Rabobank laat je in een App zien - als je dat wilt - hoeveel CO2 je hebt uitgestoten door je consumptieve gedrag. De bank kijkt in je kassabonnen en andere nota's, schat de hoeveelheid uitgestoten koolstof die daarmee gemoeid is en dan weet je hoeveel je hebt bijdragen aan de aantasting van het klimaat.

Kunnen we er iets mee? Nee, zegt consumentenpyscholoog Patrick Wessels. De bank had beter moeten nadenken over de manier waarop consumenten denken.
Wessels leert zijn lezers hoe het zit. Consumenten zijn gevoelig voor sociale vergelijkingen als het gaat om duurzaam gedrag. Ze doen graag mensen na met wie ze zich verbonden voelen; dat vergaten de marketeers van de bank. Ze veranderen hun gedrag op basis van motivatie, het vermogen iets te kunnen en de trigger die hen aanzet tot doen. Ze willen er iets mee bereiken en iets aan hebben. Ook met dat aspect van onze psychologie hield de bank geen rekening.

Het Appje van de bank laat je alleen je zonden zien en dat laat zien dat de bank het mensenbrein niet snapt, zegt Wessels met zoveel woorden. Je wilt bovendien niet nadat je iets hebt gekocht weten hoeveel je hebt uitgestoten, maar vooraf de keuze krijgen om het goede product te kiezen. De bank probeert iets aan duurzaam gedrag te doen als het al te laat is. Dat is mosterd na de maaltijd en motiveert niet.

De Telegraaf werkt nadere kritiek uit: hoe kan de bank nou weten wat de precieze koolstof-uitstoot van een product was? En dat klopt, want het is niet meer dan een schatting.

Op de NOS verklaart Barbara Baarsma, directeur van de Rabo Carbon Bank, dat het "hartstikke moeilijk is" en daarom nu nog niet meer dan een inschatting. "Je kunt week op week kijken of je CO2-uitstoot van uitgaven verandert en dat is zo belangrijk. Je wil dat mensen door dat inzicht hun gedrag gaan veranderen. Dan is het belangrijker om de verandering te zien dan om te weten hoe achter de komma de uitstoot per uitgave is."

Greenpeace vindt het maar een 'rookgordijn'. Volgens de NGO moet Rabobank eerst maar eens flink krimpen met haar belangen in vooral de vee-industrie. "Als het Rabobank menens is met het klimaat, dan passen ze hun eigen investeringen aan in plaats van de klimaatkeuzes bij de individuele consument neer te leggen”, vindt Dewi Zloch, campagneleider Klimaat en Energie bij Greenpeace.

Wessels gaf de bank een tien voor goede wil maar een duidelijke onvoldoende voor gedragsveranderend inzicht.