijdes van 1 tot 10 kilometer groot. Afbreken van ijsbergen speelt zich af op een veel kleinere schaal, dus om dat te modelleren moet je simplificeren."
De conclusie van dit alles is dat projecties van de zeespiegelstijging een 'niet te verwaarlozen' onzekerheidsmarge laten zien. "IJsmodellen zijn collectief niet in staat het huidige gedrag van Antarctica nauwkeurig genoeg te simuleren. Laat staan de toekomst."
Kuipers Munneke doet een opvallend voorstel. Richt een onafhankelijk instituut op met een team modelspecialisten, bijvoorbeeld in Nederland: "Nergens wordt onder zeeniveau meer geld verdiend dan hier". Als dat team zich dan richt op het modelleren van de zeespiegelprojecties dan kunnen de glaciologen aan hun echte werk: "het beter maken van modellen, het doen van fundamenteel ijsonderzoek en het verzamelen van data."