Meer dan de helft van het voedselafval in Europa verdwijnt bij consumenten in de vuilnisbak. In 2020 werd in de EU in totaal 57 miljoen ton aan voedselafval geproduceerd, dat komt neer op zo'n 127 kilo per EU-inwoner. Gemiddeld werd 55% weggegooid door huishoudens (70 kilo per inwoner), 18% door levensmiddelenverwerkers (23 kilo), 11% in de land- en tuinbouw (14 kilo), 9% door restaurants en foodservice (12 kilo) en 7% door supermarkten en andere voedselretail (9 kilo). Nederland blijkt in Europa op de vijfde plaats te staan.
Voor het eerst bracht het Europese statistiekbureau Eurostat de hoeveelheid voedselafval in de Europese Unie per bedrijfssector precies in kaart. De cijfers zijn gebaseerd op data over voedselafval zoals die over 2020 zijn aangeleverd door de lidstaten, exclusief voedselverliezen. Voedsel dat niet is geoogst of voedsel dat om veiligheidsredenen niet in de handel mag worden gebracht telde dus niet mee.

Van de bijna 57 miljoen ton 'verse massa'* bestond meer dan 31 miljoen ton uit voedselafval van huishoudens, 55% van het totaal. De voedselverwerkende industrie was goed voor 10 miljoen ton, ofwel 18%.

Slechts een kwart van de totale hoeveelheid voedselafval bleek afkomstig van de 3 sectoren die er nogal eens op aan gekeken worden dat zij zo'n grote verspillers zouden zijn: de land- en tuinbouw (6 miljoen ton, 11%), restaurants en cateringdiensten (5 miljoen ton, 9%) en de detailhandel (4 miljoen ton, 7%). Juist in de primaire en verwerkingssector bestaan strategieën om voedselafval te verminderen, denk aan reststromen en bijproducten voor veevoer.

Nederland staat op de vijfde plaats van grote voedselverspillers binnen Europa, met 161 kilo voedselafval per hoofd van de bevolking, 34 kilo meer dan het EU-gemiddelde. Toch is dat een vertekend beeld. Landen die grote netto-exporteurs van (bewerkte) levensmiddelen zijn, zoals Nederland, produceren ter plekke nu eenmaal veel voedselafval, juist in de sector bewerking. In Nederland resulteert de fruit- en groenteteelt in 27 kilo voedingsafval per inwoner, terwijl dat in de hele EU gemiddeld 14 kilo is. Idem voor de voedselverwerkende industrie: in Nederland levert die 59 kilo voedingsafval op per inwoner, waar het gemiddelde in de EU op 23 kilo uitkomt.

Nederlandse huishoudens gooien nou juist minder voedsel weg dan de gemiddelde Europeaan: 59 kilo eten en drinken verdwijnt in de Nederlandse vuilnisbakken, de gemiddelde Europeaan komt op 70 kilo uit. De grootste verspillers zijn de Portugese huishoudens, die gooien naar schatting zo'n 127 kilo voedselafval per jaar weg. En ook de Nederlandse restaurants en cateringservices werken uiterst bewust aan terugdringen van de afvalstromen: in Nederland is dat de helft van de gemiddelde 12 kilo per inwoner van de EU, aldus RTL Nieuws.


* Voedselafval bestaat uit (delen van) levensmiddelen die bestemd waren om door de mens te worden geconsumeerd, en die afval geworden zijn doordat ze in de voedselvoorzieningsketen terecht zijn gekomen, daaruit of in het stadium van de eindconsumptie verwijderd of weggegooid zijn met als eindbestemming om als afval te worden verwerkt.
De lidstaten moeten de gegevens over voedselafval meten of schatten in ton 'verse massa'. Dat houdt in dat met het oog op de vergelijkbaarheid voedselresten worden gerapporteerd zoals ze in verse toestand waren. In veel landen zijn er namelijk seizoenseffecten op de gewichtsmeting van voedselafval, als gevolg van het verlies van water dat oorspronkelijk in het voedsel zat, door verdamping of uit de afvalbak, vooral in de zomer of wanneer het voedselafval niet dagelijks wordt ingezameld.