Sinds juni is er aan de Fins-Russische grens een 'gigantische waakvlam' te zien. Volgens analisten fakkelt het Russische bedrijf Gazprom daar naar schatting iedere dag voor $10 miljoen aan gas af. Gas dat de Russen niet meer naar Duitsland kunnen of willen exporteren, maar ook gas dat we in Europa prima zouden kunnen gebruiken om de torenhoge energieprijzen te bedwingen. Want in Europa zitten we knijp. Niet alleen omdat de Russische gasstroom is opgedroogd, ook omdat die andere grote Europese energieleverancier, Frankrijk, vreselijk kwetsbaar blijkt. De nucleaire installaties van de Fransen kampen met (achterstallig) onderhoud en moeten in standje stil.
Eerst het gas. Affakkelen van gas is niet ongebruikelijk, maar de hoeveelheden waar het in Rusland om gaat zijn wel ongekend. Wereldwijd wordt er - ook voordat gas een wapen werd in het Rusland-Oekraïne-conflict jaarlijks 150 miljard kubieke meter gas afgefakkeld (meer dan de EU voor de oorlog uit Rusland importeerde).

In de Volkskrant rekent Peter de Waard uit dat dat bij een gasprijs van €3,45 de kuub neerkomt op een verlies van €500 miljard. Waarom Rusland het gas af moet fakkelen, is niet geheel duidelijk. Experts houden het erop dat stilleggen van een gasfabriek operationeel te lastig is of dat het omwerken van de grote hoeveelheden gas die via de Nord Stream 1 pijpleiding naar Europa zouden gaan tot Liquid Natural Gas (in een nieuwe fabriek voor vloeibaar gemaakt aardgas (lng) in Portovaja) te uitdagend is, of dat er door de sancties onderdelen ontbreken. In alle gevallen is affakkelen de veiligste optie.

Broeikasgas en Black Carbon
Tien landen zijn verantwoordelijk voor 75% van al het afgefakkelde kas: Rusland, Venezuela, Nigeria, de VS, Irak, Iran, Algerije, Mexico, Libië en China. Aan de Russische locatie zijn echter nog twee extra bezwaren verbonden. Dagelijks stoot de vlam zo'n 9.000 ton CO2-equivalenten uit. Bovendien leidt de onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen tot roetdeeltjes, 'black carbon'. "Een bijzonder punt van zorg bij het affakkelen op Arctische breedtegraden is het transport van uitgestoten zwarte koolstof naar het noorden, waar het neerslaat op sneeuw en ijs en het smelten aanzienlijk versnelt," aldus Matthew Johnson van de Carleton University in Canada op de BBC.

Krakkemikkig
Dan de kerncentrales. Frankrijk leek zich niet zo druk te hoeven maken over de gascrisis, omdat het land 75% van zijn elektriciteit in kerncentrales opwekt. Maar vanuit het Franse energiebedrijf EDF klinkt een ernstige waarschuwing. "Het is echt dringend om uit deze afhankelijkheid van kernenergie te geraken, die ons steeds kwetsbaarder maakt", waarschuwt energietransitie-adviseur Yves Marignac.

Het nucleaire energiepark van Frankrijk is nogal verouderd en storingsgevoelig. Op dit moment zijn 32 van de 56 Franse reactoren stilgelegd voor onderhoud. Maar bij dat onderhoud zijn corrosieproglemen aan het licht gekomen waarvoor niet eens een opsporingsprotocol blijkt te bestaan, laat staan goedgekeurde procedures voor reparatie. Daarom zullen 4 reactoren dit najaar zeker nog langer dichtblijven en dat merkt Frankrijk aan zijn energieproductie. Waarschijnlijk komt die dit jaar uit op 280 terawattuur, terwijl de normale productie van het Franse kernareaal 430 terawattuur is. Ook al is Frankrijk geen gasland en verwarmt het zich vooral elektrisch, moeten Fransen dus rekening houden met mogelijke stroomuitval deze winter. En wij erbij want Frankrijk is de grootste exporteur van elektra, met name binnen de EU..

Wie zich realiseert dat gas en nucleaire energiede belangrijkste verwarmingsbronnen van de EU zijn, snapt dat we bibberend de winter ingaan.