De Nederlandse glastuinbouw heeft een krachtig voorstel op tafel gelegd om een substantiële bijdrage te leveren aan de klimaattransitie. Maar door de torenhoge energiekosten dreigt 40% van de glastuinbedrijven in Nederland in de problemen te komen. Dat zou ook het einde betekenen van die klimaatbijdrage. Belangenorganisatie Glastuinbouw Nederland trekt aan de bel: volgens de belangenorganisatie zijn nú crisismaatregelen nodig om de sector en de klimaattransitie te redden.
Binnen 5 jaar het aardgasgebruik met ruim 900 miljoen kuub reduceren, ofwel een reductie van de CO2-uitstoot met ruim 1,6 megaton per jaar, klimaatneutraal in 2040. Dat zijn de voorstellen die Glastuinbouw Nederland op tafel legde. Maar het vergroeningspotentieel smelt zienderogen weg door de hoge energieprijzen. "Door de huidige SDE-structuur is het voor groene telers nu interessanter om fossiele brandstoffen te gebruiken om kassen te verwarmen, omdat ze de elektriciteit, die daarbij ontstaat, aan het net kunnen leveren. Dit betekent dat we 700 miljoen kuub aardgas extra gaan gebruiken, terwijl de sector juist groene stappen vooruit wil maken," zegt voorzitter Adri Bom-Lemstra. Ze heeft het over het wegvallen van subsidies voor elektrificatie en het gebruik van aardwarmte. Omdat tuinders ook aan de elektriciteitvoorziening van Nederland bijdragen is 'aan het gas' weer interessant voor hen. Zeker nu Noorwegen gas blijft leveren door een staking te verijdelen.

Bom-Lemstra verwijt Den Haag te traag te opereren en geen maatregelen te nemen om de tuinders te steunen, waardoor de hele energietransitie in de knel komt. Door de hoge gasprijzen is de SDE-subsidie onrendabel en komen lopende en nieuwe duurzaamheidsprojecten in grote financiële problemen. "Onze koplopers worden met de SDE en ODE gestraft, terwijl de volggroep terughoudend wordt. Telers bewegen hierdoor terug naar gas. Met deze SDE brengt het kabinet de toekomst en klimaatdoelen van de glastuinbouw en Nederland in groot gevaar."

In andere Europese landen zijn de regeringen minder voorzichtig. Volgens Bom-Lemstra benut "een aantal EU-lidstaten de opgerekte Staatssteunkaders en de crisisreserve al maximaal om hun telers ondersteunen."

Frankrijk maakt wat dat betreft wel een nadrukkelijke heel radicale keuze. Vandaag maakte de Franse premier Elisabeth Borne bekend dat de Franse regering het financieel worstelende Electricité de France (EDF) gaat nationaliseren om het bedrijf te helpen de ergste energiecrisis in jaren door te komen. "De klimaatcrisis vereist krachtige, radicale beslissingen. We moeten volledige controle hebben over de productie en toekomst van onze energie', aldus Borne in het FD. "We moeten, gezien de gevolgen van de oorlog en de kolossale uitdagingen die voor ons liggen, onze soevereiniteit waarborgen." Frankrijk was al voor 84% eigenaar van EDF.

Frankrijk wil tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Daarvoor zijn 6 tot 14 nieuwe kerncentrales nodig (naast het opknappen van de verouderde centrales), plus tal van nieuwe wind- en zonne-energieprojecten en zeer ambitieuze besparingen.

Over kastuinbouw wordt elders in Europa ook vernieuwender gedacht dan in Nederland. Waarom zou je kassen hebben in het Westland die heel Europa bedienen en daar alle aardwarmte gebruiken, als je de kassen ook veel dichter bij steden als Berlijn, Wenen, Turijn, Londen en Parijs kunt zetten? Daar hebben ze wel recht op hun aandeel in de lokale beschikbaarheid van energie.